شاهنامه فردوسی – كیكاوس

پادشاهى كى كاوس

درخت برومند چون شد بلند            گر آيد ز گردون بروبر گزند

         شود برگ پژمرده و بيخ سست            سرش سوى پستى گرايد نخست‏

         چو از جايگه بگسلد پاى خويش            بشاخ نو آيين دهد جاى خويش‏

         مر او را سپارد گل و برگ و باغ            بهارى بكردار روشن چراغ‏

         اگر شاخ بد خيزد از بيخ نيك            تو با شاخ تندى مياغاز ريك‏

         پدر چون بفرزند ماند جهان            كند آشكارا بروبر نهان‏

         گر او بفگند فرّ و نام پدر            تو بيگانه خوانش مخوانش پسر

  شاهنامه فردوسی - آمدن رستم به شهر سمنگان‏‏

         كرا گم شود راه آموزگار            سزد گر جفا بيند از روزگار

         چنين است رسم سراى كهن            سرش هيچ پيدا نبينى ز بن‏

         چو رسم بدش باز داند كسى            نخواهد كه ماند بگيتى بسى‏

         چو كاوس بگرفت گاه پدر            مر او را جهان بنده شد سربسر

         ز هر گونه گنج آگنده ديد            جهان سربسر پيش خود بنده ديد

         همان تخت و هم طوق و هم گوشوار            همان تاج زرّين زبرجدنگار

         همان تازى اسپان آگنده يال            بگيتى ندانست كس را همال‏

         چنان بد كه در گلشن زرنگار            همى خورد روزى مى خوشگوار

  دیوان حافظ - نفس باد صبا مشک‌فشان خواهد شد

         يكى تخت زرّين بلورينش پاى            نشسته بروبر جهان كدخداى‏

         ابا پهلوانان ايران بهم            همى راى زد شاه بر بيش و كم‏

         چو رامشگرى ديو زى پرده دار            بيامد كه خواهد بر شاه بار

         چنين گفت كز شهر مازندران            يكى خوشنوازم ز رامشگران‏

         اگر درخورم بندگى شاه را            گشايد بر تخت او راه را

         برفت از بر پرده سالار بار            خرامان بيامد بر شهريار

         بگفتا كه رامشگرى بر درست            ابا بربط و نغز رامشگرست‏

         بفرمود تا پيش او خواندند            بر رود سازانش بنشاندند

  دیوان حافظ - حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت

         ببربط چو بايست بر ساخت رود            بر آورد مازندرانى سرود

         كه مازندران شهر ما ياد باد            هميشه بر و بومش آباد باد

         كه در بوستانش هميشه گلست            بكوه اندرون لاله و سنبلست‏

         هوا خوشگوار و زمين پر نگار            نه گرم و نه سرد و هميشه بهار

         نوازنده بلبل بباغ اندرون            گرازنده آهو براغ اندرون‏

         هميشه بياسايد از خفت و خوى            همه ساله هر جاى رنگست و بوى‏

         گلابست گوئى بجويش روان            همى شاد گردد ز بويش روان‏

         دى و بهمن و آذر و فروردين            هميشه پر از لاله بينى زمين‏

  شاهنامه فردوسی - رفتن كنيزكان رودابه به ديدن زال زر

         همه ساله خندان لب جويبار            بهر جاى باز شكارى بكار

         سراسر همه كشور آراسته            ز ديبا و دينار و ز خواسته‏

         بتان پرستنده با تاج زر            همه نامداران بزرّين كمر

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

در سماع آی و ز سر خرقه برانداز و برقص
ور نه با گوشه رو و خرقه ما در سر گیر
«حافظ»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید
جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

چه

(چِ یا چَ) (پس.) پسوندی است دال بر تصغیر: باغچه، کوچه، آلوچه، کتابچه.

چهار

(چِ یا چَ) [ په. ] (اِ.) عدد اصلی میان سه و پنج، دوبرابر دو.

