اندرز كردن منوچهر پسرش را

          منوچهر را سال شد بر دو شست            ز گيتى همى بار رفتن ببست‏

         ستاره‏شناسان بر او شدند            همى ز آسمان داستانها زدند

         نديدند روزش كشيدن دراز            ز گيتى همى گشت بايست باز

         بدادند زان روز تلخ آگهى            كه شد تيره آن تخت شاهنشهى‏

         گه رفتن آمد بديگر سراى            مگر نزد يزدان به آيدت جاى‏

         نگر تا چه بايد كنون ساختن            نبايد كه مرگ آورد تاختن‏

         سخن چون ز داننده بشنيد شاه            برسم دگرگون بياراست گاه‏

         همه موبدان و ردان را بخواند            همه راز دل پيش ايشان براند

         بفرمود تا نوذر آمدش پيش            و را پندها داد ز اندازه بيش‏

         كه اين تخت شاهى فسونست و باد            برو جاودان دل نبايد نهاد

         مرا بر صد و بيست شد ساليان            برنج و بسختى ببستم ميان‏

         بسى شادى و كام دل راندم            برزم اندرون دشمنان ماندم‏

         بفرّ فريدون ببستم ميان            بپندش مرا سود شد هر زيان‏

         بجستم ز سلم و ز تور سترگ            همان كين ايرج نياى بزرگ‏

         جهان ويژه كردم ز پتيارها            بسى شهر كردم بسى بارها

         چنانم كه گويى نديدم جهان            شمار گذشته شد اندر نهان‏

         نيرزد همى زندگانيش مرگ            درختى كه زهر آورد بار و برگ‏

         از آن پس كه بردم بسى درد و رنج            سپردم ترا تخت شاهى و گنج‏

         چنانچون فريدون مرا داده بود            ترا دادم اين تاج شاه آزمود

         چنان دان كه خوردى و بر تو گذشت            بخوشتر زمان باز بايدت گشت‏

         نشانى كه ماند همى از تو باز            بر آيد برو روزگار دراز

         نبايد كه باشد جز از آفرين            كه پاكى نژاد آورد پاك دين‏

         نگر تا نتابى ز دين خداى            كه دين خداى آورد پاك راى‏

         كنون نو شود در جهان داورى            چو موسى بيايد بپيغمبرى‏

         پديد آيد آنگه بخاور زمين            نگر تا نتابى بر او بكين‏

         بدو بگرو آن دين يزدان بود            نگه كن ز سر تا چه پيمان بود

         تو مگذار هرگز ره ايزدى            كه نيكى ازويست و هم زو بدى‏

         از ان پس بيايد ز تركان سپاه            نهند از بر تخت ايران كلاه‏

         ترا كارهاى درشتست پيش            گهى گرگ بايد بدن گاه ميش‏

         گزند تو آيد ز پور پشنگ            ز توران شود كارها بر تو تنگ‏

          بجوى اى پسر چون رسد داورى            ز سام و ز زال آنگهى ياورى‏

         وزين نو درختى كه از پشت زال            بر آمد كنون بر كشد شاخ و يال‏

         از و شهر توران شود بى‏هنر            بكين تو آيد همان كينه‏ور

         بگفت و فرود آمد آبش بروى            همى زار بگريست نوذر بروى‏

         بى‏آنكش بدى هيچ بيماريى            نه از دردها هيچ آزاريى‏

         دو چشم كيانى بهم بر نهاد            بپژمرد و برزد يكى سرد باد   

       شد آن نامور پر هنر شهريار            بگيتى سخن ماند زو يادگار

   ‏

                       

