پادشاهى گرشاسپ
پسر بود زو را يكى خويش كام پدر كرده بوديش گرشاسپ نام
بيامد نشست از بر تخت و گاه بسر بر نهاد آن كيانى كلاه
چو بنشست بر تخت و گاه پدر جهان را همى داشت با زيب و فر
چنين تا بر آمد برين روزگار درخت بلا كينه آورد بار
بتركان خبر شد كه زو در گذشت بران سان كه بد تخت بىكار گشت
بيامد بخوار رى افراسياب ببخشيد گيتى و بگذاشت آب
نياورد يك تن درود پشنگ سرش پر ز كين بود و دل پر ز جنگ
دلش خود ز تخت و كله گشته بود بتيمار اغريرث آغشته بود
بدو روى ننمود هرگز پشنگ شد آن تيغ روشن پر از تيره زنگ
فرستاده رفتى بنزديك اوى بدو سال و مه هيچ ننمود روى
همى گفت اگر تخت را سر بدى چو اغريرثش يار در خور بدى
تو خون برادر بريزى همى ز پرورده مرغى گريزى همى
مرا با تو تا جاودان كار نيست بنزد منت راه ديدار نيست
پر آواز شد گوش ازين آگهى كه بىكار شد تخت شاهنشهى
پيامى بيامد بكردار سنگ بافراسياب از دلاور پشنگ
كه بگذار جيحون و بر كش سپاه ممان تا كسى بر نشيند بگاه
يكى لشكرى ساخت افراسياب ز دشت سپنجاب تا رود آب
كه گفتى زمين شد سپهر روان همى بارد از تيغ هندى روان
يكايك بايران رسيد آگهى كه آمد خريدار تخت مهى
سوى زابلستان نهادند روى جهان شد سراسر پر از گفت و گوى
بگفتند با زال چندى درشت كه گيتى بس آسان گرفتى بمشت
پس از سام تا تو شدى پهلوان نبوديم يك روز روشنروان
سپاهى ز جيحون بدين سو كشيد كه شد آفتاب از جهان ناپديد
اگر چاره دانى مر اين را بساز كه آمد سپهبد بتنگى فراز
چنين گفت پس نامور زال زر كه تا من ببستم بمردى كمر
سوارى چو من پاى بر زين نگاشت كسى تيغ و گرز مرا بر نداشت
بجايى كه من پاى بفشاردم عنان سواران شدى پاردم
شب و روز در جنگ يكسان بدم ز پيرى همه ساله ترسان بدم
كنون چنبرى گشت يال يلى نتابد همى خنجر كابلى
كنون گشت رستم چو سرو سهى بزيبد برو بر كلاه مهى
يكى اسپ جنگيش بايد همى كزين تازى اسپان نشايد همى
بجويم يكى باره پيل تن بخواهم ز هر سو كه هست انجمن
بخوانم برستم بر اين داستان كه هستى برين كار همداستان
كه بر كينه تخمه زادشم ببندى ميان و نباشى دژم
همه شهر ايران ز گفتار اوى ببودند شادان دل و تازه روى
ز هر سو هيونى تكاور بتاخت سليح سواران جنگى بساخت
برستم چنين گفت كاى پيل تن ببالا سرت برتر از انجمن
يكى كار پيشست و رنجى دراز كزو بگسلد خواب و آرام و ناز
ترا نوز پورا گه رزم نيست چه سازم كه هنگامه بزم نيست
هنوز از لبت شير بويد همى دلت ناز و شادى بجويد همى
چگونه فرستم بدشت نبرد ترا پيش تركان پر كين و درد
چه گويى چه سازى چه پاسخ دهى كه جفت تو بادا مهى و بهى
چنين گفت رستم بدستان سام كه من نيستم مرد آرام و جام
چنين يال و اين چنگهاى دراز نه والا بود پروريدن بناز
اگر دشت كين آيد و رزم سخت بود يار يزدان پيروز بخت
ببينى كه در جنگ من چون شوم چو اندر پى ريزش خون شوم
يكى ابر دارم بچنگ اندرون كه همرنگ آبست و بارانش خون
همى آتش افروزد از گوهرش همى مغز پيلان بسايد سرش
يكى باره بايد چو كوه بلند چنانچون من آرم بخمّ كمند
يكى گرز خواهم چو يك لخت كوه گر آيند پيشم ز توران گروه
سرانشان بكوبم بدان گرز بر نيايد برم هيچ پرخاشخر
كه روى زمين را كنم بىسپاه كه خون بارد ابر اندر آوردگاه
