شاهنامه فردوسی – دلخوشى دادن سام سيندخت را

دلخوشى دادن سام سيندخت را

چو شد ساخته كار خود بر نشست            چو گردى بمردى ميان را ببست‏

         يكى ترگ رومى بسر بر نهاد            يكى باره زير اندرش همچو باد

         بيامد گرازان بدرگاه سام            نه آواز داد و نه بر گفت نام‏

         بكار آگهان گفت تا ناگهان            بگويند با سرفراز جهان‏

         كه آمد فرستاده كابلى            بنزد سپهبد يل زابلى‏

         ز مهراب گرد آوريده پيام            بنزد سپهبد جهانگير سام‏

         بيامد بر سام يل پرده دار            بگفت و بفرمود تا داد بار

         فرود آمد از اسپ سيندخت و رفت            بپيش سپهبد خراميد تفت‏

         زمين را ببوسيد و كرد آفرين            ابر شاه و بر پهلوان زمين‏

         نثار و پرستنده و اسپ و پيل            رده بر كشيده ز در تا دو ميل‏

         يكايك همه پيش سام آوريد            سر پهلوان خيره شد كان بديد

  شاهنامه فردوسی - ستايش سلطان محمود

         پر انديشه بنشست برسان مست            بكش كرده دست و سر افگنده پست‏

         كه جائى كجا مايه چندين بود            فرستادن زن چه آيين بود

         گر اين خواسته زو پذيرم همه            ز من گردد آزرده شاه رمه‏

         و گر باز گردانم از پيش زال            بر آرد بكردار سيمرغ بال‏

         بر آورد سر گفت كين خواسته            غلامان و پيلان آراسته‏

         بريد اين بگنجور دستان دهيد            بنام مه كابلستان دهيد

         پرى روى سيندخت بر پيش سام            زبان كرد گويا و دل شادكام‏

         چو آن هديه‏ها را پذيرفته ديد            رسيده بهى و بدى رفته ديد

         سه بت روى با او بيك جا بدند            سمن پيكر و سرو بالا بدند

         گرفته يكى جام هر يك بدست            بفرمود كامد بجاى نشست‏

  شاهنامه فردوسی - آمدن كى ‏قباد به استخر پارس

         بپيش سپهبد فرو ريختند            همه يك بديگر بر آميختند

         چو با پهلوان كار بر ساختند            ز بيگانه خانه بپرداختند

         چنين گفت سيندخت با پهلوان            كه با راى تو پير گردد جوان‏

         بزرگان ز تو دانش آموختند            بتو تيرگيها بر افروختند

         بمهر تو شد بسته دست بدى            بگرزت گشاده ره ايزدى‏

         گنهكار گر بود مهراب بود            ز خون دلش ديده سيراب بود

         سر بى‏گناهان كابل چه كرد            كجا اندر آورد بايد بگرد

         همه شهر زنده براى تواند            پرستنده و خاك پاى تواند

         از آن ترس كو هوش و زور آفريد            درخشنده ناهيد و هور آفريد

         نيايد چنين كارش از تو پسند            ميان را بخون ريختن در مبند

         بدو سام يل گفت با من بگوى            از ان كت بپرسم بهانه مجوى‏

  دیوان حافظ - مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند

         تو مهراب را كهترى گر همال            مر آن دخت او را كجا ديد زال‏

         بروى و بموى و بخوى و خرد            بمن گوى تا با كى اندر خورد

         ز بالا و ديدار و فرهنگ اوى            بران سان كه ديدى يكايك بگوى‏

         بدو گفت سيندخت كاى پهلوان            سر پهلوانان و پشت گوان‏

         يكى سخت پيمانت خواهم نخست            كه لرزان شود زو بر و بوم و رست‏

         كه از تو نيايد بجانم گزند            نه آن كس كه بر من بود ارجمند