پاسخ نامه سام از منوچهر

          پس آن نامه سام پاسخ نوشت            شگفتى سخنهاى فرّخ نوشت‏

         كه اى نامور پهلوان دلير            بهر كار پيروز بر سان شير

         نبيند چو تو نيز گردان سپهر            برزم و ببزم و براى و بچهر

         همان پور فرخنده زال سوار            كزو ماند اندر جهان يادگار

         رسيد و بدانستم از كام او            همان خواهش و راى و آرام او

         بر آمد هر آنچ آن ترا كام بود            همان زال را راى و آرام بود

         همه آرزوها سپردم بدوى            بسى روز فرّخ شمردم بدوى‏

         ز شيرى كه باشد شكارش پلنگ            چه زايد جز از شير شرزه بجنگ‏

         گسى كردمش با دلى شادمان            كزو دور بادا بد بدگمان‏

         برون رفت با فرّخى زال زر            ز گردان لشكر بر آورده سر

         نوندى بر افگند نزديك سام            كه برگشتم از شاه دل شادكام‏

         ابا خلعت خسروانىّ و تاج            همان ياره و طوق و هم تخت عاج‏

         چنان شاد شد زان سخن پهلوان            كه با پير سر شد بنوى جوان‏

         سوارى بكابل برافگند زود            بمهراب گفت آن كجا رفته بود

         نوازيدن شهريار جهان            و زان شادمانى كه رفت از مهان‏

         من اينك چو دستان بر من رسد            گذاريم هر دو چنانچون سزد

         چنان شاد شد شاه كابلستان            ز پيوند خورشيد زابلستان‏

         كه گفتى همى جان بر افشاندند            ز هر جاى رامشگران خواندند

         چو مهراب شد شاد و روشن روان            لبش گشت خندان و دل شادمان‏

         گرانمايه سيندخت را پيش خواند            بسى خوب گفتار با او براند

         بدو گفت كاى جفت فرخنده راى            بيفروخت از رايت اين تيره جاى‏

         بشاخى زدى دست كاندر زمين            برو شهرياران كنند آفرين‏

         چنان هم كجا ساختى از نخست            ببايد مر اين را سرانجام جست‏

         همه گنج پيش تو آراستست            اگر تخت عاجست اگر خواستست‏

         چو بشنيد سيندخت از و گشت باز            بر دختر آمد سراينده راز

         همى مژده دادش بديدار زال            كه ديدى چنانچون ببايد همال‏

         زن و مرد را از بلندى منش            سزد گر فرازد سر از سرزنش‏

         سوى كام دل تيز بشتافتى            كنون هر چه جستى همه يافتى‏

         بدو گفت رودابه اى شاه زن            سزاى ستايش بهر انجمن‏

         من از خاك پاى تو بالين كنم            بفرمانت آرايش دين كنم‏

         ز تو چشم آهرمنان دور باد            دل و جان تو خانه سور باد

         چو بشنيد سيندخت گفتار اوى            بآرايش كاخ بنهاد روى‏

         بياراست ايوانها چون بهشت            گلاب و مى و مشك و عنبر سرشت‏

         بساطى بيفگند پيكر بزر            زبرجد برو بافته سربسر

         دگر پيكرش در خوشاب بود            كه هر دانه قطره آب بود

         يك ايوان همه تخت زرّين نهاد            بآيين و آرايش چين نهاد

         همه پيكرش گوهر آگنده بود            ميان گهر نقشها كنده بود

         ز ياقوت مر تخت را پايه بود            كه تخت كيان بود و پر مايه بود

         يك ايوان همه جامه رود و مى            بياورده از پارس و اهواز و رى‏

         بياراست رودابه را چون نگار            پر از جامه و رنگ و بوى بهار

         همه كابلستان شد آراسته            پر از رنگ و بوى و پر از خواسته‏

         همه پشت پيلان بياراستند            ز كابل پرستندگان خواستند

         نشستند بر پيل رامشگران            نهاده بسر بر ز زر افسران‏

         پذيره شدن را بياراستند            نثارش همه مشك و زر خواستند

   ‏

                       

