شاهنامه فردوسی – خوان هفتم كشتن رستم ديو سپيد را

خوان هفتم كشتن رستم ديو سپيد را

          و زان جايگه تنگ بسته كمر            بيامد پر از كينه و جنگ سر

         چو رخش اندر آمد بران هفت كوه            بران نرّه ديوان گشته گروه‏

         بنزديكى‏ء غار بى‏بن رسيد            بگرد اندرون لشكر ديو ديد

         باولاد گفت آنچ پرسيدمت            همه بر ره راستى ديدمت‏

         كنون چون گه رفتن آمد فراز            مرا راه بنماى و بگشاى راز

         بدو گفت اولاد چون آفتاب            شود گرم و ديو اندر آيد بخواب‏

         بريشان تو پيروز باشى بجنگ            كنون يك زمان كرد بايد درنگ‏

         ز ديوان نبينى نشسته يكى            جز از جادوان پاسبان اندكى‏

         بدانگه تو پيروز باشى مگر            اگر يار باشدت پيروزگر

         نكرد ايچ رستم برفتن شتاب            بدان تا بر آمد بلند آفتاب‏

         سراپاى اولاد بر هم ببست            بخم كمند آنگهى بر نشست‏

         بر آهيخت جنگى نهنگ از نيام            بغرّيد چون رعد و بر گفت نام‏

         ميان سپاه اندر آمد چو گرد            سران را سر از تن همى دور كرد

         ناستاد كس پيش او در بجنگ            نجستند با او يكى نام و ننگ‏

         رهش باز دادند و بگريختند            بآورد با او نياويختند

         و زان جايگه سوى ديو سپيد            بيامد بكردار تابنده شيد

         بكردار دوزخ يكى غار ديد            تن ديو از تيرگى ناپديد

         زمانى همى بود در چنگ تيغ            نبد جاى ديدار و راه گريغ‏

         ازان تيرگى جاى ديده نديد            زمانى بران جايگه آرميد

         چو مژگان بماليد و ديده بشست            دران جاى تاريك لختى بجست‏

         بتاريكى اندر يكى كوه ديد            سراسر شده غار ازو ناپديد

         برنگ شبه روى و چون شير موى            جهان پر ز پهناى و بالاى اوى‏

         سوى رستم آمد چو كوهى سياه            از آهنش ساعد ز آهن كلاه‏

         ازو شد دل پيل تن پر نهيب            بترسيد كامد بتنگى نشيب‏

         بر آشفت برسان پيل ژيان            يكى تيغ تيزش بزد بر ميان‏

         ز نيروى رستم ز بالاى اوى            بينداخت يك ران و يك پاى اوى‏

         بريده بر آويخت با او بهم            چو پيل سرافراز و شير دژم‏

         همى پوست كند اين از آن آن ازين            همى گل شد از خون سراسر زمين‏

         بدل گفت رستم گر امروز جان            بماند بمن زنده‏ام جاودان‏

         هميدون بدل گفت ديو سپيد            كه از جان شيرين شدم نااميد

         گرايدونك از چنگ اين اژدها            بريده پى و پوست يابم رها

         نه كهتر نه برتر منش مهتران            نبينند نيزم بمازندران‏

         همى گفت ازين گونه ديو سپيد            همى داد دل را بدينسان نويد

         تهمتن بنيروى جان آفرين            بكوشيد بسيار با درد و كين‏

         بزد دست و برداشتش نرّه شير            بگردن بر آورد و افگند زير

         فرو برد خنجر دلش بر دريد            جگرش از تن تيره بيرون كشيد

         همه غار يك سر پر از كشته بود            جهان همچو درياى خون گشته بود

         بيامد ز اولاد بگشاد بند            بفتراك بر بست پيچان كمند

         باولاد داد آن كشيده جگر            سوى شاه كاوس بنهاد سر

         بدو گفت اولاد كاى نرّه شير            جهانى بتيغ آوريدى بزير

         نشانهاى بند تو دارد تنم            بزير كمند تو بد گردنم‏

         بچيزى كه دادى دلم را اميد            همى باز خواهد اميدم نويد

         به پيمان شكستن نه اندر خورى            كه شير ژيانى و كى منظرى‏

         بدو گفت رستم كه مازندران            سپارم ترا از كران تا كران‏

         ترا زين سپس بى‏نيازى دهم            بمازندران سرفرازى دهم‏

         يكى كار پيشست و رنج دراز            كه هم با نشيب است و هم با فراز

         همى شاه مازندران را ز گاه            ببايد ربودن فگندن بچاه‏

         سر ديو جادو هزاران هزار            بيفگند بايد بخنجر بزار

