شاهنامه فردوسی – گفتار اندر زادن رستم

گفتار اندر زادن رستم

بسى بر نيامد برين روزگار            كه آزاده سرو اندر آمد ببار

         بهار دل افروز پژمرده شد            دلش را غم و رنج بسپرده شد

         شكم گشت فربه و تن شد گران            شد آن ارغوانى رخش زعفران‏

         بدو گفت مادر كه اى جان مام            چه بودت كه گشتى چنين زرد فام‏

         چنين داد پاسخ كه من روز و شب            همى بر گشايم بفرياد لب‏

         همانا زمان آمدستم فراز            و زين بار بردن نيابم جواز

         تو گوئى بسنگستم آگنده پوست            و گر آهنست آنكه نيز اندروست‏

         چنين تا گه زادن آمد فراز            بخواب و بآرام بودش نياز

         چنان بد كه يك روز از و رفت هوش            از ايوان دستان بر آمد خروش‏

         خروشيد سيندخت و بشخود روى            بكند آن سيه گيسوى مشك بوى‏

         يكايك بدستان رسيد آگهى            كه پژمرده شد برگ سرو سهى‏

         ببالين رودابه شد زال زر            پر از آب رخسار و خسته جگر

         همان پرّ سيمرغش آمد بياد            بخنديد و سيندخت را مژده داد

         يكى مجمر آورد و آتش فروخت            و ز آن پر سيمرغ لختى بسوخت‏

         هم اندر زمان تيره‏گون شد هوا            پديد آمد آن مرغ فرمان روا

         چو ابرى كه بارانش مرجان بود            چه مرجان كه آرايش جان بود

         برو كرد زال آفرين دراز            ستودش فراوان و بردش نماز

         چنين گفت با زال كين غم چراست            بچشم هژبر اندرون نم چراست‏

         كزين سرو سيمين بر ماه روى            يكى نرّه شير آيد و نامجوى‏

         كه خاك پى او ببوسد هژبر            نيارد گذشتن بسر برش ابر

         از آواز او چرم جنگى پلنگ            شود چاك چاك و بخايد دو چنگ‏

         هران گرد كاواز كوپال اوى            ببيند بر و بازوى و يال اوى‏

         ز آواز او اندر آيد ز پاى            دل مرد جنگى بر آيد ز جاى‏

         بجاى خرد سام سنگى بود            بخشم اندرون شير جنگى بود

         ببالاى سرو و بنيروى پيل            بآورد خشت افگند بر دو ميل‏

         نيايد بگيتى ز راه زهش            بفرمان دادار نيكى دهش‏

         بياور يكى خنجر آبگون            يكى مرد بينا دل پر فسون‏

         نخستين بمى ماه را مست كن            ز دل بيم و انديشه را پست كن‏

         بكافد تهيگاه سرو سهى            نباشد مر او را ز درد آگهى‏

         و زو بچه شير بيرون كشد            همه پهلوى ماه در خون كشد

         و ز آن پس بدوز آن كجا كرد چاك            ز دل دور كن ترس و تيمار و باك‏

         گياهى كه گويمت با شير و مشك            بكوب و بكن هر سه در سايه خشك‏

         بسا و بر آلاى بر خستگيش            ببينى همان روز پيوستگيش‏

         بدو مال از ان پس يكى پرّ من            خجسته بود سايه فرّ من‏

         ترا زين سخن شاد بايد بدن            بپيش جهاندار بايد شدن‏

         كه او دادت اين خسروانى درخت            كه هر روز نو بشكفاندش بخت‏

         بدين كار دل هيچ غمگين مدار            كه شاخ برومندت آمد ببار

         بگفت و يكى پر ز بازو بكند            فگند و بپرواز بر شد بلند

         بشد زال و آن پرّ او بر گرفت            برفت و بكرد آنچه گفت اى شگفت‏

         بدان كار نظاره شد يك جهان            همه ديده پر خون و خسته روان‏

         فرو ريخت از مژّه سيندخت خون            كه كودك ز پهلو كى آيد برون‏

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

اسم

( اِ ) [ ع. ] (اِ.)
۱- کلمه‌ای که به وسیله آن چیزی یا کسی را می‌خوانند، نام.
۲- عنوان.
۳- شهرت، آوازه.
۴- در دستور زبان فارسی قسمی از اقسام کلمه که بدان مردم یا جانور یا چیزی را نامند و معین کنند: مرد، زن، خانه، میز، کوه و دشت. ضح - در صرف عربی اسم قسمی از سه قسم کلمه‌است که بر معنایی مستقل دلالت کند و به زمانی خاص باز بسته نباشد.
۵- اسم ذات است مسما به اعتبار صفت و صفت یا با وجود است چون عالم و قدیم و یا با عدم است چون قدوس (تصوف). ج. اسامی، اسماء. ؛~ آلت اسمی است که بر ابزار کار دلالت کند. ؛ ~ اشاره «این» و «آن» هرگاه مسبوق به اسم می‌باشد، اسم اشاره نامیده شود. نخستین برای اشاره به نزدیک و دومین برای اشاره به دور: این خانه، این میز، آن مرد، آن خیابان. ؛ ~ جمع اسم عام چون در صورت مفرد و در معنی جمع باشد: دسته، رمه. ؛~ بی مسمی نامی که معنی آن با چیز یا کسی که برای آن وضع شده‌است مطابق نباشد. ؛~ جنس اسمی است که بر افراد یک جنس دلالت کند و آن نه معرفه‌است نه نکره مانند: درخت، کوه، اسب و چون خواهند نکره شود «ی» بدان افزایند: درختی، کوهی، اسبی. ؛ ~ خاص آن است که بر فردی مخصوص و معین دلالت کند. مق. اسم عام. ؛ ~ ذات اسم چون قایم به ذات باشد و وجودش وابسته به دیگری نباشد آن را اسم ذات نامند. مق. اسم معنی. ؛ ~ زمان اسمی است که دلالت بر زمان کند. ؛ ~ مکان اسمی است که دلالت بر مکان کند. ؛ ~ فاعل اسمی است مشتق از فعل که بر کننده کاری یا دارنده حالتی دلالت کند؛ صفت فاعلی. ؛~ مفعول اسمی است که دلالت می‌کند بر چیزی یا کسی که فعل بر او واقع شده‌است ؛ صفت مفعولی. ؛ ~ مصدر کلمه‌ای است مشتق از فعل که بر معنی مصدر دلالت کند (و آن جز مصدر و ریشه فعل است). ؛ ~ مشتق اسمی که از مصدر یا ریشه‌ای جدا شده باشد مانند اسم فاعل که از امر یا ریشه و اسم مفعول که از مصدر (مرخم) ساخته می‌شود. ؛ ~ معنی اسمی است که وجود مسمی آن به غیرش وابسته باشد. مق. اسم ذات: رنجش، دانش، سفیدی، هوش.

دیدگاهتان را بنویسید