شاهنامه فردوسی – اندر خواب ديدن ضحاك فريدون را

اندر خواب ديدن ضحاك فريدون را

      

چو از روزگارش چهل سال ماند            نگر تا بسر برش يزدان چه راند

         در ايوان شاهى شبى ديرياز            بخواب اندرون بود با ارنواز

         چنان ديد كز كاخ شاهنشهان            سه جنگى پديد آمدى ناگهان‏

         دو مهتر يكى كهتر اندر ميان            ببالاى سرو و بفرّ كيان‏

         كمر بستن و رفتن شاهوار            بچنگ اندرون گرزه گاوسار

         دمان پيش ضحاك رفتى بجنگ            نهادى بگردن برش پالهنگ‏

         همى تاختى تا دماوند كوه            كشان و دوان از پس اندر گروه‏

         بپيچيد ضحاك بيدادگر            بدرّيدش از هول گفتى جگر

  دیوان حافظ - چه مستی است ندانم که رو به ما آورد

         يكى بانگ برزد بخواب اندرون            كه لرزان شد آن خانه صد ستون‏

         بجستند خورشيد رويان ز جاى            از آن غلغل نامور كدخداى‏

         چنين گفت ضحاك را ارنواز            كه شاها چبودت نگوئى براز

         كه خفته بآرام در خان خويش            برين سان بترسيدى از جان خويش‏

         زمين هفت كشور بفرمان تست            دد و دام و مردم به پيمان تست‏

         بخورشيد رويان جهاندار گفت            كه چونين شگفتى بشايد نهفت‏

         كه گر از من اين داستان بشنويد            شودتان دل از جان من نااميد

         بشاه گرانمايه گفت ارنواز            كه بر ما ببايد گشادنت راز

  شاهنامه فردوسی - پرسيدن فريدون نژاد خود را از مادر

         توانيم كردن مگر چاره            كه بى‏چاره نيست پتياره‏

         سپهبد گشاد آن نهان از نهفت            همه خواب يك يك بديشان بگفت‏

         چنين گفت با نامور ماه روى            كه مگذار اين را ره چاره جوى‏

         نگين زمانه سر تخت تست            جهان روشن از نامور بخت تست‏

         تو دارى جهان زير انگشترى            دد و مردم و مرغ و ديو و پرى‏

         ز هر كشورى گردكن مهتران            از اختر شناسان و افسونگران‏

         سخن سربسر موبدانرا بگوى            پژوهش كن و راستى باز جوى‏

         نگه كن كه هوش تو بر دست كيست            ز مردم شمار ار ز ديو و پريست‏

  شاهنامه فردوسی - دلخوشى دادن سام سيندخت را

         چو دانسته شد چاره ساز آن زمان            بخيره مترس از بد بدگمان‏

         شه پر منش را خوش آمد سخن            كه آن سرو سيمين بر افگند بن‏

         جهان از شب تيره چون پرّ زاغ            هم آنگه سر از كوه بر زد چراغ‏

         تو گفتى كه بر گنبد لاژورد            بگسترد خورشيد ياقوت زرد

         سپهبد بهر جا كه بد موبدى            سخن دان و بيدار دل بخردى‏

         ز كشور بنزديك خويش آوريد            بگفت آن جگر خسته خوابى كه ديد

         نهانى سخن كردشان آشكار            ز نيك و بد و گردش روزگار

  شاهنامه فردوسی - داستان دقیقی سخن سرای

         كه بر من زمانه كى آيد بسر            كرا باشد اين تاج و تخت و كمر

         گر اين راز با من ببايد گشاد            و گر سر بخوارى ببايد نهاد

         لب موبدان خشك و رخساره تر            زبان پر ز گفتار با يكديگر

         كه گر بودنى باز گوئيم راست            بجانست پيكار و جان بى‏بهاست‏

         و گر نشنود بودنيها درست            ببايد هم اكنون ز جان دست شست‏

         سه روز اندرين كار شد روزگار            سخن كس نيارست كرد آشكار

         بروز چهارم بر آشفت شاه            بر آن موبدان نماينده راه‏

  دیوان حافظ - دانی که چنگ و عود چه تقریر می‌کنند

         كه گر زنده‏تان دار بايد بسود            و گر بودنيها ببايد نمود

         همه موبدان سر فگنده نگون            پر از هول دل ديدگان پر ز خون‏

         از آن نامداران بسيار هوش            يكى بود بينا دل و تيز گوش‏

         خردمند و بيدار و زيرك بنام            كزان موبدان او زدى پيش گام‏

         دلش تنگ‏تر گشت و ناباك شد            گشاده زبان پيش ضحاك شد

         بدو گفت پردخته كن سر ز باد            كه جز مرگ را كس ز مادر نزاد