         مرا كاخ و ايوان آباد هست            همان گنج و خويشان و بنياد هست‏

         چو ايمن شوم هر چه گوئى بگوى            بگويم بجويم بدين آب روى‏

         نهفته همه گنج كابلستان            بكوشم رسانم بزابلستان‏

  دیوان حافظ -  هر که شد محرم دل در حرم یار بماند

         جزين نيز هر چيز كاندر خورد            بيايد ز من مهتر پر خرد

         گرفت آن زمان سام دستش بدست            و را نيك بنواخت و پيمان ببست‏

         چو بشنيد سيندخت سوگند او            همان راست گفتار و پيوند او

         زمين را ببوسيد و بر پاى خاست            بگفت آنچه اندر نهان بود راست‏

         كه من خويش ضحاكم اى پهلوان            زن گرد مهراب روشن روان‏

         همان مام رودابه ماه روى            كه دستان همى جان فشاند بروى‏

         همه دودمان پيش يزدان پاك            شب تيره تا بر كشد روز چاك‏

         همى بر تو بر خوانديم آفرين            همان بر جهاندار شاه زمين‏

         كنون آمدم تا هواى تو چيست            ز كابل ترا دشمن و دوست كيست‏

         اگر ما گنهكار و بد گوهريم            بدين پادشاهى نه اندر خوريم‏

  دیوان حافظ - عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه‌سرشت

         من اينك بپيش توام مستمند            بكش گر كشى ور ببندى ببند

         دل بى‏گناهان كابل مسوز            كجا تيره روز اندر آيد بروز

         سخنها چو بشنيد از و پهلوان            زنى ديد با راى و روشن روان‏

         برخ چون بهار و ببالا چو سرو            ميانش چو غرو و برفتن تذرو

         چنين داد پاسخ كه پيمان من            درست است اگر بگسلد جان من‏

         تو با كابل و هر كه پيوند تست            بمانيد شادان دل و تن درست‏

         بدين نيز همداستانم كه زال            ز گيتى چو رودابه جويد همال‏

         شما گر چه از گوهر ديگريد            همان تاج و اورنگ را در خوريد

         چنين است گيتى و زين ننگ نيست            ابا كردگار جهان جنگ نيست‏

         چنان آفريند كه آيدش راى            نمانيم و مانديم با هاى هاى‏

  شاهنامه فردوسی - خوان سوم جنگ رستم با اژدها

         يكى بر فراز و يكى در نشيب            يكى با فزونى يكى با نهيب‏

         يكى از فزايش دل آراسته            ز كمى دل ديگرى كاسته‏

         يكى نامه با لابه دردمند            نبشتم بنزديك شاه بلند

         بنزد منوچهر شد زال زر            چنان شد كه گفتى بر آورده پر

         بزين اندر آمد كه زين را نديد            همان نعل اسپش زمين را نديد

         بدين زال را شاه پاسخ دهد            چو خندان شود راى فرخ نهد

         كه پرورده مرغ بى‏دل شدست            از آب مژه پاى در گل شدست‏

         عروس ار بمهر اندرون همچو اوست            سزد گر بر آيند هر دو ز پوست‏

         يكى روى آن بچّه اژدها            مرا نيز بنماى و بستان بها

         بدو گفت سيندخت اگر پهلوان            كند بنده را شاد و روشن روان‏

  شاهنامه فردوسی - نامگذارى رستم

         چماند بكاخ من اندر سمند            سرم بر شود بآسمان بلند

         بكابل چنو شهريار آوريم            همه پيش او جان نثار آوريم‏

         لب سام سيندخت پر خنده ديد            همه بيخ كين از دلش كنده ديد

         نوندى دلاور بكردار باد            برافگند و مهراب را مژده داد

         كز انديشه بد مكن ياد هيچ            دلت شاد كن كار مهمان بسيچ‏

