شاهنامه فردوسی – پادشاهى جمشيد هفت سد سال بود

پادشاهى جمشيد هفت سد سال بود

      

گرانمايه جمشيد فرزند او            كمر بست يكدل پر از پند او

         بر آمد بر آن تخت فرخ پدر            برسم كيان بر سرش تاج زر

         كمر بست با فرّ شاهنشهى            جهان گشت سرتاسر او را رهى‏

         زمانه بر آسود از داورى            بفرمان او ديو و مرغ و پرى‏

         جهان را فزوده بدو آبروى            فروزان شده تخت شاهى بدوى‏

         منم گفت با فرّه ايزدى            همم شهريارى همم موبدى‏

         بدان راز بد دست كوته كنم            روان را سوى روشنى ره كنم‏

         نخست آلت جنگ را دست برد            در نام جستن بگردان سپرد

  شاهنامه فردوسی - رشك بردن سلم بر ايرج

         بفرّ كيى نرم كرد آهنا            چو خود و زره كرد و چون جوشنا

         چو خفتان و تيغ و چو برگستوان            همه كرد پيدا بروشن روان‏

         بدين اندرون سال پنجاه رنج            ببرد و ازين چند بنهاد گنج‏

         دگر پنجه انديشه جامه كرد            كه پوشند هنگام ننگ و نبرد

         ز كتّان و ابريشم و موى قز            قصب كرد پر مايه ديبا و خز

         بياموختشان رشتن و تافتن            بتار اندورن پود را بافتن‏

         چو شد بافته شستن و دوختن            گرفتند از و يك سر آموختن‏

         چو اين كرده شد ساز ديگر نهاد            زمانه بدو شاد و او نيز شاد

  شاهنامه فردوسی -  نامه كاوس به رستم و خواندن او از زابلستان‏‏

         ز هر انجمن پيشه‏ور گرد كرد            بدين اندرون نيز پنجاه خورد

         گروهى كه كاتوزيان خوانيش            برسم پرستندگان دانيش‏

         جدا كردشان از ميان گروه            پرستنده را جايگه كرد كوه‏

         بدان تا پرستش بود كارشان            نوان پيش روشن جهاندارشان‏

         صفى بر دگر دست بنشاندند            همى نام نيساريان خواندند

         كجا شير مردان جنگ آورند            فروزنده لشكر و كشورند

         كزيشان بود تخت شاهى بجاى            و زيشان بود نام مردى بپاى‏

         بسودى سه ديگر گره را شناس            كجا نيست از كس بريشان سپاس‏

         بكارند و ورزند و خود بدروند            بگاه خورش سرزنش نشنوند

  دیوان حافظ - به دام زلف تو دل مبتلای خویشتن است

         ز فرمان تن آزاده و ژنده پوش            ز آواز پيغاره آسوده گوش‏

         تن آزاد و آباد گيتى بروى            بر آسوده از داور و گفتگوى‏

         چه گفت ان سخن سخن‏گوى آزاده مرد            كه آزاده را كاهلى بنده كرد

         چهارم كه خوانند اهتو خوشى            همان دست‏ورزان ابا سر كشى‏

         كجا كارشان همگنان پيشه بود            روانشان هميشه پر انديشه بود

         بدين اندرون سال پنجاه نيز            بخورد و بورزيد و بخشيد چيز

         ازين هر يكى را يكى پايگاه            سزاوار بگزيد و بنمود راه‏

         كه تا هر كس اندازه خويش را            ببيند بداند كم و بيش را

  شاهنامه فردوسی - آگاه شدن پشنگ از مرگ منوچهر

         بفرمود پس ديو ناپاك را            بآب اندر آميختن خاك را

         هرانچ از گل آمد چو بشناختند            سبك خشت را كالبد ساختند

         بسنگ و بگچ ديو ديوار كرد            نخست از برش هندسى كار كرد

         چو گرمابه و كاخهاى بلند            چو ايوان كه باشد پناه از گزند

         ز خارا گهر جست يك روزگار            همى كرد از و روشنى خواستار

         بچنگ آمدش چند گونه گهر            چو ياقوت و بيجاده و سيم و زر

         ز خارا بافسون برون آوريد            شد آراسته بندها را كليد

         دگر بويهاى خوش آورد باز            كه دارند مردم ببويش نياز

         چو بان و چو كافور و چون مشك ناب            چو عود و چو عنبر چو روشن گلاب‏

  دیوان حافظ -  هر که شد محرم دل در حرم یار بماند

         پزشكى و درمان هر دردمند            در تندرستى و راه گزند

         همان رازها كرد نيز آشكار            جهان را نيامد چنو خواستار

         گذر كرد از ان پس بكشتى بر آب            ز كشور بكشور گرفتى شتاب‏

         چنين سال پنجه برنجيد نيز            نديد از هنر بر خرد بسته چيز

         همه كردنيها چو آمد بجاى            ز جاى مهى برتر آورد پاى‏

         بفرّ كيانى يكى تخت ساخت            چه مايه بدو گوهر اندر نشاخت‏

         كه چون خواستى ديو برداشتى            ز هامون بگردون بر افراشتى‏

