آشتى خواستن پشنگ از كى‏ قباد

          سپهدار تركان دو ديده پر آب            شگفتى فرو ماند ز افراسياب‏

         يكى مرد با هوش را برگزيد            فرسته بايران چنانچون سزيد

         يكى نامه بنوشت ار تنگ‏وار            برو كرده صد گونه رنگ و نگار

         بنام خداوند خورشيد و ماه            كه او داد بر آفرين دستگاه‏

         وزو بر روان فريدون درود            كزو دارد اين تخم ما تار و پود

         گر از تور بر ايرج نيك بخت            بد آمد پديد از پى تاج و تخت‏

         بران بر همى راند بايد سخن            ببايد كه پيوند ماند ببن‏

         گر اين كينه از ايرج آمد پديد            منوچهر سرتاسر آن كين كشيد

         بران هم كه كرد آفريدون نخست            كجا راستى را ببخشش بجست‏

         سزد گر برانيم دل هم بران            نگرديم از آيين و راه سران‏

         ز جيحون و تا ماورالنّهر بر            كه جيحون ميانچيست اندر گذر

         بر و بوم ما بود هنگام شاه            نكردى بران مرز ايرج نگاه‏

         همان بخش ايرج ز ايران زمين            بداد آفريدون و كرد آفرين‏

         ازان گر بگرديم و جنگ آوريم            جهان بر دل خويش تنگ آوريم‏

         بود زخم شمشير و خشم خداى            نيابيم بهره بهر دو سراى‏

         و گر همچنان چون فريدون گرد            بتور و بسلم و به ايرج سپرد

         ببخشيم و زان پس نجوييم كين            كه چندين بلا خود نيرزد زمين‏

         سراينده از سال چون برف گشت            ز خون كيان خاك شنگرف گشت‏

         سرانجام هم جز ببالاى خويش            نيابد كسى بهره از جاى خويش‏

         بمانيم روز پسين زير خاك            سراپاى كرباس و جاى مغاك‏

         و گر آزمنديست و اندوه و رنج            شدن تنگ دل در سراى سپنج‏

         مگر رام گردد برين كى‏قباد            سر مرد بخرد نگردد ز داد

         كس از ما نبينند جيحون بخواب            و ز ايران نيايند ازين روى آب‏

         مگر با درود و سلام و پيام            دو كشور شود زين سخن شادكام‏

         چو نامه بمهر اندر آورد شاه            فرستاد نزديك ايران سپاه‏

         ببردند نامه بر كى‏قباد            سخن نيز ازين گونه كردند ياد

         چنين داد پاسخ كه دانى درست            كه از ما نبد پيش دستى نخست‏

         ز تور اندر آمد نخستين ستم            كه شاهى چو ايرج شد از تخت كم‏

         بدين روزگار اندر افراسياب            بيامد بتيزى و بگذاشت آب‏

         شنيدى كه با شاه نوذر چه كرد            دل دام و دد شد پر از داغ و درد

         ز كينه باغريرث پر خرد            نه آن كرد كز مردمى در خورد

         ز كردار بد گر پشيمان شويد            بنوّى ز سر باز پيمان شويد

         مرا نيست از كينه و آز رنج            بسيچيده‏ام در سراى سپنج‏

         شما را سپردم ازان روى آب            مگر يابد آرامش افراسياب‏

         بنوّى يكى باز پيمان نوشت            بباغ بزرگى درختى بكشت‏

         فرستاده آمد بسان پلنگ            رسانيد نامه بنزد پشنگ‏

         بنه بر نهاد و سپه را براند            همى گرد بر آسمان بر فشاند

         ز جيحون گذر كرد مانند باد            و زان آگهى شد بر كى ‏قباد

         كه دشمن شد از پيش بى‏كارزار            بدان گشت شادان دل شهريار

         بدو گفت رستم كه اى شهريار            مجو آشتى در گه كارزار

         نبد پيشتر آشتى را نشان            بدين روز گرز من آوردشان‏

         چنين گفت با نامور كى‏قباد            كه چيزى نديدم نكوتر ز داد

         نبيره فريدون فرخ پشنگ            بسيرى همى سر بپيچد ز جنگ‏

         سزد گر هر آن كس كه دارد خرد            بكژّى و ناراستى ننگرد

         ز زاولستان تا بدرياى سند            نوشتيم عهدى ترا بر پرند

         سر تخت با افسر نيمروز            بدار و همى باش گيتى فروز

         وزين روى كابل بمهراب ده            سراسر سنانت بزهراب ده‏

         كجا پادشاهيست بى‏جنگ نيست            و گر چند روى زمين تنگ نيست‏

         سرش را بياراست با تاج زر            همان گردگاهش بزرّين كمر

         ز يك روى گيتى مرو را سپرد            ببوسيد روى زمين مرد گرد

         ازان پس چنين گفت فرّخ قباد            كه بى‏زال تخت بزرگى مباد

         بيك موى دستان نيرزد جهان            كه او ماندمان يادگار از مهان‏

         يكى جامه شهريارى بزر            ز ياقوت و پيروزه تاج و كمر

         نهادند مهد از بر پنج پيل            ز پيروزه رخشان بكردار نيل‏

