شاهنامه فردوسی – اندر خواب ديدن ضحاك فريدون را

اندر خواب ديدن ضحاك فريدون را

      

چو از روزگارش چهل سال ماند            نگر تا بسر برش يزدان چه راند

         در ايوان شاهى شبى ديرياز            بخواب اندرون بود با ارنواز

         چنان ديد كز كاخ شاهنشهان            سه جنگى پديد آمدى ناگهان‏

         دو مهتر يكى كهتر اندر ميان            ببالاى سرو و بفرّ كيان‏

         كمر بستن و رفتن شاهوار            بچنگ اندرون گرزه گاوسار

         دمان پيش ضحاك رفتى بجنگ            نهادى بگردن برش پالهنگ‏

         همى تاختى تا دماوند كوه            كشان و دوان از پس اندر گروه‏

         بپيچيد ضحاك بيدادگر            بدرّيدش از هول گفتى جگر

  شاهنامه فردوسی - تاختن سهراب بر سپاه كاوس

         يكى بانگ برزد بخواب اندرون            كه لرزان شد آن خانه صد ستون‏

         بجستند خورشيد رويان ز جاى            از آن غلغل نامور كدخداى‏

         چنين گفت ضحاك را ارنواز            كه شاها چبودت نگوئى براز

         كه خفته بآرام در خان خويش            برين سان بترسيدى از جان خويش‏

         زمين هفت كشور بفرمان تست            دد و دام و مردم به پيمان تست‏

         بخورشيد رويان جهاندار گفت            كه چونين شگفتى بشايد نهفت‏

         كه گر از من اين داستان بشنويد            شودتان دل از جان من نااميد

         بشاه گرانمايه گفت ارنواز            كه بر ما ببايد گشادنت راز

  دیوان حافظ - خوش آمد گل وز آن خوش‌تر نباشد

         توانيم كردن مگر چاره            كه بى‏چاره نيست پتياره‏

         سپهبد گشاد آن نهان از نهفت            همه خواب يك يك بديشان بگفت‏

         چنين گفت با نامور ماه روى            كه مگذار اين را ره چاره جوى‏

         نگين زمانه سر تخت تست            جهان روشن از نامور بخت تست‏

         تو دارى جهان زير انگشترى            دد و مردم و مرغ و ديو و پرى‏

         ز هر كشورى گردكن مهتران            از اختر شناسان و افسونگران‏

         سخن سربسر موبدانرا بگوى            پژوهش كن و راستى باز جوى‏

         نگه كن كه هوش تو بر دست كيست            ز مردم شمار ار ز ديو و پريست‏

  دیوان حافظ -  هر که را با خط سبزت سر سودا باشد

         چو دانسته شد چاره ساز آن زمان            بخيره مترس از بد بدگمان‏

         شه پر منش را خوش آمد سخن            كه آن سرو سيمين بر افگند بن‏

         جهان از شب تيره چون پرّ زاغ            هم آنگه سر از كوه بر زد چراغ‏

         تو گفتى كه بر گنبد لاژورد            بگسترد خورشيد ياقوت زرد

         سپهبد بهر جا كه بد موبدى            سخن دان و بيدار دل بخردى‏

         ز كشور بنزديك خويش آوريد            بگفت آن جگر خسته خوابى كه ديد

         نهانى سخن كردشان آشكار            ز نيك و بد و گردش روزگار

  شاهنامه فردوسی - آفرینش ماه

         كه بر من زمانه كى آيد بسر            كرا باشد اين تاج و تخت و كمر

         گر اين راز با من ببايد گشاد            و گر سر بخوارى ببايد نهاد

         لب موبدان خشك و رخساره تر            زبان پر ز گفتار با يكديگر

         كه گر بودنى باز گوئيم راست            بجانست پيكار و جان بى‏بهاست‏

         و گر نشنود بودنيها درست            ببايد هم اكنون ز جان دست شست‏

         سه روز اندرين كار شد روزگار            سخن كس نيارست كرد آشكار

         بروز چهارم بر آشفت شاه            بر آن موبدان نماينده راه‏

  دیوان حافظ - راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد

         كه گر زنده‏تان دار بايد بسود            و گر بودنيها ببايد نمود

         همه موبدان سر فگنده نگون            پر از هول دل ديدگان پر ز خون‏

         از آن نامداران بسيار هوش            يكى بود بينا دل و تيز گوش‏

         خردمند و بيدار و زيرك بنام            كزان موبدان او زدى پيش گام‏

         دلش تنگ‏تر گشت و ناباك شد            گشاده زبان پيش ضحاك شد

         بدو گفت پردخته كن سر ز باد            كه جز مرگ را كس ز مادر نزاد

         جهاندار پيش از تو بسيار بود            كه تخت مهى را سزاوار بود

  دیوان حافظ - چه مستی است ندانم که رو به ما آورد

