شاهنامه فردوسی – دلخوشى دادن سام سيندخت را

دلخوشى دادن سام سيندخت را

چو شد ساخته كار خود بر نشست            چو گردى بمردى ميان را ببست‏

         يكى ترگ رومى بسر بر نهاد            يكى باره زير اندرش همچو باد

         بيامد گرازان بدرگاه سام            نه آواز داد و نه بر گفت نام‏

         بكار آگهان گفت تا ناگهان            بگويند با سرفراز جهان‏

         كه آمد فرستاده كابلى            بنزد سپهبد يل زابلى‏

         ز مهراب گرد آوريده پيام            بنزد سپهبد جهانگير سام‏

         بيامد بر سام يل پرده دار            بگفت و بفرمود تا داد بار

         فرود آمد از اسپ سيندخت و رفت            بپيش سپهبد خراميد تفت‏

         زمين را ببوسيد و كرد آفرين            ابر شاه و بر پهلوان زمين‏

         نثار و پرستنده و اسپ و پيل            رده بر كشيده ز در تا دو ميل‏

         يكايك همه پيش سام آوريد            سر پهلوان خيره شد كان بديد

  دیوان حافظ - در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد

         پر انديشه بنشست برسان مست            بكش كرده دست و سر افگنده پست‏

         كه جائى كجا مايه چندين بود            فرستادن زن چه آيين بود

         گر اين خواسته زو پذيرم همه            ز من گردد آزرده شاه رمه‏

         و گر باز گردانم از پيش زال            بر آرد بكردار سيمرغ بال‏

         بر آورد سر گفت كين خواسته            غلامان و پيلان آراسته‏

         بريد اين بگنجور دستان دهيد            بنام مه كابلستان دهيد

         پرى روى سيندخت بر پيش سام            زبان كرد گويا و دل شادكام‏

         چو آن هديه‏ها را پذيرفته ديد            رسيده بهى و بدى رفته ديد

         سه بت روى با او بيك جا بدند            سمن پيكر و سرو بالا بدند

         گرفته يكى جام هر يك بدست            بفرمود كامد بجاى نشست‏

  شاهنامه فردوسی - ستایش خرد

         بپيش سپهبد فرو ريختند            همه يك بديگر بر آميختند

         چو با پهلوان كار بر ساختند            ز بيگانه خانه بپرداختند

         چنين گفت سيندخت با پهلوان            كه با راى تو پير گردد جوان‏

         بزرگان ز تو دانش آموختند            بتو تيرگيها بر افروختند

         بمهر تو شد بسته دست بدى            بگرزت گشاده ره ايزدى‏

         گنهكار گر بود مهراب بود            ز خون دلش ديده سيراب بود

         سر بى‏گناهان كابل چه كرد            كجا اندر آورد بايد بگرد

         همه شهر زنده براى تواند            پرستنده و خاك پاى تواند

         از آن ترس كو هوش و زور آفريد            درخشنده ناهيد و هور آفريد

         نيايد چنين كارش از تو پسند            ميان را بخون ريختن در مبند

         بدو سام يل گفت با من بگوى            از ان كت بپرسم بهانه مجوى‏

  شاهنامه فردوسی - خواليگرى كردن ابليس

         تو مهراب را كهترى گر همال            مر آن دخت او را كجا ديد زال‏

         بروى و بموى و بخوى و خرد            بمن گوى تا با كى اندر خورد

         ز بالا و ديدار و فرهنگ اوى            بران سان كه ديدى يكايك بگوى‏

         بدو گفت سيندخت كاى پهلوان            سر پهلوانان و پشت گوان‏

         يكى سخت پيمانت خواهم نخست            كه لرزان شود زو بر و بوم و رست‏

         كه از تو نيايد بجانم گزند            نه آن كس كه بر من بود ارجمند

         مرا كاخ و ايوان آباد هست            همان گنج و خويشان و بنياد هست‏

         چو ايمن شوم هر چه گوئى بگوى            بگويم بجويم بدين آب روى‏