         ازان پس اگر خاك را بسپرم            و گر نه ز پيمان تو نگذرم‏

         رسيد آنگهى نزد كاوس كى            يل پهلو افروز فرخنده پى‏

         چنين گفت كاى شاه دانش پذير            بمرگ بد انديش رامش پذير

         دريدم جگرگاه ديو سپيد            ندارد بدو شاه ازين پس اميد

         ز پهلوش بيرون كشيدم جگر            چه فرمان دهد شاه پيروزگر

         برو آفرين كرد كاوس شاه            كه بى‏تو مبادا نگين و كلاه‏

         بران مام كو چون تو فرزند زاد            نشايد جز از آفرين كرد ياد

         مرا بخت ازين هر دو فرخترست            كه پيل هژبر افگنم كهترست‏

         برستم چنين گفت كاوس كى            كه اى گرد و فرزانه نيك پى‏

         بچشم من اندر چكان خون اوى            مگر باز بينم ترا نيز روى‏

         بچشمش چو اندر كشيدند خون            شد آن ديده تيره خورشيدگون‏

         نهادند زير اندرش تخت عاج            بياويختند از بر عاج تاج‏

         نشست از بر تخت مازندران            ابا رستم و نامور مهتران‏

         چو طوس و فريبرز و گودرز و گيو            چو رهام و گرگين و فرهاد نيو

         برين گونه يك هفته با رود و مى            همى رامش آراست كاوس كى‏

         بهشتم نشستند بر زين همه            جهانجوى و گردنكشان و رمه‏

         همه بر كشيدند گرز گران            پراگنده در شهر مازندران‏

         برفتند يك سر بفرمان كى            چو آتش كه بر خيزد از خشك نى‏

         ز شمشير تيز آتش افروختند            همه شهر يك سر همى سوختند

         بلشكر چنين گفت كاوس شاه            كه اكنون مكافات كرده گناه‏

         چنانچون سزا بُد بديشان رسيد            ز كشتن كنون دست بايد كشيد

         ببايد يكى مرد با هوش و سنگ            كجا بازداند شتاب از درنگ‏

         شود نزد سالار مازندران            كند دلش بيدار و مغزش گران‏

         بران كار خشنود شد پور زال            بزرگان كه بودند با او همال‏

         فرستاد نامه بنزديك اوى            بر افروختن جان تاريك اوى‏

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

اسم

( اِ ) [ ع. ] (اِ.)
۱- کلمه‌ای که به وسیله آن چیزی یا کسی را می‌خوانند، نام.
۲- عنوان.
۳- شهرت، آوازه.
۴- در دستور زبان فارسی قسمی از اقسام کلمه که بدان مردم یا جانور یا چیزی را نامند و معین کنند: مرد، زن، خانه، میز، کوه و دشت. ضح - در صرف عربی اسم قسمی از سه قسم کلمه‌است که بر معنایی مستقل دلالت کند و به زمانی خاص باز بسته نباشد.
۵- اسم ذات است مسما به اعتبار صفت و صفت یا با وجود است چون عالم و قدیم و یا با عدم است چون قدوس (تصوف). ج. اسامی، اسماء. ؛~ آلت اسمی است که بر ابزار کار دلالت کند. ؛ ~ اشاره «این» و «آن» هرگاه مسبوق به اسم می‌باشد، اسم اشاره نامیده شود. نخستین برای اشاره به نزدیک و دومین برای اشاره به دور: این خانه، این میز، آن مرد، آن خیابان. ؛ ~ جمع اسم عام چون در صورت مفرد و در معنی جمع باشد: دسته، رمه. ؛~ بی مسمی نامی که معنی آن با چیز یا کسی که برای آن وضع شده‌است مطابق نباشد. ؛~ جنس اسمی است که بر افراد یک جنس دلالت کند و آن نه معرفه‌است نه نکره مانند: درخت، کوه، اسب و چون خواهند نکره شود «ی» بدان افزایند: درختی، کوهی، اسبی. ؛ ~ خاص آن است که بر فردی مخصوص و معین دلالت کند. مق. اسم عام. ؛ ~ ذات اسم چون قایم به ذات باشد و وجودش وابسته به دیگری نباشد آن را اسم ذات نامند. مق. اسم معنی. ؛ ~ زمان اسمی است که دلالت بر زمان کند. ؛ ~ مکان اسمی است که دلالت بر مکان کند. ؛ ~ فاعل اسمی است مشتق از فعل که بر کننده کاری یا دارنده حالتی دلالت کند؛ صفت فاعلی. ؛~ مفعول اسمی است که دلالت می‌کند بر چیزی یا کسی که فعل بر او واقع شده‌است ؛ صفت مفعولی. ؛ ~ مصدر کلمه‌ای است مشتق از فعل که بر معنی مصدر دلالت کند (و آن جز مصدر و ریشه فعل است). ؛ ~ مشتق اسمی که از مصدر یا ریشه‌ای جدا شده باشد مانند اسم فاعل که از امر یا ریشه و اسم مفعول که از مصدر (مرخم) ساخته می‌شود. ؛ ~ معنی اسمی است که وجود مسمی آن به غیرش وابسته باشد. مق. اسم ذات: رنجش، دانش، سفیدی، هوش.

دیدگاهتان را بنویسید