شاهنامه فردوسی – آفرینش کیهان

گفتار اندر آفرینش کیهان

         از آغاز بايد كه دانى درست            سرمايه گوهران از نخست‏

         كه يزدان ز ناچيز چيز آفريد            بدان تا توانائى آرد پديد

         سرمايه گوهران اين چهار            برآورده بى‏رنج و بى‏ روزگار

         يكى آتشى بر شده تابناك            ميان آب و باد از بر تيره خاك‏

         نخستين كه آتش بجنبش دميد            ز گرميش پس خشكى آمد پديد

         و زان پس ز آرام سردى نمود            ز سردى همان باز ترّى فزود

         چو اين چار گوهر بجاى آمدند            ز بهر سپنجى سراى آمدند

         گهرها يك اندر دگر ساخته            ز هر گونه گردن بر افراخته‏

         پديد آمد اين گنبد تيز رو            شگفتى نماينده نو بنو

         ابرده و دو هفت شد كدخداى            گرفتند هر يك سزاوار جاى‏

         در بخشش و دادن آمد پديد            ببخشيد دانا چنانچون سزيد

         فلكها يك اندر دگر بسته شد            بجنبيد چون كار پيوسته ش

      چو دريا و چون كوه و چون دشت و راغ            زمين شد بكردار روشن چراغ‏

          بباليد كوه آبها بر دميد                   سر رستنى سوى بالا كشيد

         زمين را بلندى نبد جايگاه            يكى مركزى تيره بود و سياه‏

         ستاره برو بر شگفتى نمود            بخاك اندرون روشنايى فزود

         همى بر شد آتش فرود آمد آب            همى، گشت گرد زمين آفتاب‏

         گيا رست با چند گونه درخت            بزير اندر آمد سرانشان ز بخت‏

         ببالد ندارد جز اين نيروئى            نپويد چو پويندگان هر سوئى‏

         و زان پس چو جنبنده آمد پديد            همه رستنى زير خويش آوريد

         خور و خواب و آرام جويد همى            و زان زندگى كام جويد همى‏

         نه گويا زبان و نه جويا خرد            ز خاك و ز خاشاك تن پرورد

         نداند بد و نيك فرجام كار                   نخواهد از و بندگى كردگار

         چو دانا توانا بد و دادگر                    از ايرا نكرد ايچ پنهان هنر

         چنينست فرجام كار جهان            نداند كسى آشكار و نهان‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

فرهنگ معین

جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

گیلاس

[ انگ. ] (اِ.) فنجان، لیوان مخصوصاً لیوان پایه دار بلوری.

گیلاس

(اِ.) درختی است از تیره گل سرخیان که دارای گونه‌های مختلف است. میوه اش سفت و خوشمزه و شیرین است.

گیلو

(اِ.) = گیلوئی: قسمت فاصله بین طاق عمارت و دیوار که بر آن نقاشی و گچ بری کنند و آن به منزله گلوی طاق و سقف است.

گیلک

(لَ) (اِ.) منسوب به گیلان.

گیلکی

(لَ) (ص نسب.)
۱- منسوب به گیلک، زبان مردم گیلان از زبان‌های ایرانی از خانواده هندواروپایی.
۲- (اِ.) گوشه‌ای در آواز دشتی از ملحقات شور (موسیقی).

گیلی

(اِ.) پشته، تل.

گیم

(گِ) [ انگ. ] (اِ.) دور بازی مثلاً در بازی تنیس یا والیبال.

گیوتین

[ فر. ] (اِ.) آلتی برای قطع کردن سَر مجرمان که در سال ۱۷۹۲ م. در فرانسه به کار افتاد.

گیومه

(مِ) [ فر. ] (اِ.) علامتی که به این شکل «» در دو طرف کلمه می‌گذارند.

گیوه

(وِ) (اِ.) نوعی کفش که رویه آن از نخ یا ابریشم بافته می‌شود. ؛ ~ها را ورکشیدن کنایه از: تصمیم به رفتن گرفتن و آماده حرکت شدن.

گیپور

(اِ.) نوعی پارچه توری زبر و پر از نقش‌های گل و بوته برجسته.

ی

(حر.) سی و دومین حرف از الفبای فارسی برابر با ۱۰ در حساب ابجد.

ی

(پس.) این حرف به آخر اسم ملحق شود برای افاده نسبت بین دو چیز و آن برای معانی متعدد بود.
۱- مطلق نسبت، و آن بر چند قسم است:الف - نسبت به مکان: شیرازی، اصفهانی، رامسری. ب - نسبت به ...

ی

(پس.) به آخر کلمه درآید و نشانه نکره بودن باشد: پادشاهی، مردی، گلی.

ی

(مجهول) در قدیم تلفظ ح را به صورت «ی» می‌نوشتند و آن را یای مجهول می‌نامیدند (مق. یای معروف) مانند: دلیر. این تلفظ در قرن‌های اخیر از میان رفته و بدل به یای معروف شده و امروزه فرقی بین ...

ی

(معروف) تلفظ «i» را به صورت «ی» می‌نوشتند و می‌نویسیم و آن را در قدیم یای معروف می‌نامیدند (مق.) یای مجهول مانند:پذیر.

یأجوج

(یَ) [ ع. ] (اِ.)
۱- نام یکی از دو قبیله وحشی ساکن در پشت کوه‌های قفقاز.
۲- کنایه از: انسان‌های وحشی.

یأس

(یَ) [ ع. ] (اِ.) ناامیدی، ناامید شدن.

یا

[ ع. ] (حر.) حرف ندا به معنای «ای»، «ایا».

یا

(حر رب.) به معنای ذیل آید: الف - ح رف ربط و عطف که معنای تردید یا اختیار را می‌رساند. ب - حرف شرط با فعل منفی آید و برای مفهوم مثبت آن فعل معنی ادات شرط دهد.


دیدگاهتان را بنویسید