         نهفته همه گنج كابلستان            بكوشم رسانم بزابلستان‏

  شاهنامه فردوسی - پاسخ دادن فريدون پسران را

         جزين نيز هر چيز كاندر خورد            بيايد ز من مهتر پر خرد

         گرفت آن زمان سام دستش بدست            و را نيك بنواخت و پيمان ببست‏

         چو بشنيد سيندخت سوگند او            همان راست گفتار و پيوند او

         زمين را ببوسيد و بر پاى خاست            بگفت آنچه اندر نهان بود راست‏

         كه من خويش ضحاكم اى پهلوان            زن گرد مهراب روشن روان‏

         همان مام رودابه ماه روى            كه دستان همى جان فشاند بروى‏

         همه دودمان پيش يزدان پاك            شب تيره تا بر كشد روز چاك‏

         همى بر تو بر خوانديم آفرين            همان بر جهاندار شاه زمين‏

         كنون آمدم تا هواى تو چيست            ز كابل ترا دشمن و دوست كيست‏

         اگر ما گنهكار و بد گوهريم            بدين پادشاهى نه اندر خوريم‏

  شاهنامه فردوسی - كشتن رستم ژنده‏ رزم را

         من اينك بپيش توام مستمند            بكش گر كشى ور ببندى ببند

         دل بى‏گناهان كابل مسوز            كجا تيره روز اندر آيد بروز

         سخنها چو بشنيد از و پهلوان            زنى ديد با راى و روشن روان‏

         برخ چون بهار و ببالا چو سرو            ميانش چو غرو و برفتن تذرو

         چنين داد پاسخ كه پيمان من            درست است اگر بگسلد جان من‏

         تو با كابل و هر كه پيوند تست            بمانيد شادان دل و تن درست‏

         بدين نيز همداستانم كه زال            ز گيتى چو رودابه جويد همال‏

         شما گر چه از گوهر ديگريد            همان تاج و اورنگ را در خوريد

         چنين است گيتى و زين ننگ نيست            ابا كردگار جهان جنگ نيست‏

         چنان آفريند كه آيدش راى            نمانيم و مانديم با هاى هاى‏

  دیوان حافظ - صحن بستان ذوق بخش و صحبت یاران خوش است

         يكى بر فراز و يكى در نشيب            يكى با فزونى يكى با نهيب‏

         يكى از فزايش دل آراسته            ز كمى دل ديگرى كاسته‏

         يكى نامه با لابه دردمند            نبشتم بنزديك شاه بلند

         بنزد منوچهر شد زال زر            چنان شد كه گفتى بر آورده پر

         بزين اندر آمد كه زين را نديد            همان نعل اسپش زمين را نديد

         بدين زال را شاه پاسخ دهد            چو خندان شود راى فرخ نهد

         كه پرورده مرغ بى‏دل شدست            از آب مژه پاى در گل شدست‏

         عروس ار بمهر اندرون همچو اوست            سزد گر بر آيند هر دو ز پوست‏

         يكى روى آن بچّه اژدها            مرا نيز بنماى و بستان بها

         بدو گفت سيندخت اگر پهلوان            كند بنده را شاد و روشن روان‏

  شاهنامه فردوسی -  نامه كاوس به رستم و خواندن او از زابلستان‏‏

         چماند بكاخ من اندر سمند            سرم بر شود بآسمان بلند

         بكابل چنو شهريار آوريم            همه پيش او جان نثار آوريم‏

         لب سام سيندخت پر خنده ديد            همه بيخ كين از دلش كنده ديد

         نوندى دلاور بكردار باد            برافگند و مهراب را مژده داد

         كز انديشه بد مكن ياد هيچ            دلت شاد كن كار مهمان بسيچ‏

         من اينك پس نامه اندر دمان            بيايم نجويم بره بر زمان‏

         دوم روز چون چشمه آفتاب            بجنبيد و بيدار شد سر ز خواب‏

         گرانمايه سيندخت بنهاد روى            بدرگاه سالار ديهيم جوى‏

         روا رو بر آمد ز درگاه سام            مه بانوان خواندندش بنام‏