         جهاندار پيش از تو بسيار بود            كه تخت مهى را سزاوار بود

  دیوان حافظ - به سر جام جم آنگه نظر توانی کرد

         فراوان غم و شادمانى شمرد            برفت و جهان ديگرى را سپرد

         اگر باره آهنينى بپاى            سپهرت بسايد نمانى بجاى‏

         كسى را بود زين سپس تخت تو            بخاك اندر آرد سر و بخت تو

         كجا نام او آفريدون بود            زمين را سپهرى همايون بود

         هنوز آن سپهبد ز مادر نزاد            نيامد گه پرسش و سرد باد

         چو او زايد از مادر پر هنر            بسان درختى شود بارور

         بمردى رسد بر كشد سر بماه            كمر جويد و تاج و تخت و كلاه‏

         ببالا شود چون يكى سرو برز            بگردن بر آرد ز پولاد گرز

  دیوان حافظ - سحر بلبل حکایت با صبا کرد

         زند بر سرت گرزه گاوسار            بگيردت زار و ببندت خوار

         بدو گفت ضحاك ناپاك دين            چرا بنددم از منش چيست كين‏

         دلاور بدو گفت گر بخردى            كسى بى‏بهانه نسازد بدى‏

         بر آيد بدست تو هوش پدرش            از آن درد گردد پر از كينه سرش‏

         يكى گاو بر مايه خواهد بدن            جهانجوى را دايه خواهد بدن‏

         تبه گردد آن هم بدست تو بر            بدين كين كشد گرزه گاوسر

         چو بشنيد ضحاك بگشاد گوش            ز تخت اندر افتاد و زو رفت هوش‏

         گرانمايه از پيش تخت بلند            بتابيد روى از نهيب گزند

  دیوان حافظ -  سحرم دولت بیدار به بالین آمد

         چو آمد دل نامور باز جاى            بتخت كيان اندر آورد پاى‏

         نشان فريدون بگرد جهان            همى باز جست آشكار و نهان‏

         نه آرام بودش نه خواب و نه خورد            شده روز روشن برو لاژورد

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

قوت بازو سلاح مرد باشد کآسمان
آفت خلق است و در دستش کمانی بیش نیست
«رهی معیری»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید
جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

یتیمچه

(~ چ) (اِ.) بادمجان یا کدوی آب پز شده که آن را با ماست یا کشک خورند.

یحتمل

(یُ تَ مَ) [ ع. ] (ق.) شاید، احتمال دارد.

یحموم

(یَ) [ ع. ]
۱- (ص.) سیاه.
۲- (اِ.) دود.
۳- (اِخ.) نام اسب امام حسین و اسب هشام ابن عبدالملک.

یخ

(یَ) [ اوس. ] (اِ.) آبی که از سرما جامد شده باشد. ؛ ~ کسی نگرفتن کنایه از: الف - موفق نشدن. ب - مورد توجه قرار نگرفتن. ؛ ~کسی گرفتن کنایه از: کار او رونق ...

یخ بندان

(~. بَ) (اِمر.)
۱- شدت سرمای زمستان و یخ بستن آب.
۲- قسمتی از دوران چهارم زمین شناسی.

یخ دان

(~.) (اِمر.)
۱- ظرفی که یخ در آن نهند.
۲- ظرفی صندوق مانند که در سفر خوراکی‌ها را در آن نهند.
۳- هرچیز از مال و اسباب که ذخیره گذارند تا وقت حاجت به کار آید.

یخ در بهشت

(~. دَ. بِ هِ) (اِمر.)
۱- نوعی نوشیدنی که از شیر و شکر و نشاسته درست کنند.
۲- شربت آبلیمو.

یخ شکن

(~. ش کَ) (ص مر.)
۱- شکننده یخ. چکشی که بدان قالب یخ را شکنند.
۳- کشتی ای که بدان قطعات بزرگ یخ اقیانوس‌های منجمد را شکنند تا رفت و آمد کشتی‌ها در آن ممکن شود.

یخ کردن

(~. کَ دَ) (مص ل.)
۱- بسیار سرد شدن.
۲- (عا.) کنایه از: بسیار متعجب شدن.
۳- وا رفتن، دمغ شدن.

یخاری

(یُ) [ تر. ] (ق.) بالا.

یخلا بودن

(یُ. دَ) (ص.) (عا.) بی خیال، بی قید.

یخنی

(یَ) (اِ.)
۱- آبگوشت ساده.
۲- پخته.

یخه

(یَ خِ) (اِ.)
۱- گریبان، یقه.
۲- قسمتی از لباس که در دور گردن قرار می‌گیرد.

یخچال

(~.) (اِمر.)
۱- محل نگاهداری یخ.
۲- وسیله‌ای که با نیروی برق کار می‌کند و هرچه را در آن بگذارند سرد نگاه می‌دارد.

یخچه

(~ چ) (اِ.) تگرگ.

ید

(یَ) [ ع. ] (اِ.) دست. ج. ایدی. ایادی.

ید

(یُ) [ فر. ] (اِ.) جسمی است جامد، بلوری و خاکستری مایل به سیاه در آب حل نمی‌شود ولی در الکل محلول است و در داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ید طولی

(یَ دِ لا) [ ع. ] (ص مر.) مهارت، زبردستی، توانایی.

یده

(یَ دِ) (اِ.) ایجاد برف و باران با سحر و جادو.

یده چی

(~.) (ص مر.) جادوگری که ایجاد برف و باران با سحر و جادو را می‌داند.


دیدگاهتان را بنویسید