         فراوان غم و شادمانى شمرد            برفت و جهان ديگرى را سپرد

         اگر باره آهنينى بپاى            سپهرت بسايد نمانى بجاى‏

         كسى را بود زين سپس تخت تو            بخاك اندر آرد سر و بخت تو

         كجا نام او آفريدون بود            زمين را سپهرى همايون بود

         هنوز آن سپهبد ز مادر نزاد            نيامد گه پرسش و سرد باد

         چو او زايد از مادر پر هنر            بسان درختى شود بارور

         بمردى رسد بر كشد سر بماه            كمر جويد و تاج و تخت و كلاه‏

         ببالا شود چون يكى سرو برز            بگردن بر آرد ز پولاد گرز

  شاهنامه فردوسی - آمدن افراسياب به نزديك پدر خود

         زند بر سرت گرزه گاوسار            بگيردت زار و ببندت خوار

         بدو گفت ضحاك ناپاك دين            چرا بنددم از منش چيست كين‏

         دلاور بدو گفت گر بخردى            كسى بى‏بهانه نسازد بدى‏

         بر آيد بدست تو هوش پدرش            از آن درد گردد پر از كينه سرش‏

         يكى گاو بر مايه خواهد بدن            جهانجوى را دايه خواهد بدن‏

         تبه گردد آن هم بدست تو بر            بدين كين كشد گرزه گاوسر

         چو بشنيد ضحاك بگشاد گوش            ز تخت اندر افتاد و زو رفت هوش‏

         گرانمايه از پيش تخت بلند            بتابيد روى از نهيب گزند

  دیوان حافظ - چو باد عزم سر کوی یار خواهم کرد

         چو آمد دل نامور باز جاى            بتخت كيان اندر آورد پاى‏

         نشان فريدون بگرد جهان            همى باز جست آشكار و نهان‏

         نه آرام بودش نه خواب و نه خورد            شده روز روشن برو لاژورد

   ‏

                       

در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

تو ای وحشی غزال و هر قدم از من رمیدن‌ها
من و این دشت بی‌پایان و بی‌حاصل دویدن‌ها
«هاتف اصفهانی»

فرهنگ معین

واژه مورد نظر خود را جستجو کنید
جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 36,098)

گیلاس

[ انگ. ] (اِ.) فنجان، لیوان مخصوصاً لیوان پایه دار بلوری.

گیلاس

(اِ.) درختی است از تیره گل سرخیان که دارای گونه‌های مختلف است. میوه اش سفت و خوشمزه و شیرین است.

گیلو

(اِ.) = گیلوئی: قسمت فاصله بین طاق عمارت و دیوار که بر آن نقاشی و گچ بری کنند و آن به منزله گلوی طاق و سقف است.

گیلک

(لَ) (اِ.) منسوب به گیلان.

گیلکی

(لَ) (ص نسب.)
۱- منسوب به گیلک، زبان مردم گیلان از زبان‌های ایرانی از خانواده هندواروپایی.
۲- (اِ.) گوشه‌ای در آواز دشتی از ملحقات شور (موسیقی).

گیلی

(اِ.) پشته، تل.

گیم

(گِ) [ انگ. ] (اِ.) دور بازی مثلاً در بازی تنیس یا والیبال.

گیوتین

[ فر. ] (اِ.) آلتی برای قطع کردن سَر مجرمان که در سال ۱۷۹۲ م. در فرانسه به کار افتاد.

گیومه

(مِ) [ فر. ] (اِ.) علامتی که به این شکل «» در دو طرف کلمه می‌گذارند.

گیوه

(وِ) (اِ.) نوعی کفش که رویه آن از نخ یا ابریشم بافته می‌شود. ؛ ~ها را ورکشیدن کنایه از: تصمیم به رفتن گرفتن و آماده حرکت شدن.

گیپور

(اِ.) نوعی پارچه توری زبر و پر از نقش‌های گل و بوته برجسته.

ی

(حر.) سی و دومین حرف از الفبای فارسی برابر با ۱۰ در حساب ابجد.

ی

(پس.) این حرف به آخر اسم ملحق شود برای افاده نسبت بین دو چیز و آن برای معانی متعدد بود.
۱- مطلق نسبت، و آن بر چند قسم است:الف - نسبت به مکان: شیرازی، اصفهانی، رامسری. ب - نسبت به ...

ی

(پس.) به آخر کلمه درآید و نشانه نکره بودن باشد: پادشاهی، مردی، گلی.

ی

(مجهول) در قدیم تلفظ ح را به صورت «ی» می‌نوشتند و آن را یای مجهول می‌نامیدند (مق. یای معروف) مانند: دلیر. این تلفظ در قرن‌های اخیر از میان رفته و بدل به یای معروف شده و امروزه فرقی بین ...

ی

(معروف) تلفظ «i» را به صورت «ی» می‌نوشتند و می‌نویسیم و آن را در قدیم یای معروف می‌نامیدند (مق.) یای مجهول مانند:پذیر.

یأجوج

(یَ) [ ع. ] (اِ.)
۱- نام یکی از دو قبیله وحشی ساکن در پشت کوه‌های قفقاز.
۲- کنایه از: انسان‌های وحشی.

یأس

(یَ) [ ع. ] (اِ.) ناامیدی، ناامید شدن.

یا

[ ع. ] (حر.) حرف ندا به معنای «ای»، «ایا».

یا

(حر رب.) به معنای ذیل آید: الف - ح رف ربط و عطف که معنای تردید یا اختیار را می‌رساند. ب - حرف شرط با فعل منفی آید و برای مفهوم مثبت آن فعل معنی ادات شرط دهد.


دیدگاهتان را بنویسید