شاهنامه فردوسی – رسيدن زال به يارى مهراب

رسيدن زال به يارى مهراب

          فرستاده نزديك دستان رسيد            بكردار آتش دلش بر دميد

         سوى گرد مهراب بنهاد روى            همى تاخت با لشكرى جنگجوى‏

         چو مهراب را پاى بر جاى ديد            بسرش اندرون دانش و راى ديد

         بدل گفت كاكنون ز لشكر چه باك            چه پيشم خزروان چه يك مشت خاك‏

         پس آنگه سوى شهر بنهاد روى            چو آمد بشهر اندرون نامجوى‏

         بمهراب گفت اى هشيوار مرد            پسنديده اندر همه كاركرد

         كنون من شوم در شب تيره‏گون            يكى دست يازم بريشان بخون‏

         شوند آگه از من كه باز آمدم            دل آگنده و كينه‏ساز آمدم‏

         كمانى ببازو در افگند سخت            يكى تير بر سان شاخ درخت‏

         نگه كرد تا جاى گردان كجاست            خدنگى بچرخ اندرون راند راست‏

         بينداخت سه جاى سه چوبه تير            بر آمد خروشيدن دار و گير

         چو شب روز شد انجمن شد سپاه            بران تير كردند هر كس نگاه‏

         بگفتند كاين تير زالست و بس            نراند چنين در كمان تير كس‏

         چو خورشيد تابان ز بالا بگشت            خروش تبيره بر آمد ز دشت‏

         بشهر اندرون كوس با كرّ ناى            خروشيدن زنگ و هندى دراى‏

         بر آمد سپه را بهامون كشيد            سرا پرده و پيل بيرون كشيد

         سپاه اندر آورد پيش سپاه            چو هامون شد از گرد كوه سياه‏

         خزروان دمان با عمود و سپر            يكى تاختن كرد بر زال زر

         عمودى بزد بر بر روشنش            گسسته شد آن نامور جوشنش‏

         چو شد تافته شاه زابلستان            برفتند گردان كابلستان‏

         يكى درع پوشيد زال دلير            بجنگ اندر آمد بكردار شير

         بدست اندرون داشت گرز پدر            سرش گشته پر خشم و پر خون جگر

         بزد بر سرش گرزه گاورنگ            زمين شد ز خونش چو پشت پلنگ‏

         بيفگند و بسپرد و زو در گذشت            ز پيش سپاه اندر آمد بدشت‏

         شماساس را خواست كايد برون            نيامد برون كش بخوشيد خون‏

         بگرد اندرون يافت كلباد را            بگردن بر آورد پولاد را

         چو شمشير زن گرز دستان بديد            همى كرد از و خويشتن ناپديد

         كمان را بزه كرد زال سوار            خدنگى بدو اندرون راند خوار

         بزد بر كمربند كلباد بر            بران بند زنجير پولاد بر

         ميانش ابا كوهه زين بدوخت            سپه را بكلباد بر دل بسوخت‏

         چو اين دو سر افگنده شد در نبرد            شماساس شد بى‏دل و روى زرد

         شماساس و آن لشكر رزم ساز            پراگنده از رزم گشتند باز

         پس اندر دليران زاولستان            برفتند با شاه كابلستان‏

         چنان شد ز بس كشته در رزمگاه            كه گفتى جهان تنگ شد بر سپاه‏

         سوى شاه تركان نهادند سر            گشاده سليح و گسسته كمر

         شماساس چون در بيابان رسيد            ز ره قارن كاوه آمد پديد

         كه از لشكر ويسه برگشته بود            بخوارى گراميش را كشته بود

         بهم باز خوردند هر دو سپاه            شماساس با قارن كينه‏خواه‏

         بدانست قارن كه ايشان كيند            ز زاولستان ساخته بر چيند

         بزد ناى رويين و بگرفت راه            بپيش سپاه اندر آمد سپاه‏

         از ان لشكر خسته و بسته مرد            بخورشيد تابان بر آورد گرد

         گريزان شماساس با چند مرد            برفتند از ان تيره گرد نبرد

                       