         من اينك پس نامه اندر دمان            بيايم نجويم بره بر زمان‏

         دوم روز چون چشمه آفتاب            بجنبيد و بيدار شد سر ز خواب‏

         گرانمايه سيندخت بنهاد روى            بدرگاه سالار ديهيم جوى‏

         روا رو بر آمد ز درگاه سام            مه بانوان خواندندش بنام‏

         بيامد بر سام و بردش نماز            سخن گفت با او زمانى دراز

         بدستورى بازگشتن بجاى            شدن شادمان سوى كابل خداى‏

  دیوان حافظ - تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد

         دگر ساختن كار مهمان نو            نمودن بداماد پيمان نو

         و را سام يل گفت بر گرد و رو            بگو آنچه ديدى بمهراب گو

         سزاوار او خلعت آراستند            ز گنج آنچه پر مايه‏تر خواستند

         بكابل دگر سام را هر چه بود            ز كاخ و ز باغ و ز كشت و درود

         دگر چارپايان دوشيدنى            ز گستردنى هم ز پوشيدنى‏

         به سيندخت بخشيد و دستش بدست            گرفت و يكى نيز پيمان ببست‏

         پذيرفت مر دخت او را بزال            كه باشند هر دو بشادى همال‏

         سر افراز گردى و مردى دويست            بدو داد و گفتش كه ايدر مه‏ايست‏

         بكابل بباش و بشادى بمان            ازين پس مترس از بد بدگمان‏

         شكفته شد آن روى پژمرده ماه            بنيك اخترى بر گرفتند راه‏

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

تختهٔ مشق نقشها کرده است
همچو آیینه، لوح ساده مرا
«صائب تبریزی»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید
جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

گش

(گُ) (اِ.) هر یک از اخلاط چهارگانه صفرا، بلغم، خون، سودا.

گش

(گَ) (ص.) = کش: خوش، خوب، با ناز و تکبر، نازنین.

گش

(گِ) (اِ.) دل، قلب.

گشاد

(گُ)
۱- (ص.) پهن، فراخ. مق تنگ.
۲- دارای پهنا، قطر، گنجایش، ظرفیت یا وسعت بیش از حد معمول.
۳- (اِمص.) رها کردن تیر از شست.
۴- فتح، تسخیر.
۵- گشایش.
۶- حمله.
۷- (ق.) با فاصله از یکدیگر.
۸- (عا.) آن ...

گشادبازی

(~.) (اِ.) وضع یا عمل نسنجیده و همراه با بی احتیاطی، به ویژه بی حساب و کتاب خرج کردن و حساب دخل و خرج و سود و زیان خود را نداشتن.

گشادن

(گُ دَ)
۱- (مص م.) آزاد کردن، باز کردن.
۲- فتح کردن.
۳- جدا کردن.
۴- چاره کردن، حل کردن.
۵- روان کردن، جاری ساختن.
۶- گشودن یا گشوده شدن.
۷- خلاص کردن، رها کردن.
۸- شاد کردن.
۹- روان کردن (شکم و مانند آن).
۱۰ - راست شدن، ...

گشادنامه

(گُ. مِ) (اِمر.)
۱- فرمان پادشاهان.
۲- دیباچه کتاب.

گشاده

دست (~. دَ) (ص مر.) بخشنده، جوانمرد.

گشاده

(گُ دِ) (ص مف.)
۱- باز شده، مفتوح.
۲- فتح شده.
۳- جاری کرده، روان ساخته.
۴- شاد کرده.

گشاده دل

(~. دِ) (ص مر.) بشاش، جوانمرد.

گشاده رویی

(~.) (حامص.) خوشرویی، بشاشت.

گشاده زبان

(~. زَ) (ص.) خوش بیان.

گشاده شدن

(~. شُ دَ) (مص ل.) باز شدن، رها شدن.

گشاده میان

(~.) (ق.) بدون آمادگی، مقابل بسته میان.

گشاده کار

(~.) (ص مر.) کسی که در انجام کارها جسور است.

گشایش

(گُ یِ) (حامص.) گشودن، فتح.

گشاینده

(گُ یَ دِ) (ص فا.)
۱- باز کننده.
۲- فاتح.

گشت

(گَ) (مص مر. اِمص.)
۱- سیر و سیاحت.
۲- گردیدن، گشتن.
۳- گردش در شب جهت پاسبانی.
۴- تفرج، تماشا.
۵- جست و جو، تفحص.
۶- تغیر، تبدل.
۷- محو.

گشت

(گِ) (ق.) همه، همگی، کلاً.

گشت زدن

(گَ. زَ دَ) (مص ل.) سیر کردن، گردیدن، گردش کردن.


دیدگاهتان را بنویسید