خواب ديدن سام از چگونگى كار پسر
شبى از شبان داغ دل خفته بود ز كار زمانه بر آشفته بود
چنان ديد در خواب كز هندوان يكى مرد بر تازى اسپ دوان
و را مژده دادى بفرزند او بران برز شاخ برومند او
چو بيدار شد موبدان را بخواند ازين در سخن چند گونه براند
چه گوييد گفت اندرين داستان خردتان برين هست همداستان
هر آن كس كه بودند پير و جوان زبان برگشادند بر پهلوان
كه بر سنگ و بر خاك شير و پلنگ چه ماهى بدريا درون با نهنگ
همه بچه را پرورانندهاند ستايش بيزدان رسانندهاند
تو پيمان نيكى دهش بشكنى چنان بىگنه بچه را بفگنى
بيزدان كنون سوى پوزش گراى كه اويست بر نيكوئى رهنماى
چو شب تيره شد راى خواب آمدش از انديشه دل شتاب آمدش
چنان ديد در خواب كز كوه هند درفشى بر افراشتندى بلند
جوانى پديد آمدى خوب روى سپاهى گران از پس پشت اوى
بدست چپش بر يكى موبدى سوى راستش نامور بخردى
يكى پيش سام آمدى زان دو مرد زبان برگشادى بگفتار سرد
كه اى مرد بىباك ناپاك راى دل و ديده شسته ز شرم خداى
ترا دايه گر مرغ شايد همى پس اين پهلوانى چه بايد همى
گر آهوست بر مرد موى سپيد ترا ريش و سر گشت چون خنگ بيد
پس از آفريننده بيزار شو كه در تنت هر روز رنگيست نو
پسر گر بنزديك تو بود خوار كنون هست پرورده كردگار
كزو مهربانتر ورا دايه نيست ترا خود بمهر اندرون مايه نيست
بخواب اندرون بر خروشيد سام چو شير ژيان كاندر آيد بدام
چو بيدار شد بخردانرا بخواند سران سپه را همه بر نشاند
بيامد دمان سوى آن كوهسار كه افگندگان را كند خواستار
سر اندر ثريّا يكى كوه ديد كه گفتى ستاره بخواهد كشيد
نشيمى ازو بر كشيده بلند كه نايد ز كيوان برو بر گزند
فرو برده از شيز و صندل عمود يك اندر دگر ساخته چوب عود
بدان سنگ خارا نگه كرد سام بدان هيبت مرغ و هول كنام
يكى كاخ بد تارك اندر سماك نه از دست رنج و نه از آب و خاك
ره بر شدن جست و كى بود راه دد و دام را بر چنان جايگاه
ابر آفريننده كرد آفرين بماليد رخسارگان بر زمين
همى گفت كاى برتر از جايگاه ز روشن روان و ز خورشيد و ماه
گرين كودك از پاك پشت منست نه از تخم بد گوهر آهرمنست
ازين بر شدن بنده را دست گير مرين پر گنه را تو اندر پذير
چنين گفت سيمرغ با پور سام كه اى ديده رنج نشيم و كنام
پدر سام يل پهلوان جهان سر افرازتر كس ميان مهان
بدين كوه فرزند جوى آمدست ترا نزد او آب روى آمدست
روا باشد اكنون كه بر دارمت بىآزار نزديك او آرمت
بسيمرغ بنگر كه دستان چه گفت كه سير آمدستى همانا ز جفت
نشيم تو رخشنده گاه منست دو پرّ تو فرّ كلاه منست
چنين داد پاسخ كه گر تاج و گاه ببينى و رسم كيانى كلاه
مگر كاين نشيمت نيايد بكار يكى آزمايش كن از روزگار
ابا خويشتن بر يكى پرّ من خجسته بود سايه فرّ من
گرت هيچ سختى بروى آورند ور از نيك و بد گفت و گوى آورند
بر آتش بر افگند يكى پرّ من ببينى هم اندر زمان فرّ من
كه در زير پرّت بپروردهام ابا بچّگانت بر آوردهام
همان گه بيايم چو ابر سياه بىآزارت آرم بدين جايگاه
فرامش مكن مهر دايه ز دل كه در دل مرا مهر تو دلگسل
دلش كرد پدرام و بر داشتش گرازان بابر اندر افراشتش
ز پروازش آورد نزد پدر رسيده بزير برش موى سر
تنش پيلوار و برخ چون بهار پدر چون بديدش بناليد زار
فرو برد سر پيش سيمرغ زود نيايش همى بآفرين بر فزود
سراپاى كودك همى بنگريد همى تاج و تخت كئى را سزيد
برو بازوى شير و خورشيد روى دل پهلوان دست شمشير جوى
سپيدش مژه ديدگان قيرگون چو بسّد لب و رخ بمانند خون
دل سام شد چون بهشت برين بر آن پاك فرزند كرد آفرين
بمن اى پسر گفت دل نرم كن گذشته مكن ياد و دل گرم كن
منم كمترين بنده يزدان پرست از آن پس كه آوردمت باز دست
پذيرفتهام از خداى بزرگ كه دل بر تو هرگز ندارم سترگ
بجويم هواى تو از نيك و بد ازين پس چه خواهى تو چونان سزد
تنش را يكى پهلوانى قباى بپوشيد و از كوه بگزارد پاى
فرود آمد از كوه و بالاى خواست همان جامه خسرو آراى خواست
سپه يك سره پيش سام آمدند گشاده دل و شادكام آمدند
تبيره زنان پيش بردند پيل بر آمد يكى گرد مانند نيل
خروشيدن كوس با كرّ ناى همان زنگ زرين و هندى دراى
سواران همه نعره بر داشتند بدان خرّمى راه بگذاشتند
چو اندر هوا شب علم برگشاد شد آن روى روميش زنگى نژاد
بران دشت هامون فرود آمدند بخفتند و يكبار دم بر زدند
چو بر چرخ گردان درفشنده شيد يكى خيمه زد از حرير سپيد
بشادى بشهر اندرون آمدند ابا پهلوانى فزون آمدند