چهار ارکان

(~. اَ) [ فا - ع. ] (اِمر.)
۱- چهار حد جهان: مشرق، مغرب، شمال و جنوب.
۲- نوعی خیمه چهارگانه.

چهار مضراب

(~. مِ) [ فا - ع. ] (اِمر.) = چارمضراب: اصطلاحی است در نواختن آهنگ موسیقی، نوعی از آهنگ موسیقی که نوازنده ساز در دستگاه‌های مختلف آواز می‌نوازد تا آوازخوان برای خواندن مهیا شود، گونه‌ای از زدن که زننده خواننده ...

چهارآیین

(چَ) (اِمر.) چهار مذهب معروف اهل سنت: حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی.

چهارآیینه

(~. نِ) (اِمر.) نوعی جامه جنگ که در قدیم به هنگام جنگ می‌پوشیدند و آن دارای چهار قطعه آهن صیقل داده بود که روی سینه، پشت سر و سر زانوها نصب می‌شد.

چهاربالش

(~. لِ) (اِمر.)
۱- بالش‌های چهار - گانه، که هنگام بر تخت نشستن پادشاه، پشت سر و زیر پا و دو طرف او می‌گذاشتند.
۲- تخت، مسند.
۳- چهار عنصر (آب، خاک، آتش و باد).

چهارتخم

(~. تُ) (اِمر.) = چهارتخمه. چارتخم: مخلوط دانه‌های قدومه و بارهنگ و بهدانه و سپستان است که جوشانده آن‌ها به دلیل داشتن لعاب فراوان به عنوان ملین و نرم کننده سینه و خلط آور در امراض ریه مصرف می‌شود.

چهارتکبیر

(~. تَ) [ فا - ع. ] (اِمر.) اشاره‌است به نماز میت که در آن چهار تکبیر باید بگویند.

چهارتکبیر زدن

(~. تَ. زَ دَ) (مص ل.) ترک دنیا گفتن.

چهارجوهر

(~. جَ هَ) (اِمر.) چهار ستاره از بنات النعش که آن‌ها را نعش گویند.

چهارده

(چَ یا چِ دَ) (اِ.) عدد اصلی بین سیزده و پانزده، ده به علاوه چهار.

چهاردیواری

(چَ یا چَ) (اِمر.)
۱- هر جا که از چهارطرف محصور و دیوار باشد، محوطه.
۲- (کن.) خانه و کاشانه.

چهارزانو

(~.) (اِمر.)حالتی مؤدبانه از نشستن که ساق پای چپ زیر زانوی راست و ساق پای راست زیر زانوی چپ قرار می‌گیرد.

چهارسو

(~.) [ په. ] (اِمر.)
۱- چهارجانب: شمال، جنوب، مشرق، مغرب.
۲- چهارراه.
۳- چهارراه میان بازار، چارسوق، چارسوک.
۴- (کن.) دنیا، جهان.

چهارشاخ

(~.) (اِمر.) آلتی چوبی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن کوفته را بر باد می‌دهند تا کاه از دانه جدا شود.

چهارشانه

(~. نِ) (ص مر.) مرد تنومند که دارای شانه‌های پهن باشد.

چهارشنبه

(~. شَ بِ) [ فا - عبر. ] (اِمر.) روز پنجم از ایام هفته مسلمانان.

چهارشنبه سوری

(~. شَ بِ) (اِمر.) غروب آخرین سه شنبه سال که در آن شب معمولاً هفت بوته آتش درست می‌کنند و به ترتیب از روی آن می‌پرند و می‌گویند: سرخی تو از من زردی من از تو.

چهارضلعی

(~. ض) [ فا - ع. ] (ص نسب.) صفحه‌ای است محدود به یک خط شکسته چهاربر و انواع آن عبارت است از: مربع، مربع مستطیل، لوزی، متوازی الاضلاع، ذوزنقه، چهارضلعی محاطی، چهارضلعی محیط، چهاربر.


دیدگاهتان را بنویسید