شاهنامه فردوسی – ديدن فريدون دختران جمشيد را

ديدن فريدون دختران جمشيد را

      

طلسمى كه ضحاك سازيده بود            سرش باسمان بر فرازيده بود

         فريدون ز بالا فرود آوريد            كه آن جز بنام جهاندار ديد

         و زان جادوان كاندر ايوان بدند            همه نامور نرّه ديوان بدند

         سرانشان بگرز گران كرد پست            نشست از بر گاه جادو پرست‏

         نهاد از بر تخت ضحاك پاى            كلاه كئى جست و بگرفت جاى‏

         برون آوريد از شبستان اوى            بتان سيه موى و خورشيد روى‏

         بفرمود شستن سرانشان نخست            روانشان ازان تيرگيها بشست‏

         ره داور پاك بنمودشان            ز آلودگى پس بيالودشان‏

  دیوان حافظ - صوفی از پرتو می راز نهانی دانست

         كه پرورده بت‏پرستان بدند            سراسيمه بر سان مستان بدند

         پس آن دختران جهاندار جم            بنرگس گل سرخ را داده نم‏

         گشادند بر آفريدون سخن            كه نو باش تا هست گيتى كهن‏

         چه اختر بد اين از تو اى نيك‏بخت            چه بارى ز شاخ كدامين درخت‏

         كه ايدون ببالين شير آمدى            ستمكاره مرد دلير آمدى‏

         چه مايه جهان گشت بر ما ببد            ز كردار اين جادوى بى‏خرد

         نديديم كس كين چنين زهره داشت            بدين پايگه از هنر بهره داشت‏

         كش انديشه گاه او آمدى            و گرش آرزو جاه او آمدى‏

  دیوان حافظ - ساقی بیار باده که ماه صیام رفت

         چنين داد پاسخ فريدون كه تخت            نماند بكس جاودانه نه بخت‏

         منم پور آن نيك‏بخت آبتين            كه بگرفت ضحاك ز ايران زمين‏

         بكشتش بزارى و من كينه‏جوى            نهادم سوى تخت ضحاك روى‏

         همان گاو بر مايه كم دايه بود            ز پيكر تنش همچو پيرايه بود

         ز خون چنان بى‏زبان چارپاى            چه آمد بر آن مرد ناپاك راى‏

         كمر بسته‏ام لا جرم جنگجوى            از ايران بكين اندر آورده روى‏

         سرش را بدين گرزه گاو چهر            بكوبم نه بخشايش آرام نه مهر

         چو بشنيد از و اين سخن ارنواز            گشاده شدش بر دل پاك راز

  شاهنامه فردوسی - خوان هفتم كشتن رستم ديو سپيد را

         بدو گفت شاه آفريدون توئى            كه ويران كنى تنبل و جادوئى‏

         كجا هوش ضحاك بر دست تست            گشاد جهان بر كمر بست تست‏

         ز تخم كيان ما دو پوشيده پاك            شده رام با او ز بيم هلاك‏

         همى جفتمان خواند او جفت مار            چگونه توان بودن اى شهريار

         فريدون چنين پاسخ آورد باز            كه گر چرخ دادم دهد از فراز

         ببرم پى اژدها راز خاك            بشويم جهان را ز ناپاك پاك‏

         ببايد شما را كنون گفت راست            كه آن بى‏بها اژدهافش كجاست‏

         برو خوب رويان گشادند راز            مگر كاژدها را سر آيد بگاز

  دیوان حافظ - آن ترک پری چهره که دوش از بر ما رفت

         بگفتند كو سوى هندوستان            بشد تا كند بند جادوستان‏

         ببرد سر بى‏گناهان هزار            هراسان شدست از بد روزگار

         كجا گفته بودش يكى پيش بين            كه پردختگى گردد از تو زمين‏

         كه آيد كه گيرد سر تخت تو            چگونه فرو پژمرد بخت تو

         دلش زان زده فال پر آتشست            همه زندگانى برو ناخوشست‏

         همى خون دام و دد و مرد و زن            بريزد كند در يكى آبدن‏

         مگر كو سر و تن بشويد بخون            شود فال اختر شناسان نگون‏

         همان نيز از آن مارها بر دو كفت            برنج درازست مانده شگفت‏

  شاهنامه فردوسی - اندر خواب ديدن ضحاك فريدون را

         ازين كشور آيد بديگر شود            ز رنج دو مار سيه نغنود

         بيامد كنون گاه باز آمدنش            كه جائى نبايد فراوان بدنش‏

         گشاد آن نگار جگر خسته راز            نهاده بدو گوش گردن فراز

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

آن سبزه‌ام که سنگدلی‌های روزگار
در زیر سنگ نشو و نما می‌دهد مرا
«صائب تبریزی»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید

آن

۱ - پسوند دال بر زمان: بامدادان، ناگاهان.
۲- پسوند دال بر مکان و موطن: گیلان، یونان، ایران، دیلمان.
۳- پسوند حاصل مصدر است در آخر ریشه فعل: چادردران کردن، راه جامه دران.
۴- پسوند دال بر کثرت و استمرار در آخر اسم فاعل (مرخم.): درم - ریزان، گلریزان.
۵- پسوند صفت فاعلی در آخر ریشه فعل = مفرد امر حاضر: خرامان، روان، نگران.
۶- پسوند دال بر نسبت بنوت و فرزندی: اردشیر بابکان (اردشیر پسر بابک)، خسرو قبادان (خسرو پسر قباد).
۷- پسوند دال بر جشن و آذین و شادمانی و سوگ: آشتی کنان، آینه بندان.
۸- گاه به آخر صفات پیوندد و تغییری در معنی و نوع کلمه نمی‌دهد: شادان، آبادان.
۹- پسوند جمع: یکی از دو علامت جمع پارسی است و آن در موارد ذیل به کار رود: الف: جانداران (انسان و حیوان) و نام اقوام و ملل به «ان» نیز جمع بسته شوند: مردان، اسبان، ترکان. ب: بعضی اعضای بدن (که زوج و متعدد باشند) علاوه بر «ها» به «ان» نیز جمع بسته شوند: چشمان، ابروان. ج: کلمات ذیل دال بر زمان: علاوه بر «ها» به «ان» جمع بسته شوند: روزگاران، روزان، شبان.

دیدگاهتان را بنویسید