پند دادن زال كاوس را
همى رفت پيش اندرون زال زر پس او بزرگان زرين كمر
چو كاوس را ديد دستان سام نشسته بر او رنگ بر شادكام
بكش كرده دست و سر افگنده پست همى رفت تا جايگاه نشست
چنين گفت كاى كدخداى جهان سر افراز بر مهتران و مهان
چو تخت تو نشنيد و افسر نديد نه چون بخت تو چرخ گردان شنيد
همه ساله پيروز بادى و شاد سرت پر ز دانش دلت پر ز داد
شه نامبردار بنواختش بر خويش بر تخت بنشاختش
بپرسيدش از رنج راه دراز ز گردان و از رستم سر فراز
چنين گفت مر شاه را زال زر كه نوشه بدى شاه و پيروزگر
همه شاد و روشن ببخت تواند برافراخته سر بتخت تواند
ازان پس يكى داستان كرد ياد سخنهاى شايسته را درگشاد
چنين گفت كاى پادشاه جهان سزاوار تختى و تاج مهان
ز تو پيشتر پادشه بودهاند كه اين راه هرگز نپيمودهاند
كه بر سر مرا روز چندى گذشت سپهر از بر خاك چندى بگشت
منوچهر شد زين جهان فراخ ازو ماند ايدر بسى گنج و كاخ
همان زو و با نوذر و كىقباد چه مايه بزرگان كه داريم ياد
ابا لشكر گشن و گرز گران نكردند آهنگ مازندران
كه آن خانه ديو افسونگرست طلسمست و ز بند جادو درست
مران را بشمشير نتوان شكست بگنج و بدانش نيايد بدست
هم آن را بنيرنگ نتوان گشاد مده رنج و گنج و درم را بباد
همايون ندارد كس آنجا شدن وزايدر كنون راى رفتن زدن
سپه را بران سو نبايد كشيد ز شاهان كس اين راى هرگز نديد
گرين نامداران ترا كهترند چنين بنده دادگر داورند
تو از خون چندين سر نامدار ز بهر فزونى درختى مكار
كه بار و بلنديش نفرين بود نه آيين شاهان پيشين بود
چنين پاسخ آورد كاوس باز كز انديشه تو نيم بىنياز
و ليكن من از آفريدون و جم فزونم بمردى و فرّ و درم
همان از منوچهر و از كىقباد كه مازندران را نكردند ياد
سپاه و دل و گنجم افزونترست جهان زير شمشير تيز اندرست
چو بر دانشى شد گشاده جهان بآهن چه داريم گيتى نهان
شوم رويشان يكايك براه آورم گر آيين شمشير و گاه آورم
اگر كس نمانم بمازندران و گر بر نهم باژ و ساو گران
چنان زار و خوارند بر چشم من چه جادو چه ديوان آن انجمن
بگوش تو آيد خود اين آگهى كزيشان شود روى گيتى تهى
تو با رستم ايدر جهاندار باش نگهبان ايران و بيدار باش
جهان آفريننده يار منست سر نرّه ديوان شكار منست
گرايدونك يارم نباشى بجنگ مفرماى ما را بدين در درنگ
چو از شاه بشنيد زال اين سخن نديد ايچ پيدا سرش را ز بن
بدو گفت شاهى و ما بندهايم بدلسوزگى با تو گويندهايم
اگر داد فرمان دهى گر ستم براى تو بايد زدن گام و دم
از انديشه دل را بپرداختم سخن آنچه دانستم انداختم
نه مرگ از تن خويش بتوان سپوخت نه چشم جهان كس بسوزن بدوخت
بپرهيز هم كس نجست از نياز جهانجوى ازين سه نيابد جواز
هميشه جهان بر تو فرخنده باد مبادا كه پند من آيدت ياد
پشيمان مبادى ز كردار خويش بتو باد روشن دل و دين و كيش
سبك شاه را زال پدرود كرد دل از رفتن او پر از دود كرد
برون آمد از پيش كاوس شاه شده تيره بر چشم او هور و ماه
برفتند با او بزرگان نيو چو طوس و چو گودرز و رهّام و گيو
بزال آنگهى گفت گيو از خداى همى خواهم آنك او بود رهنماى
بجايى كه كاوس را دسترس نباشد ندارم مر او را بكس
ز تو دور باد آز و چشم نياز مبادا بتو دست دشمن دراز
بهر سو كه آييم و اندر شويم جز از آفرينت سخن نشنويم
پس از كردگار جهان آفرين بتو دارد امّيد ايران زمين
ز بهر گوان رنج برداشتى چنين راه دشوار بگذاشتى
پس آنگه گرفتندش اندر كنار ره سيستان را بر آراست كار
