پاسخ دادن زال موبدان را

زمانى پر انديشه شد زال زر            بر آورد يال و بگسترد بر

         و زان پس بپاسخ زبان برگشاد            همه پرسش موبدان كرد ياد

         نخست از ده و دو درخت بلند            كه هر يك همى شاخ سى بر كشند

         بسالى ده و دو بود ماه نو            چو شاه نو آيين ابر گاه نو

         بسى روز مه را سر آيد شمار            برين سان بود گردش روزگار

         كنون آنكه گفتى ز كار دو اسپ            فروزان بكردار آذر گشسپ‏

         سپيد و سياهست هر دو زمان            پس يكدگر تيز هر دو دوان‏

         شب و روز باشد كه مى بگذرد            دم چرخ بر ما همى بشمرد

         سديگر كه گفتى كه آن سى سوار            كجا بر گذشتند بر شهريار

         از ان سى سواران يكى كم شود            بگاه شمردن همان سى بود

         نگفتى سخن جز ز نقصان ماه            كه يك شب كم آيد همى گاه گاه‏

         كنون از نيام اين سخن بر كشيم            دو بن سرو كان مرغ دارد نشيم‏

         ز برج بره تا ترازو جهان            همى تيرگى دارد اندر نهان‏

         چنين تا ز گردش بماهى شود            پر از تيرگىّ و سياهى شود

         دو سرو ان دو بازوى چرخ بلند            كز و نيمه شاداب و نيمى نژند

         برو مرغ پرّان چو خورشيد دان            جهان را از و بيم و اميد دان‏

         دگر شارستان بر سر كوهسار            سراى درنگست و جاى قرار

         همين خارستان چون سراى سپنج            كزو ناز و گنجست و هم درد و رنج‏

         همى دم زدن بر تو بر بشمرد            هم او بر فرازد هم او بشكرد

         بر آيد يكى باد با زلزله            ز گيتى بر آيد خروش و خله‏

         همه رنج ما ماند زى خارستان            گذر كرد بايد سوى شارستان‏

         كسى ديگر از رنج ما بر خورد            نپايد برو نيز و هم بگذرد

         چنين رفت از آغاز يك سر سخن            همين باشد و نو نگردد كهن‏

         اگر توشه‏مان نيكنامى بود            روانها بران سر گرامى بود

         و گر آز ورزيم و پيچان شويم            پديد آيد آنگه كه بى‏جان شويم‏

         گر ايوان ما سر بكيوان برست            از ان بهره ما يكى چادرست‏

         چو پوشند بر روى ما خون و خاك            همه جاى بيمست و تيمار و باك‏

         بيابان و آن مرد با تيز داس            كجا خشك و تر زو دل اندر هراس‏

         تر و خشك يكسان همى بدرود            وگر لابه سازى سخن نشنود

         دروگر زمانست و ما چون گيا            همانش نبيره همانش نيا

         بپير و جوان يك بيك ننگرد            شكارى كه پيش آيدش بشكرد

         جهان را چنينست ساز و نهاد            كه جز مرگ را كس ز مادر نزاد

         ازين در در آيد بدان بگذرد            زمانه برو دم همى بشمرد

   ‏

                       

پژوهش كردن موبدان از زال

چنين گفت پس شاه گردن فراز            كزين هر چه گفتيد داريد راز

         بخواند آن زمان زال را شهريار            كز و خواست كردن سخن خواستار

         بدان تا بپرسند از و چند چيز            نهفته سخنهاى ديرينه نيز

         نشستند بيدار دل بخردان            همان زال با نامور موبدان‏

         بپرسيد مر زال را موبدى            ازين تيز هش راه بين بخردى‏

         كه از ده و دو تاى سرو سهى            كه رستست شاداب با فرهى‏

         از ان بر زده هر يكى شاخ سى            نگردد كم و بيش در پارسى‏

         دگر موبدى گفت كاى سر فراز            دو اسپ گرانمايه و تيز تاز

         يكى زان بكردار درياى قار            يكى چون بلور سپيد آبدار

         بجنبند و هر دو شتابنده‏اند            همان يكدگر را نيابنده‏اند

         سديگر چنين گفت كان سى سوار            كجا بگذرانند بر شهريار

         يكى كم شود باز چون بشمرى            همان سى بود باز چون بنگرى‏

         چهارم چنين گفت كان مرغزار            كه بينى پر از سبزه و جويبار

         يكى مرد با تيز داسى بزرگ            سوى مرغزار اندر آيد سترگ‏

         همى بدرود آن گياه خشك و تر            نه بردارد او هيچ از ان كار سر

         دگر گفت كان بر كشيده دو سرو            ز درياى با موج برسان غرو

         يكى مرغ دارد بريشان كنام            نشيمش بشام آن بود اين ببام‏

         ازين چون بپرّد شود برگ خشك            بران بر نشيند دهد بوى مشك‏

         از ان دو هميشه يكى آبدار            يكى پژمريده شده سوگوار

         بپرسيد ديگر كه بر كوهسار            يكى شارستان يافتم استوار

         خرامند مردم از ان شارستان            گرفته بهامون يكى خارستان‏

         بناها كشيدند سر تا بماه            پرستنده گشتند و هم پيشگاه‏

         و زان شارستان رويشان بدل نگذرد            كس از ياد كردن سخن نشمرد

         يكى بومهين خيزد از ناگهان            بر و بومشان پاك گردد نهان‏

         بدان شارستان رويشان نياز آورد            هم انديشگان دراز آورد

         بپرده درست اين سخنها بجوى            بپيش ردان آشكارا بگوى‏

         گر اين رازها آشكارا كنى            ز خاك سيه مشك سارا كنى‏

   ‏