         بيامد بر سام و بردش نماز            سخن گفت با او زمانى دراز

         بدستورى بازگشتن بجاى            شدن شادمان سوى كابل خداى‏

  دیوان حافظ - آن که از سنبل او غالیه تابی دارد

         دگر ساختن كار مهمان نو            نمودن بداماد پيمان نو

         و را سام يل گفت بر گرد و رو            بگو آنچه ديدى بمهراب گو

         سزاوار او خلعت آراستند            ز گنج آنچه پر مايه‏تر خواستند

         بكابل دگر سام را هر چه بود            ز كاخ و ز باغ و ز كشت و درود

         دگر چارپايان دوشيدنى            ز گستردنى هم ز پوشيدنى‏

         به سيندخت بخشيد و دستش بدست            گرفت و يكى نيز پيمان ببست‏

         پذيرفت مر دخت او را بزال            كه باشند هر دو بشادى همال‏

         سر افراز گردى و مردى دويست            بدو داد و گفتش كه ايدر مه‏ايست‏

         بكابل بباش و بشادى بمان            ازين پس مترس از بد بدگمان‏

         شكفته شد آن روى پژمرده ماه            بنيك اخترى بر گرفتند راه‏

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

ز تیغ بازی گردون هواپرستان را
نفس برید ولی رشته هوس نبرید
«رهی معیری»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید
جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

گیلاس

[ انگ. ] (اِ.) فنجان، لیوان مخصوصاً لیوان پایه دار بلوری.

گیلاس

(اِ.) درختی است از تیره گل سرخیان که دارای گونه‌های مختلف است. میوه اش سفت و خوشمزه و شیرین است.

گیلو

(اِ.) = گیلوئی: قسمت فاصله بین طاق عمارت و دیوار که بر آن نقاشی و گچ بری کنند و آن به منزله گلوی طاق و سقف است.

گیلک

(لَ) (اِ.) منسوب به گیلان.

گیلکی

(لَ) (ص نسب.)
۱- منسوب به گیلک، زبان مردم گیلان از زبان‌های ایرانی از خانواده هندواروپایی.
۲- (اِ.) گوشه‌ای در آواز دشتی از ملحقات شور (موسیقی).

گیلی

(اِ.) پشته، تل.

گیم

(گِ) [ انگ. ] (اِ.) دور بازی مثلاً در بازی تنیس یا والیبال.

گیوتین

[ فر. ] (اِ.) آلتی برای قطع کردن سَر مجرمان که در سال ۱۷۹۲ م. در فرانسه به کار افتاد.

گیومه

(مِ) [ فر. ] (اِ.) علامتی که به این شکل «» در دو طرف کلمه می‌گذارند.

گیوه

(وِ) (اِ.) نوعی کفش که رویه آن از نخ یا ابریشم بافته می‌شود. ؛ ~ها را ورکشیدن کنایه از: تصمیم به رفتن گرفتن و آماده حرکت شدن.

گیپور

(اِ.) نوعی پارچه توری زبر و پر از نقش‌های گل و بوته برجسته.

ی

(حر.) سی و دومین حرف از الفبای فارسی برابر با ۱۰ در حساب ابجد.

ی

(پس.) این حرف به آخر اسم ملحق شود برای افاده نسبت بین دو چیز و آن برای معانی متعدد بود.
۱- مطلق نسبت، و آن بر چند قسم است:الف - نسبت به مکان: شیرازی، اصفهانی، رامسری. ب - نسبت به ...

ی

(پس.) به آخر کلمه درآید و نشانه نکره بودن باشد: پادشاهی، مردی، گلی.

ی

(مجهول) در قدیم تلفظ ح را به صورت «ی» می‌نوشتند و آن را یای مجهول می‌نامیدند (مق. یای معروف) مانند: دلیر. این تلفظ در قرن‌های اخیر از میان رفته و بدل به یای معروف شده و امروزه فرقی بین ...

ی

(معروف) تلفظ «i» را به صورت «ی» می‌نوشتند و می‌نویسیم و آن را در قدیم یای معروف می‌نامیدند (مق.) یای مجهول مانند:پذیر.

یأجوج

(یَ) [ ع. ] (اِ.)
۱- نام یکی از دو قبیله وحشی ساکن در پشت کوه‌های قفقاز.
۲- کنایه از: انسان‌های وحشی.

یأس

(یَ) [ ع. ] (اِ.) ناامیدی، ناامید شدن.

یا

[ ع. ] (حر.) حرف ندا به معنای «ای»، «ایا».

یا

(حر رب.) به معنای ذیل آید: الف - ح رف ربط و عطف که معنای تردید یا اختیار را می‌رساند. ب - حرف شرط با فعل منفی آید و برای مفهوم مثبت آن فعل معنی ادات شرط دهد.


دیدگاهتان را بنویسید