شاهنامه فردوسی – ستایش خرد

گفتار اندر ستایش خرد

        كنون اى خردمند وصف خرد            بدين جايگه گفتن اندر خورد

         كنون تا چه دارى بيار از خرد            كه گوش نيوشنده زو بر خورد

         خرد بهتر از هر چه ايزد بداد            ستايش خرد را به از راه داد

         خرد رهنماى و خرد دلگشاى            خرد دست گيرد بهر دو سراى‏

         ازو شادمانى و زويت غميست            و زويت فزونى و زويت كميست‏

         خرد تيره و مرد روشن‏روان            نباشد همى شادمان يك زمان‏

         چه گفت آن خردمند مرد خرد            كه دانا ز گفتار او بر خورد

         كسى كو خرد را ندارد ز پيش            دلش گردد از كرده خويش ريش‏

         هشيوار ديوانه خواند ورا              همان خويش بيگانه داند ورا

         ازوئى بهر دو سراى ارجمند            گسسته خرد پاى دارد ببند

         خرد چشم جانست چون بنگرى            تو بى‏چشم شادان جهان نسپرى‏

         نخست آفرينش خرد را شناس            نگهبان جانست و آن سه پاس‏

         سه پاس تو چشم است و گوش و زبان            كزين سه رسد نيك و بد بى‏گمان‏

          خرد را و جان را كه يارد ستود            و گر من ستايم كه يارد شنود

         حكيما چو كس نيست گفتن چه سود            ازين پس بگو كافرينش چه بود

         توئى كرده كردگار جهان            ببينى همى آشكار و نهان‏

         بگفتار دانندگان راه جوى            بگيتى بپوى و به هر كس بگوى‏

         ز هر دانشى چون سخن بشنوى            از آموختن يك زمان نغنوى

         چو ديدار يابى بشاخ سخن             بدانى كه دانش نيايد ببن‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

ی

(پس.) این حرف به آخر اسم ملحق شود برای افاده نسبت بین دو چیز و آن برای معانی متعدد بود.
۱- مطلق نسبت، و آن بر چند قسم است:الف - نسبت به مکان: شیرازی، اصفهانی، رامسری. ب - نسبت به چیز: ارغوانی، پرنیانی، زعفرانی. ج - نسبت به شخص: اسرافیلی.
۲- سازندگی و فروشندگی را رساند: کبابی، چلوپزی.
۳- اتصاف و دارندگی را رساند به جای «ور»، «مند»: هنری = هنرمند و نامی = نامور.
۴- معنی فاعلی دهد: خونی = خون کننده، خون ریزنده.
۵- معنی مفعولی دهد: زندانی = به زندان انداخته.
۶- گاه به آخر مصدر اضافه شود و معنی لیاقت دهد:خوردنی، پوشیدنی، سوختنی.

دیدگاهتان را بنویسید