هنر نمودن زال در پيش منوچهر

چو زال اين سخنها بكرد آشكار            از و شادمان شد دل شهريار

         بشادى يكى انجمن بر شگفت            شهنشاه گيتى ز هازه گرفت‏

         يكى جشنگاهى بياراست شاه            چنانچون شب چارده چرخ ماه‏

         كشيدند مى تا جهان تيره گشت            سر ميگساران ز مى خيره گشت‏

         خروشيدن مرد بالاى گاه            يكايك بر آمد ز درگاه شاه‏

         برفتند گردان همه شاد و مست            گرفته يكى دست ديگر بدست‏

         چو بر زد زبانه ز كوه آفتاب            سر نامداران بر آمد ز خواب‏

         بيامد كمر بسته زال دلير            بپيش شهنشاه چون نرّه شير

         بدستورى بازگشتن ز در            شدن نزد سالار فرّخ پدر

         بشاه جهان گفت كاى نيكخوى            مرا چهر سام آمدست آرزوى‏

         ببوسيدم اين پايه تخت عاج            دلم گشت روشن بدين برز و تاج‏

         بدو گفت شاه اى جوانمرد گرد            يك امروز نيزت ببايد سپرد

         ترا بويه دخت مهراب خاست            دلت راهش سام زابل كجاست‏

         بفرمود تا سنج و هندى دراى            بميدان گذارند با كرّه ناى‏

         ابا نيزه و گرز و تير و كمان            برفتند گردان همه شادمان‏

         كمانها گرفتند و تير خدنگ            نشانه نهادند چون روز جنگ‏

         بپيچيد هر يك بچيزى عنان            بگرز و بتيغ و بتير و سنان‏

         درختى گشن بد بميدان شاه            گذشته برو سال بسيار و ماه‏

         كمان را بماليد دستان سام            بر انگيخت اسپ و برآورد نام‏

         بزد بر ميان درخت سهى            گذاره شد آن تير شاهنشهى‏

         هم اندر تگ اسپ يك چوبه تير            بينداخت و بگذاشت چون نرّه شير

         سپر برگرفتند ژوپين و ران            بگشتند با خشتهاى گران‏

         سپر خواست از ريدك ترك زال            بر انگيخت اسپ و برآورد يال‏

         كمان را بينداخت و ژوپين گرفت            بژوپين شكار نو آيين گرفت‏

         بزد خشت بر سه سپر گيل وار            گشاده بديگر سو افگند خوار

         بگردنكشان گفت شاه جهان            كه با او كه جويد نبرد از مهان‏

         يكى بر گراييدش اندر نبرد            كه از تير و ژوپين بر آورد گرد

         همه بر كشيدند گردان سليح            بدل خشمناك و زبان پر مزيح‏

         بآورد رفتند پيچان عنان            ابا نيزه و آب داده سنان‏

         چنان شد كه مرد اندر آمد بمرد            بر انگيخت زال اسپ و بر خاست گرد

         نگه كرد تا كيست زيشان سوار            عنان پيچ و گردنكش و نامدار

         ز گرد اندر آمد بسان نهنگ            گرفتش كمربند او را بچنگ‏

         چنان خوارش از پشت زين بر گرفت            كه شاه و سپه ماند اندر شگفت‏

         بآواز گفتند گردنكشان            كه مردم نبيند كسى زين نشان‏

         هر آن كس كه با او بجويد نبرد            كند جامه مادر برو لاژورد

         ز شيران نزايد چنين نيز گرد            چه گرد از نهنگانش بايد شمرد

         خنك سام يل كش چنين يادگار            بماند بگيتى دلير و سوار

         برو آفرين كرد شاه بزرگ            همان نامور مهتران سترگ‏

         بزرگان سوى كاخ شاه آمدند            كمربسته و با كلاه آمدند

         يكى خلعت آراست شاه جهان            كه گشتند از ان خيره يك سر مهان‏

         چه از تاج پر مايه و تخت زر            چه از ياره و طوق و زرّين كمر

         همان جامهاى گرانمايه نيز            پرستنده و اسپ و هر گونه چيز

         بزال سپهبد سپرد آن زمان            همه چيزها از كران تا كران‏

   ‏

                       

آمدن زال با نامه سام نزد منوچهر

          پس آگاهى آمد سوى شهريار            كه آمد ز ره زال سام سوار

         پذيره شدندش همه سركشان            كه بودند در پادشاهى نشان‏

         چو آمد بنزديكى‏ء بارگاه            سبك نزد شاهش گشادند راه‏

         چو نزديك شاه اندر آمد زمين            ببوسيد و بر شاه كرد آفرين‏

         زمانى همى داشت بر خاك روى            بدو داد دل شاه آزر مجوى‏

         بفرمود تا رويش از خاك خشك            ستردند و بر روى پراگند مشك‏

         بيامد بر تخت شاه ارجمند            بپرسيد از و شهريار بلند

         كه چون بودى اى پهلو رادمرد            بدين راه دشوار با باد و گرد

         بفرّ تو گفتا همه بهتريست            ابا تو همه رنج رامشگريست‏

         از و بستد آن نامه پهلوان            بخنديد و شد شاد و روشن روان‏

         چو بر خواند پاسخ چنين داد باز            كه رنجى فزودى بدل بر دراز

         و ليكن بدين نامه دلپذير            كه بنوشت با درد دل سام پير

         اگر چه مرا هست ازين دل دژم            برانم كه ننديشم از بيش و كم‏

         بسازم بر آرم همه كام تو            گر اينست فرجام آرام تو

         تو يك چند اندر بشادى بپاى            كه تا من بكارت زنم نيك راى‏

         ببردند خواليگران خوان زر            شهنشاه بنشست با زال زر

         بفرمود تا نامداران همه            نشستند بر خوان شاه رمه‏

         چو از خوان خسرو بپرداختند            بتخت دگر جاى مى‏ساختند

         چو مى خورده شد نامور پور سام            نشست از بر اسپ زرّين ستام‏

         برفت و بپيمود بالاى شب            پر انديشه دل پر ز گفتار لب‏

         بيامد بشبگير بسته كمر            بپيش منوچهر پيروزگر

         برو آفرين كرد شاه جهان            چو برگشت بستودش اندر نهان‏

   ‏

                       

