شاهنامه فردوسی – آمدن كى ‏قباد به استخر پارس

آمدن كى‏ قباد به استخر پارس

          و زانجا سوى پارس اندر كشيد            كه در پارس بد گنجها را كليد

         نشستنگه آن گه باسطخر بود            كيان را بدان جايگه فخر بود

         جهانى سوى او نهادند روى            كه او بود سالار ديهيم جوى‏

         بتخت كيان اندر آورد پاى            بداد و به آيين فرخنده راى‏

         چنين گفت با نامور مهتران            كه گيتى مرا از كران تا كران‏

         اگر پيل با پشّه كين آورد            همه رخنه در داد و دين آورد

         نخواهم بگيتى جز از راستى            كه خشم خدا آورد كاستى‏

         تن آسانى از درد رنج منست            كجا خاك و آبست گنج منست‏

         سپاهى و شهرى همه يك سرند            همه پادشاهى مرا لشكرند

         همه در پناه جهاندار بيد            خردمند بيد و بى‏آزار بيد

         هر آن كس كه دارد خوريد و دهيد            سپاسى ز خوردن بمن بر نهيد

         هر آن كس كجا بازماند ز خورد            ندارد همى توشه كاركرد

         چراگاه‏شان بارگاه منست            هر آن كس كه اندر سپاه منست‏

         و زان رفته نام آوران ياد كرد            بداد و دهش گيتى آباد كرد

         برين گونه صد سال شادان بزيست            نگر تا چنين در جهان شاه كيست‏

         پسر بد مر او را خردمند چار            كه بودند زو در جهان يادگار

         نخستين چو كاؤس با آفرين            كى آرش دوم و دگر كى پشين‏

         چهارم كجا آرشش بود نام            سپردند گيتى به آرام و كام‏

         چو صد سال بگذشت با تاج و تخت            سرانجام تاب اندر آمد ببخت‏

         چو دانست كامد بنزديك مرگ            بپژمرد خواهد همى سبز برگ‏

         سر ماه كاؤس كى را بخواند            ز داد و دهش چند با او براند

         بدو گفت ما برنهاديم رخت            تو بسپار تابوت و بر دار تخت‏

         چنانم كه گويى ز البرز كوه            كنون آمدم شادمان با گروه‏

         چو بختى كه بى‏آگهى بگذرد            پرستنده او ندارد خرد

         تو گر دادگر باشى و پاك دين            ز هر كس نيابى بجز آفرين‏

         و گر آز گيرد سرت را بدام            بر آرى يكى تيغ تيز از نيام‏

         بگفت اين و شد زين جهان فراخ            گزين كرد صندوق بر جاى كاخ‏

         بسر شد كنون قصّه كى‏قباد            ز كاؤس بايد سخن كرد ياد

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

آن

۱ - پسوند دال بر زمان: بامدادان، ناگاهان.
۲- پسوند دال بر مکان و موطن: گیلان، یونان، ایران، دیلمان.
۳- پسوند حاصل مصدر است در آخر ریشه فعل: چادردران کردن، راه جامه دران.
۴- پسوند دال بر کثرت و استمرار در آخر اسم فاعل (مرخم.): درم - ریزان، گلریزان.
۵- پسوند صفت فاعلی در آخر ریشه فعل = مفرد امر حاضر: خرامان، روان، نگران.
۶- پسوند دال بر نسبت بنوت و فرزندی: اردشیر بابکان (اردشیر پسر بابک)، خسرو قبادان (خسرو پسر قباد).
۷- پسوند دال بر جشن و آذین و شادمانی و سوگ: آشتی کنان، آینه بندان.
۸- گاه به آخر صفات پیوندد و تغییری در معنی و نوع کلمه نمی‌دهد: شادان، آبادان.
۹- پسوند جمع: یکی از دو علامت جمع پارسی است و آن در موارد ذیل به کار رود: الف: جانداران (انسان و حیوان) و نام اقوام و ملل به «ان» نیز جمع بسته شوند: مردان، اسبان، ترکان. ب: بعضی اعضای بدن (که زوج و متعدد باشند) علاوه بر «ها» به «ان» نیز جمع بسته شوند: چشمان، ابروان. ج: کلمات ذیل دال بر زمان: علاوه بر «ها» به «ان» جمع بسته شوند: روزگاران، روزان، شبان.

دیدگاهتان را بنویسید