شاهنامه فردوسی – خشم گرفتن مهراب بر سيندخت

خشم گرفتن مهراب بر سيندخت

چو در كابل اين داستان فاش گشت            سر مرزبان پر ز پرخاش گشت‏

         بر آشفت و سيندخت را پيش خواند            همه خشم رودابه بر وى براند

         بدو گفت كاكنون جزين راى نيست            كه با شاه گيتى مرا پاى نيست‏

         كه آرمت با دخت ناپاك تن            كشم زارتان بر سر انجمن‏

         مگر شاه ايران ازين خشم و كين            بر آسايد و رام گردد زمين‏

         بكابل كه با سام يارد چخيد            از ان زخم گرزش كه يارد چشيد

         چو بشنيد سيندخت بنشست پست            دل چاره جوى اندر انديشه بست‏

         يكى چاره آورد از دل بجاى            كه بد ژرف بين و فزاينده راى‏

         و زان پس دوان دست كرده بكش            بيامد بر شاه خورشيد فش‏

         بدو گفت بشنو ز من يك سخن            چو ديگر يكى كامت آيد بكن‏

         ترا خواسته گرز بهر تنست            ببخش و بدان كين شب آبستنست‏

         اگر چند باشد شب دير ياز            برو تيرگى هم نماند دراز

         شود روز چون چشمه روشن شود            جهان چون نگين بدخشان شود

         بدو گفت مهراب كز باستان            مزن در ميان يلان داستان‏

         بگو آنچه دانى و جان را بكوش            و گر چادر خون بتن بر بپوش‏

         بدو گفت سيندخت كاى سرفراز            بود كت بخونم نيايد نياز

         مرا رفت بايد بنزديك سام            زبان بر گشايم چو تيغ از نيام‏

         بگويم بدو آنچه گفتن سزد            خرد خام گفتارها را پزد

         ز من رنج جان و ز تو خواسته            سپردن بمن گنج آراسته‏

         بدو گفت مهراب بستان كليد            غم گنج هرگز نبايد كشيد

         پرستنده و اسپ و تخت و كلاه            بياراى و با خويشتن بر براه‏

         مگر شهر كابل نسوزد بما            چو پژمرده شد بر فروزد بما

         چنين گفت سيندخت كاى نامدار            بجاى روان خواسته خوار دار

         نبايد كه چون من شوم چاره جوى            تو رودابه را سختى آرى بروى‏

         مرا در جهان انده جان اوست            كنون با توم روز پيمان اوست‏

         ندارم همى انده خويشتن            ازويست اين درد و اندوه من‏

         يكى سخت پيمان ستد زو نخست            پس آنگه بمردى ره چاره جست‏

         بياراست تن را بديبا و زر            بدرّ و بياقوت پر مايه سر

         پس از گنج زرّش ز بهر نثار            برون كرد دينار چون سى هزار

         بزرّين ستام آوريدند سى            از اسپان تازى و از پارسى‏]

         ابا طوق زرّين پرستنده شست            يكى جام زر هر يكى را بدست‏

         پر از مشك و كافور و ياقوت و زر            ز پيروزه چند چندى گهر

         چهل جامه ديباى پيكر بزر            طرازش همه گونه گونه گهر

         بزرين و سيمين دو صد تيغ هند            جزان سى بزهراب داده پرند

          صد اشتر همه ماده سرخ موى            صد استر همه باركش راه جوى‏

         يكى تاج پر گوهر شاهوار            ابا طوق و با ياره و گوشوار

         بسان سپهرى يكى تخت زر            برو ساخته چند گونه گهر

         برش خسروى بيست پهناى او            چو سيصد فزون بود بالاى او

         و زان ژنده پيلان هندى چهار            همه جامه و فرش كردند بار

   ‏

                       

معنی