رفتن زال به رسولى نزد منوچهر

          نويسنده را پيش بنشاندند            ز هر در سخنها همى راندند

         سر نامه كرد آفرين خداى            كجا هست و باشد هميشه بجاى‏

         ازويست نيك و بد و هست و نيست            همه بندگانيم و ايزد يكيست‏

         هر آن چيز كو ساخت اندر بوش            بران است چرخ روان را روش‏

         خداوند كيوان و خورشيد و ماه            و زو آفرين بر منوچهر شاه‏

         برزم اندرون زهر ترياك سوز            ببزم اندرون ماه گيتى فروز

         گراينده گرز و گشاينده شهر            ز شادى بهر كس رساننده بهر

         كشنده درفش و فريدون بجنگ            كشنده سر افراز جنگى پلنگ‏

         ز باد عمود تو كوه بلند            شود خاك نعل سر افشان سمند

         همان از دل پاك و پاكيزه كيش            بآبشخور آرى همى گرگ و ميش‏

         يكى بنده‏ام من رسيده بجاى            بمردى بشست اندر آورده پاى‏

         همى گرد كافور گيرد سرم            چنين كرد خورشيد و ماه افسرم‏

         ببستم ميان را يكى بنده‏وار            ابا جادوان ساختم كارزار

         عنان پيچ و اسپ افگن و گرزدار            چو من كس نديدى بگيتى سوار

         بشد آب گردان مازندران            چو من دست بردم بگرز گران‏

         ز من گر نبودى بگيتى نشان            بر آورده گردن ز گردن كشان‏

         چنان اژدها كو ز رود كشف            برون آمد و كرد گيتى چو كف‏

         زمين شهر تا شهر پهناى او            همان كوه تا كوه بالاى او

         جهان را ازو بود دل پر هراس            همى داشتندى شب و روز پاس‏

         هوا پاك ديدم ز پرندگان            همان روى گيتى ز درندگان‏

         ز تفّش همى پرّ كرگس بسوخت            زمين زير زهرش همى برفروخت‏

         نهنگ دژم بر كشيدى ز آب            بدم در كشيدى ز گردون عقاب‏

         زمين گشت بى‏مردم و چارپاى            همه يك سر او را سپردند جاى‏

         چو ديدم كه اندر جهان كس نبود            كه با او همى دست يارست سود

         بزور جهاندار يزدان پاك            بيفگندم از دل همه ترس و باك‏

         ميان را ببستم بنام بلند            نشستم بران پيل پيكر سمند

         بزين اندرون گرزه گاوسر            ببازو كمان و بگردن سپر

         برفتم بسان نهنگ دژم            مرا تيز چنگ و ورا تيز دم‏

         مرا كرد پدرود هر كو شنيد            كه بر اژدها گرز خواهم كشيد

         ز سر تا بدمّش چو كوه بلند            كشان موى سر بر زمين چون كمند

         زبانش بسان درختى سياه            ز فر باز كرده فگنده براه‏

         چو دو آبگيرش پر از خون دو چشم            مرا ديد غرّيد و آمد بخشم‏

         گمانى چنان بردم اى شهريار            كه دارم مگر آتش اندر كنار

          جهان پيش چشمم چو دريا نمود            بابر سيه بر شده تيره دود

         ز بانگش بلرزيد روى زمين            ز زهرش زمين شد چو درياى چين‏

         برو بر زدم بانگ برسان شير            چنانچون بود كار مرد دلير

         يكى تير الماس پيكان خدنگ            بچرخ اندرون راندم بى‏درنگ‏

         چو شد دوخته يك كران از دهانش            بماند از شگفتى ببيرون زبانش‏

         هم اندر زمان ديگرى همچنان            زدم بر دهانش بپيچيد از ان‏

         سديگر زدم بر ميان زفرش            بر آمد همى جوى خون از جگرش‏

