شاهنامه فردوسی – آمدن كى ‏قباد به استخر پارس

آمدن كى‏ قباد به استخر پارس

          و زانجا سوى پارس اندر كشيد            كه در پارس بد گنجها را كليد

         نشستنگه آن گه باسطخر بود            كيان را بدان جايگه فخر بود

         جهانى سوى او نهادند روى            كه او بود سالار ديهيم جوى‏

         بتخت كيان اندر آورد پاى            بداد و به آيين فرخنده راى‏

         چنين گفت با نامور مهتران            كه گيتى مرا از كران تا كران‏

         اگر پيل با پشّه كين آورد            همه رخنه در داد و دين آورد

         نخواهم بگيتى جز از راستى            كه خشم خدا آورد كاستى‏

         تن آسانى از درد رنج منست            كجا خاك و آبست گنج منست‏

         سپاهى و شهرى همه يك سرند            همه پادشاهى مرا لشكرند

         همه در پناه جهاندار بيد            خردمند بيد و بى‏آزار بيد

         هر آن كس كه دارد خوريد و دهيد            سپاسى ز خوردن بمن بر نهيد

         هر آن كس كجا بازماند ز خورد            ندارد همى توشه كاركرد

         چراگاه‏شان بارگاه منست            هر آن كس كه اندر سپاه منست‏

         و زان رفته نام آوران ياد كرد            بداد و دهش گيتى آباد كرد

         برين گونه صد سال شادان بزيست            نگر تا چنين در جهان شاه كيست‏

         پسر بد مر او را خردمند چار            كه بودند زو در جهان يادگار

         نخستين چو كاؤس با آفرين            كى آرش دوم و دگر كى پشين‏

         چهارم كجا آرشش بود نام            سپردند گيتى به آرام و كام‏

         چو صد سال بگذشت با تاج و تخت            سرانجام تاب اندر آمد ببخت‏

         چو دانست كامد بنزديك مرگ            بپژمرد خواهد همى سبز برگ‏

         سر ماه كاؤس كى را بخواند            ز داد و دهش چند با او براند

         بدو گفت ما برنهاديم رخت            تو بسپار تابوت و بر دار تخت‏

         چنانم كه گويى ز البرز كوه            كنون آمدم شادمان با گروه‏

         چو بختى كه بى‏آگهى بگذرد            پرستنده او ندارد خرد

         تو گر دادگر باشى و پاك دين            ز هر كس نيابى بجز آفرين‏

         و گر آز گيرد سرت را بدام            بر آرى يكى تيغ تيز از نيام‏

         بگفت اين و شد زين جهان فراخ            گزين كرد صندوق بر جاى كاخ‏

         بسر شد كنون قصّه كى‏قباد            ز كاؤس بايد سخن كرد ياد

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

اسم

( اِ ) [ ع. ] (اِ.)
۱- کلمه‌ای که به وسیله آن چیزی یا کسی را می‌خوانند، نام.
۲- عنوان.
۳- شهرت، آوازه.
۴- در دستور زبان فارسی قسمی از اقسام کلمه که بدان مردم یا جانور یا چیزی را نامند و معین کنند: مرد، زن، خانه، میز، کوه و دشت. ضح - در صرف عربی اسم قسمی از سه قسم کلمه‌است که بر معنایی مستقل دلالت کند و به زمانی خاص باز بسته نباشد.
۵- اسم ذات است مسما به اعتبار صفت و صفت یا با وجود است چون عالم و قدیم و یا با عدم است چون قدوس (تصوف). ج. اسامی، اسماء. ؛~ آلت اسمی است که بر ابزار کار دلالت کند. ؛ ~ اشاره «این» و «آن» هرگاه مسبوق به اسم می‌باشد، اسم اشاره نامیده شود. نخستین برای اشاره به نزدیک و دومین برای اشاره به دور: این خانه، این میز، آن مرد، آن خیابان. ؛ ~ جمع اسم عام چون در صورت مفرد و در معنی جمع باشد: دسته، رمه. ؛~ بی مسمی نامی که معنی آن با چیز یا کسی که برای آن وضع شده‌است مطابق نباشد. ؛~ جنس اسمی است که بر افراد یک جنس دلالت کند و آن نه معرفه‌است نه نکره مانند: درخت، کوه، اسب و چون خواهند نکره شود «ی» بدان افزایند: درختی، کوهی، اسبی. ؛ ~ خاص آن است که بر فردی مخصوص و معین دلالت کند. مق. اسم عام. ؛ ~ ذات اسم چون قایم به ذات باشد و وجودش وابسته به دیگری نباشد آن را اسم ذات نامند. مق. اسم معنی. ؛ ~ زمان اسمی است که دلالت بر زمان کند. ؛ ~ مکان اسمی است که دلالت بر مکان کند. ؛ ~ فاعل اسمی است مشتق از فعل که بر کننده کاری یا دارنده حالتی دلالت کند؛ صفت فاعلی. ؛~ مفعول اسمی است که دلالت می‌کند بر چیزی یا کسی که فعل بر او واقع شده‌است ؛ صفت مفعولی. ؛ ~ مصدر کلمه‌ای است مشتق از فعل که بر معنی مصدر دلالت کند (و آن جز مصدر و ریشه فعل است). ؛ ~ مشتق اسمی که از مصدر یا ریشه‌ای جدا شده باشد مانند اسم فاعل که از امر یا ریشه و اسم مفعول که از مصدر (مرخم) ساخته می‌شود. ؛ ~ معنی اسمی است که وجود مسمی آن به غیرش وابسته باشد. مق. اسم ذات: رنجش، دانش، سفیدی، هوش.

دیدگاهتان را بنویسید