         بگسترد زربفت بر مهد بر            يكى گنج كش كس ندانست مر

         فرستاد نزديك دستان سام            كه خلعت مرا زين فزون بود كام‏

         اگر باشدم زندگانى دراز            ترا دارم اندر جهان بى‏ نياز

         همان قارن نيو و كشواد را            چو برزين و خرّاد پولاد را

         برافگند خلعت چنانچون سزيد            كسى را كه خلعت سزاوار ديد

         درم داد و دينار و تيغ و سپر            كرا در خور آمد كلاه و كمر

آگاه شدن پشنگ از مرگ منوچهر

پس آنگه ز مرگ منوچهر شاه            بشد آگهى تا بتوران سپاه‏

         ز نارفتن كار نوذر همان            يكايك بگفتند با بدگمان‏

         چو بشنيد سالار تركان پشنگ            چنان خواست كايد بايران بجنگ‏

         يكى ياد كرد از نيا زادشم            هم از تور بر زد يكى تيز دم‏

         ز كار منوچهر و از لشكرش            ز گردان و سالار و از كشورش‏

         همه نامداران كشورش را            بخواند و بزرگان لشكرش را

         چو ارجسپ و گرسيوز و بارمان            چو كلباد جنگى هژبر دمان‏

         سپهبدش چون ويسه تيز چنگ            كه سالار بُد بر سپاه پشنگ‏

         جهان پهلوان پورش افراسياب            بخواندش درنگى و آمد شتاب‏

         سخن راند از تور و از سلم گفت            كه كين زير دامن نشايد نهفت‏

         كسى را كجا مغز جوشيده نيست            برو بر چنين كار پوشيده نيست‏

         كه با ما چه كردند ايرانيان            بدى را ببستند يك يك ميان‏

         كنون روز تندى و كين جستنست            رخ از خون ديده‏گه شستنست‏

         ز گفت پدر مغز افراسياب            بر آمد ز آرام و ز خورد و خواب‏

         بپيش پدر شد گشاده زبان            دل آگنده از كين كمر بر ميان‏

         كه شايسته جنگ شيران منم            هم آورد سالار ايران منم‏

         اگر زادشم تيغ برداشتى            جهان را بگرشاسپ نگذاشتى‏

         ميان را ببستى بكين آورى            بايران نكردى مگر سرورى‏

         كنون هر چه مانيده بود از نيا            ز كين جستن و چاره و كيميا

         گشادنش بر تيغ تيز منست            گه شورش و رستخيز منست‏

         بمغز پشنگ اندر آمد شتاب            چو ديد آن سهى قد افراسياب‏

         برو بازوى شير و هم زور پيل            و زو سايه گسترده بر چند ميل‏

         زبانش بكردار برنده تيغ            چو دريا دل و كف چو بارنده ميغ‏

         بفرمود تا بر كشد تيغ جنگ            بايران شود با سپاه پشنگ‏

         سپهبد چو شايسته بيند پسر            سزد گر بر آرد بخورشيد سر

         پس از مرگ باشد سر او بجاى            ازيرا پسر نام زد رهنماى‏

         چو شد ساخته كار جنگ آزماى            بكاخ آمد اغريرث رهنماى‏

         بپيش پدر شد پر انديشه دل            كه انديشه دارد همى پيشه دل‏

         چنين گفت كاى كار ديده پدر            ز تركان بمردى بر آورده سر

         منوچهر از ايران اگر كم شدست            سپهدار چون سام نيرم شدست‏

         چو گرشاسپ و چون قارن رزم زن            جز اين نامداران آن انجمن‏

         تو دانى كه با سلم و تور سترگ            چه آمد از ان تيغ زن پير گرگ‏

         نيا زادشم شاه توران سپاه            كه ترگش همى سود بر چرخ و ماه‏

         ازين در سخن هيچ گونه نراند            بآرام بر نامه كين نخواند

         اگر ما نشوريم بهتر بود            كزين جنبش آشوب كشور بود

         پسر را چنين داد پاسخ پشنگ            كه افراسياب آن دلاور نهنگ‏

         يكى نرّه شيرست روز شكار            يكى پيل جنگى گه كارزار

         ترا نيز با او ببايد شدن            بهر بيش و كم راى فرّخ زدن‏

         نبيره كه كين نيا را نجست            سزد گر نخوانى نژادش درست‏

         چو از دامن ابر چين كم شود            بيابان ز باران پر از نم شود

         چراگاه اسپان شود كوه و دشت            گياها ز يال يلان بر گذشت‏

         جهان سربسر سبز گردد ز خويد            بهامون سراپرده بايد كشيد

         سپه را همه سوى آمل براند            دلى شاد بر سبزه و گل براند

         دهستان و گرگان همه زير نعل            بكوبيد و ز خون كنيد آب لعل‏

         منوچهر از آن جايگه جنگجوى            بكينه سوى تور بنهاد روى‏

         بكوشيد با قارن رزم زن            دگر گرد گرشاسپ زان انجمن‏

         مگر دست يابيد بر دشت كين            برين دو سرافراز ايران زمين‏

         روان نياگان ما خوش كنيد            دل بدسگالان پر آتش كنيد

         چنين گفت با نامور نامجوى            كه من خون بكين اندر آرم بجوى‏

   ‏