رفتن كى كاوس به مازندران
چو كاوس بشنيد از او اين سخن يكى تازه انديشه افگند بن
دل رزمجويش ببست اندران كه لشكر كشد سوى مازندران
چنين گفت با سر فرازان رزم كه ما سر نهاديم يك سر ببزم
اگر كاهلى پيشه گيرد دلير نگردد ز آسايش و كام سير
من از جمّ و ضحّاك و از كى قباد فزونم ببخت و بفرّ و بداد
فزون بايدم زان ايشان هنر جهانجوى بايد سر تاجور
سخن چون بگوش بزرگان رسيد از ايشان كس اين راى فرّخ نديد
همه زرد گشتند و پرچين بروى كسى جنگ ديوان نكرد آرزوى
كسى راست پاسخ نيارست كرد نهانى روانشان پر از باد سرد
چو طوس و چو گودرز كشواد و گيو چو خرّاد و گرگين و رهّام نيو
به آواز گفتند ما كهتريم زمين جز بفرمان تو نسپريم
ازان پس يكى انجمن ساختند ز گفتار او دل بپرداختند
نشستند و گفتند با يكدگر كه از بخت ما را چه آمد بسر
اگر شهريار اين سخنها كه گفت بمى خوردن اندر نخواهد نهفت
ز ما و ز ايران بر آمد هلاك نماند برين بوم و بر آب و خاك
كه جمشيد با فرّ و انگشترى بفرمان او ديو و مرغ و پرى
ز مازندران ياد هرگز نكرد نجست از دليران ديوان نبرد
فريدون پر دانش و پر فسون همين را روانش نبد رهنمون
اگر شايدى بردن اين بد بسر بمردى و گنج و بنام و هنر
منوچهر كردى بدين پيش دست نكردى برين بر دل خويش پست
يكى چاره بايد كنون اندرين كه اين بد بگردد ز ايران زمين
چنين گفت پس طوس با مهتران كه اى رزم ديده دلاور سران
مر اين بند را چاره اكنون يكيست بسازيم و اين كار دشوار نيست
هيونى تكاور بر زال سام ببايد فرستاد و دادن پيام
كه گر سر بگل دارى اكنون مشوى يكى تيز كن مغز و بنماى روى
مگر كو گشايد لب پندمند سخن بر دل شهريار بلند
بگويد كه اين اهرمن داد ياد در ديو هرگز نبايد گشاد
مگر زالش آرد ازين گفته باز و گرنه سر آمد نشان فراز
سخنها ز هر گونه بر ساختند هيونى تكاور برون تاختند
رونده همى تاخت تا نيمروز چو آمد بر زال گيتى فروز
چنين داد از نامداران پيام كه اى نامور با گهر پور سام
يكى كار پيش آمد اكنون شگفت كه آسانش اندازه نتوان گرفت
برين كار گر تو نبندى كمر نه تن ماند ايدر نه بوم و نه بر
يكى شاه را بر دل انديشه خاست بپيچيدش آهرمن از راه راست
برنج نياگانش از باستان نخواهد همى بود همداستان
همى گنج بىرنج بگزايدش چراگاه مازندران بايدش
اگر هيچ سر خارى از آمدن سپهبد همى زود خواهد شدن
همى رنج تو داد خواهد بباد كه بردى ز آغاز با كىقباد
تو با رستم شير ناخورده سير ميان را ببستى چو شير دلير
كنون آن همه باد شد پيش اوى بپيچيد جان بدانديش اوى
چو بشنيد دستان بپيچيد سخت تنش گشت لرزان بسان درخت
همى گفت كاوس خود كامه مرد نه گرم آزموده ز گيتى نه سرد
كسى كو بود در جهان پيش گاه برو بگذرد سال و خورشيد و ماه
كه ماند كه از تيغ او در جهان بلرزند يك سر كهان و مهان
نباشد شگفت ار بمن نگرود شوم خسته گر پند من نشنود
و رين رنج آسان كنم بر دلم از انديشه شاه دل بگسلم
نه از من پسندد جهان آفرين نه شاه و نه گردان ايران زمين
شوم گويمش هرچ آيد ز پند ز من گر پذيرد بود سودمند
وگر تيز گردد گشادست راه تهمتن هم ايدر بود با سپاه
پر انديشه بود آن شب ديرباز چو خورشيد بنمود تاج از فراز
كمر بست و بنهاد سر سوى شاه بزرگان برفتند با او براه
خبر شد بطوس و بگودرز و گيو برهّام و گرگين و گردان نيو
كه دستان بنزديك ايران رسيد درفش همايونش آمد پديد
پذيره شدندش سران سپاه سرى كو كشد پهلوانى كلاه
چو دستان سام اندر آمد بتنگ پذيره شدندش همه بىدرنگ
برو سركشان آفرين خواندند سوى شاه با او همى راندند
بدو گفت طوس اى گو سرفراز كشيدى چنين رنج راه دراز
ز بهر بزرگان ايران زمين بر آرامش اين رنج كردى گزين
همه سربسر نيك خواه توايم ستوده بفرّ كلاه توايم
ابا نامداران چنين گفت زال كه هر كس كه او را نفرسود سال
همه پند پيرانش آيد بياد از آن پس دهد چرخ گردانش داد
نشايد كه گيريم از و پند باز كزين پند ما نيست خود بىنياز
ز پند و خرد گر بگردد سرش پشيمانى آيد ز گيتى برش
به آواز گفتند ما با توايم ز تو بگذرد پند كس نشنويم
همه يك سره نزد شاه آمدند بر نامور تختگاه آمدند