         چو خورشيد تابان ميان هوا            نشسته برو شاه فرمان روا

  شاهنامه فردوسی - پادشاهى فريدون پانصد سال بود

         جهان انجمن شد بر آن تخت او            شگفتى فرو مانده از بخت او

         بجمشيد بر گوهر افشاندند            مران روز را روز نو خواندند

         سر سال نو هرمز فرودين            بر آسوده از رنج روى زمين‏

         بزرگان بشادى بياراستند            مى و جام و رامشگران خواستند

         چنين جشن فرّخ ازان روزگار            بما ماند از ان خسروان يادگار

         چنين سال سيصد همى رفت كار            نديدند مرگ اندران روزگار

         ز رنج و ز بدشان نبد آگهى            ميان بسته ديوان بسان رهى‏

         بفرمان مردم نهاده دو گوش            ز رامش جهان پر ز آواى نوش‏

  دیوان حافظ - یا رب سببی ساز که یارم به سلامت

         چنين تا بر آمد برين روزگار            نديدند جز خوبى از كردگار

         جهان سر بسر گشت او را رهى            نشسته جهاندار با فرهى‏

         يكايك بتخت مهى بنگريد            بگيتى جز از خويشتن را نديد

         منى كرد آن شاه يزدان شناس            ز يزدان بپيچيد و شد ناسپاس‏

         گرانمايگان را ز لشگر بخواند            چه مايه سخن پيش ايشان براند

         چنين گفت با سالخورده مهان            كه جز خويشتن را ندانم جهان‏

         هنر در جهان از من آمد پديد            چو من نامور تخت شاهى نديد

         جهان را بخوبى من آراستم            چنانست گيتى كجا خواستم‏

         خور و خواب و آرامتان از منست            همان كوشش و كامتان از منست‏

  شاهنامه فردوسی - دلخوشى دادن سام سيندخت را

         بزرگى و ديهيم شاهى مراست            كه گويد كه جز من كسى پادشاست‏

         همه موبدان سر فگنده نگون            چرا كس نيارست گفتن نه چون‏

         چو اين گفته شد فرّ يزدان ازوى            بگشت و جهان شد پر از گفت‏گوى‏

         منى چون بپيوست با كردگار            شكست اندر آورد و برگشت كار

         چگفت آن سخن‏گوى با فرّ و هوش            چو خسرو شوى بندگى را بكوش‏

         بيزدان هر آن كس كه شد ناسپاس            بدلش اندر آيد ز هر سو هراس‏

         بجمشيد بر تيره‏گون گشت روز            همى كاست آن فرّ گيتى فروز

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

از هر کرانه تیر دعا کرده‌ام روان
باشد کز آن میانه یکی کارگر شود
«حافظ»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید
جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

دیرینه

(نِ) (ص نسب.) دیرین.

دیز

(اِ.)
۱- رنگِ اسب یا استر.
۲- شبیه، مانند.
۳- دژ، قلعه.

دیز

(اِ.) = دیزی. دیزندان: نوعی دیگ و پاتیل.

دیز

(یِ) (اِ.) یکی از علامات تغییردهنده که قبل از نوت‌ها گذاشته شود. این علامت صدای نوت را نیم پرده بالا برده آن را زیر می‌کند؛ مق. بم.

دیزاین

[ انگ. ] (اِ.)
۱- طرح.
۲- طراحی.

دیزج

(دَ زَ) (اِ.) دیزه.

دیزل

(زِ) [ آلما. ] (اِ.) دستگاه موتورهای روغنی که به وسیله «دیزل» آلمانی اختراع گردیده و در آن‌ها انواع روغن و نفت را به جای بنزین به کار برند.

دیزندان

(زَ) (اِمر.) سه پایه‌ای آهنین که دیگ مسین را بر بالای آن گذارند و طعام پزند.

دیزه

(زِ) (اِ.)
۱- رنگ، رنگ سیاه و کبود.
۲- اسبی که رنگش سیاه یا خاکستری باشد. دیزج و دیزک هم گفته شده.

دیزی

(اِمر.) ظرف سفالین یا سنگی که در آن معمولاً آبگوشت پزند.

دیس

(اِ.) رنگ، لون.
۲- شبیه، نظیر.

دیس

پسوند شباهت و لیاقت: طاقدیس، تندیس.

دیسانتری

(تِ) (اِ.) [ معر. ذوسنطاریا ] اسهال خونی.

دیسک

[ فر. ] (اِ.)
۱- هر نوع صفحه گرد و تخت آهنین.
۲- صفحه‌ای گرد و غضروفی در میان مهره‌ها که جابه جایی آن ایجاد درد می‌کند.
۳- نوعی صفحه گرد با وزنی حدود دو کیلوگرم که در ورزش پرتاب دیسک از آن ...

دیسکت

(کِ) [ فر. ] (اِ.) صفحه‌ای از جنس پلاستیک با پوششی مغناطیسی برای ذخیره اطلاعات در کامپیوتر.

دیسیپلین

[ فر. ] (اِ.) انضباط، نظم و ترتیب.

دیشلمه

(لَ مِ) [ تر. ] (ص مر.) چایی که شکر یا قند در آن حل نکرده باشند، قندپهلو.

دیفتری

(تِ) [ فر. ] (اِ.) بیماری ای که در گلو پدید آید و حلق و حنجره و قصبه الریه را مبتلا کند.

دیفرانسیل

(یِ) [ فر. ] (اِ.)
۱- دستگاهی در اتومبیل که نیروی لازم را به چرخ‌ها منتقل می‌سازد.
۲- در ریاضی حاصل ضرب مشتق تابع در نمو متغیر مستقل. (فره).

دیفروجس

(جِ) (اِ.) نک دیفروغس.


دیدگاهتان را بنویسید