         چو تنگ اندر آورد با من زمين            بر آهختم اين گاوسر گرز كين‏

         بنيروى يزدان كيهان خداى            بر انگيختم پيل تن را ز جاى‏

         زدم بر سرش گرزه گاو چهر            برو كوه باريد گفتى سپهر

         شكستم سرش چون تن ژنده پيل            فرو ريخت زو زهر چون رود نيل‏

         بزخمى چنان شد كه ديگر نخاست            ز مغزش زمين گشت با كوه راست‏

         كشف رود پر خون و زرداب شد            زمين جاى آرامش و خواب شد

         همه كوهساران پر از مرد و زن            همى آفرين خواندندى بمن‏

         جهانى بران جنگ نظّاره بود            كه آن اژدها زشت پتياره بود

         مرا سام يك زخم از ان خواندند            جهان زر و گوهر بر افشاندند

         چو زو بازگشتم تن روشنم            برهنه شد از نامور جوشنم‏

         فرو ريخت از باره بر گستوان            وزين هست هر چند رانم زيان‏

         بران بوم تا ساليان بر نبود            جز از سوخته خار خاور نبود

         چنين و جزين هر چه بوديم راى            سران را سر آوردمى زير پاى‏

         كجا من چمانيدمى باد پاى            بپرداختى شير درّنده جاى‏]

         كنون چند سالست تا پشت زين            مرا تختگاه است و اسپم زمين‏

         همه گرگساران و مازندران            بتو راست كردم بگرز گران‏

         نكردم زمانى برو بوم ياد            ترا خواستم راد و پيروز و شاد

         كنون اين بر افراخته يال من            همان زخم كوبنده كوپال من‏

         بدان هم كه بودى نماند همى            برو گردگاهم نماند همى‏

         كمندى بينداخت از دست شست            زمانه مرا باژگونه ببست‏

         سپرديم نوبت كنون زال را            كه شايد كمربند و كوپال را

         يكى آرزو دارد اندر نهان            بيايد بخواهد ز شاه جهان‏

         يكى آرزو كان بيزدان نكوست            كجا نيكوئى زير فرمان اوست‏

         نكرديم بى‏راى شاه بزرگ            كه بنده نبايد كه باشد سترگ‏

         همانا كه با زال پيمان من            شنيدست شاه جهان بان من‏

         كه از راى او سر نپيچم بهيچ            درين روزها كرد زى من بسيج‏

         بپيش من آمد پر از خون رخان            همى چاك چاك آمدش زاستخوان‏

         مرا گفت بردار آمل كنى            سزاتر كه آهنگ كابل كنى‏

         چو پرورده مرغ باشد بكوه            نشانى شده در ميان گروه‏

         چنان ماه بيند بكابلستان            چو سرو سهى بر سرش گلستان‏

         چو ديوانه گردد نباشد شگفت            از و شاه را كين نبايد گرفت‏

         كنون رنج مهرش بجايى رسيد            كه بخشايش آرد هر آن كس بديد

         ز بس درد كو ديد بر بى‏گناه            چنان رفت پيمان كه بشنيد شاه‏

         گسى كردمش با دلى مستمند            چو آيد بنزديك تخت بلند

         همان كن كه با مهترى در خورد            ترا خود نياموخت بايد خرد

         چو نامه نوشتند و شد راى راست            ستد زود دستان و بر پاى خاست‏

         چو خورشيد سر سوى خاور نهاد            نخفت و نياسود تا بامداد

         چو آن جامه سوده بفگند شب            سپيده بخنديد و بگشاد لب‏

         بيامد بزين اندر آورد پاى            بر آمد خروشيدن كرّه ناى‏

         بسوى شهنشاه بنهاد روى            ابا نامه سام آزاده خوى‏

   ‏

                       

