شاهنامه فردوسی – كشته شدن ايرج بر دست برادران‏

كشته شدن ايرج بر دست برادران‏

      

چو برداشت پرده ز پيش آفتاب            سپيده بر آمد بپالود خواب‏

         دو بيهوده را دل بدان كار گرم            كه ديده بشويند هر دو ز شرم‏

         برفتند هر دو گرازان ز جاى            نهادند سر سوى پرده سراى‏

         چو از خيمه ايرج بره بنگريد            پر از مهر دل پيش ايشان دويد

         برفتند با او بخيمه درون            سخن بيشتر بر چرا رفت و چون‏

         بدو گفت تور ار تو از ما كهى            چرا بر نهادى كلاه مهى‏

         ترا بايد ايران و تخت كيان            مرا بر در ترك بسته ميان‏

         برادر كه مهتر بخاور برنج            بسر بر ترا افسر و زير گنج‏

         چنين بخششى كان جهانجوى كرد            همه سوى كهتر پسر روى كرد

         نه تاج كيان مانم اكنون نه گاه            نه نام بزرگى نه ايران سپاه‏

         چو از تور بشنيد ايرج سخن            يكى پاكتر پاسخ افگند بن‏

         بدو گفت كاى مهتر كام جوى            اگر كام دل خواهى آرام جوى‏

         من ايران نخواهم نه خاور نه چين            نه شاهى نه گسترده روى زمين‏

         بزرگى كه فرجام او تيرگيست            بر آن مهترى بر ببايد گريست‏

         سپهر بلند ار كشد زين تو            سرانجام خشتست بالين تو

         مرا تخت ايران اگر بود زير            كنون گشتم از تاج و از تخت سير

         سپردم شما را كلاه و نگين            بدين روى با من مداريد كين‏

         مرا با شما نيست ننگ و نبرد            روان را نبايد برين رنجه كرد

         زمانه نخواهم بازارتان            اگر دور مانم ز ديدارتان‏

         جز از كهترى نيست آيين من            مباد آز و گردن كشى دين من‏

         چو بشنيد تور از برادر چنين            بابرو ز خشم اندر آورد چنين‏

         نيامدش گفتار ايرج پسند            نبد راستى نزد او ارجمند

         بكرسى بخشم اندر آورد پاى            همى گفت و بر جست هزمان ز جاى‏

         يكايك بر آمد ز جاى نشست            گرفت آن گران كرسى زر بدست‏

         بزد بر سر خسرو تاج دار            از و خواست ايرج بجان زينهار

         نيايدت گفت ايچ بيم از خداى            نه شرم از پدر خود همينست راى‏

         مكش مر مرا كت سرانجام كار            بپيچاند از خون من كردگار

         مكن خويشتن را ز مردم كشان            كزين پس نيابى ز من خود نشان‏

         بسنده كنم زين جهان گوشه            بكوشش فراز آورم توشه‏

         بخون برادر چه بندى كمر            چه سوزى دل پير گشته پدر

         جهان خواستى يافتى خون مريز            مكن با جهاندار يزدان ستيز

         سخن را چو بشنيد پاسخ نداد            همان گفتن آمد همان سرد باد

         يكى خنجر آبگون بر كشيد            سراپاى او چادر خون كشيد

         بدان تيز زهر آبگون خنجرش            همى كرد چاك آن كيانى برش‏

         فرود آمد از پاى سرو سهى            گسست آن كمرگاه شاهنشهى‏

         دوان خون از آن چهره ارغوان            شد آن نامور شهريار جوان‏

         جهانا بپرورديش در كنار            و ز آن پس ندادى بجان زينهار

         نهانى ندانم ترا دوست كيست            بدين آشكارت ببايد گريست‏

         سر تاجور ز آن تن پيلوار            بخنجر جدا كرد و برگشت كار

         بياگند مغزش بمشك و عبير            فرستاد نزد جهان بخش پير

         چنين گفت كاينت سر آن نياز            كه تاج نياگان بدو گشت باز

         كنون خواه تاجش ده و خواه تخت            شد آن سايه‏گستر نيازى درخت‏

         برفتند باز آن دو بيداد شوم            يكى سوى ترك و يكى سوى روم‏

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

اسم

( اِ ) [ ع. ] (اِ.)
۱- کلمه‌ای که به وسیله آن چیزی یا کسی را می‌خوانند، نام.
۲- عنوان.
۳- شهرت، آوازه.
۴- در دستور زبان فارسی قسمی از اقسام کلمه که بدان مردم یا جانور یا چیزی را نامند و معین کنند: مرد، زن، خانه، میز، کوه و دشت. ضح - در صرف عربی اسم قسمی از سه قسم کلمه‌است که بر معنایی مستقل دلالت کند و به زمانی خاص باز بسته نباشد.
۵- اسم ذات است مسما به اعتبار صفت و صفت یا با وجود است چون عالم و قدیم و یا با عدم است چون قدوس (تصوف). ج. اسامی، اسماء. ؛~ آلت اسمی است که بر ابزار کار دلالت کند. ؛ ~ اشاره «این» و «آن» هرگاه مسبوق به اسم می‌باشد، اسم اشاره نامیده شود. نخستین برای اشاره به نزدیک و دومین برای اشاره به دور: این خانه، این میز، آن مرد، آن خیابان. ؛ ~ جمع اسم عام چون در صورت مفرد و در معنی جمع باشد: دسته، رمه. ؛~ بی مسمی نامی که معنی آن با چیز یا کسی که برای آن وضع شده‌است مطابق نباشد. ؛~ جنس اسمی است که بر افراد یک جنس دلالت کند و آن نه معرفه‌است نه نکره مانند: درخت، کوه، اسب و چون خواهند نکره شود «ی» بدان افزایند: درختی، کوهی، اسبی. ؛ ~ خاص آن است که بر فردی مخصوص و معین دلالت کند. مق. اسم عام. ؛ ~ ذات اسم چون قایم به ذات باشد و وجودش وابسته به دیگری نباشد آن را اسم ذات نامند. مق. اسم معنی. ؛ ~ زمان اسمی است که دلالت بر زمان کند. ؛ ~ مکان اسمی است که دلالت بر مکان کند. ؛ ~ فاعل اسمی است مشتق از فعل که بر کننده کاری یا دارنده حالتی دلالت کند؛ صفت فاعلی. ؛~ مفعول اسمی است که دلالت می‌کند بر چیزی یا کسی که فعل بر او واقع شده‌است ؛ صفت مفعولی. ؛ ~ مصدر کلمه‌ای است مشتق از فعل که بر معنی مصدر دلالت کند (و آن جز مصدر و ریشه فعل است). ؛ ~ مشتق اسمی که از مصدر یا ریشه‌ای جدا شده باشد مانند اسم فاعل که از امر یا ریشه و اسم مفعول که از مصدر (مرخم) ساخته می‌شود. ؛ ~ معنی اسمی است که وجود مسمی آن به غیرش وابسته باشد. مق. اسم ذات: رنجش، دانش، سفیدی، هوش.

دیدگاهتان را بنویسید