آمدن سام به نزد منوچهر

چو شاه جهاندار بگشاد روى            زمين را ببوسيد و شد پيش اوى‏

         منوچهر برخاست از تخت عاج            ز ياقوت رخشنده بر سرش تاج‏

         بر خويش بر تخت بنشاختش            چنانچون سزا بود بنواختش‏

         و زان گرگساران جنگ آوران            و زان نره ديوان مازندران‏

         بپرسيد و بسيار تيمار خورد            سپهبد سخن يك بيك ياد كرد

         كه نوشه زى اى شاه تا جاودان            ز جان تو كوته بد بدگمان‏

         برفتم بران شهر ديوان نر            نه ديوان كه شيران جنگى ببر

         كه از تازى اسپان تكاورترند            ز گردان ايران دلاورترند

         سپاهى كه سگسار خوانندشان            پلنگان جنگى نمايندشان‏

         ز من چون بديشان رسيد آگهى            از آواز من مغزشان شد تهى‏

         بشهر اندرون نعره بر داشتند            از ان پس همه شهر بگذاشتند

         همه پيش من جنگ جوى آمدند            چنان خيره و پوى پوى آمدند

         سپه جنب جنبان شد و روز تار            پس اندر فراز آمد و پيش غار

         نبيره جهاندار سلم بزرگ            به پيش سپاه اندر آمد چو گرگ‏

         سپاهى بكردار مور و ملخ            نبد دشت پيدا نه كوه و نه شخ‏

         چو برخاست زان لشكر گشن گرد            رخ نامداران ما گشت زرد

         من اين گرز يك زخم برداشتم            سپه را هم آنجاى بگذاشتم‏

         خروشى خروشيدم از پشت زين            كه چون آسيا شد بريشان زمين‏

         دل آمد سپه را همه باز جاى            سراسر سوى رزم كردند راى‏

         چو بشنيد كاكوى آواز من            چنان زخم سرباز كوپال من‏

         بيامد بنزديك من جنگ ساز            چو پيل ژيان با كمند دراز

         مرا خواست كارد بخم كمند            چو ديدم خميدم ز راه گزند

         كمان كيانى گرفتم بچنگ            به پيكان پولاد و تير خدنگ‏

         عقاب تكاور بر انگيختم            چو آتش بدو بر تبر ريختم‏

         گمانم چنان بد كه سندان سرش            كه شد دوخته مغز تا مغفرش‏

         نگه كردم از گرد چون پيل مست            بر آمد يكى تيغ هندى بدست‏

         چنان آمدم شهريارا گمان            كزو كوه زنهار خواهد بجان‏

         وى اندر شتاب و من اندر درنگ            همى جستمش تا كى آيد بچنگ‏

         چو آمد بنزديك من سرفراز            من از چرمه چنگال كردم دراز

         گرفتم كمربند مرد دلير            ز زين بر گسستم بكردار شير

         زدم بر زمين بر چو پيل ژيان            بدين آهنين دست و گردى ميان‏

         چو افگنده شد شاه زين گونه خوار            سپه روى برگشت از كار زار

         نشيب و فراز بيابان و كوه            بهر سو شده مردمان هم گروه‏

         سوار و پياده ده و دو هزار            فگنده پديد آمد اندر شمار

         چو بشنيد گفتار سالار شاه            بر افراخت تا ماه فرخ كلاه‏

         چو روز از شب آمد بكوشش ستوه            ستوهى گرفته فرو شد بكوه‏

         مى و مجلس آراست و شد شادمان            جهان پاك ديد از بد بدگمان‏

         ببگماز كوتاه كردند شب            بياد سپهبد گشادند لب‏

         چو شب روز شد پرده بارگاه            گشادند و دادند زى شاه راه‏

         بيامد سپهدار سام سترگ            بنزد منوچهر شاه بزرگ‏

         چنين گفت با سام شاه جهان            كز ايدر برو با گزيده مهان‏

         بهندوستان آتش اندر فروز            همه كاخ مهراب و كابل بسوز

         نبايد كه او يابد از بد رها            كه او ماند از بچّه اژدها

         زمان تا زمان زو بر آيد خروش            شود رام گيتى پر از جنگ و جوش‏

         هر آن كس كه پيوسته او بود            بزرگان كه در دسته او بود

         سر از تن جدا كن زمين را بشوى            ز پيوند ضحاك و خويشان اوى‏

         چنين داد پاسخ كه ايدون كنم            كه كين از دل شاه بيرون كنم‏

         ببوسيد تخت و بماليد روى            بران نامور مهر انگشت اوى‏

         سوى خانه بنهاد سر با سپاه            بدان باد پايان جوينده راه‏

   ‏

                       

آگاه شدن منوچهر از كار زال و رودابه‏

پس آگاهى آمد بشاه بزرگ            ز مهراب و دستان سام سترگ‏

         ز پيوند مهراب و ز مهر زال            و زان ناهمالان گشته همال‏

         سخن رفت هر گونه با موبدان            بپيش سرافراز شاه ردان‏

         چنين گفت با بخردان شهريار            كه بر ما شود زين دژم روزگار

         چو ايران ز چنگال شير و پلنگ            برون آوريدم براى و بجنگ‏

         فريدون ز ضحاك گيتى بشست            بترسم كه آيد از ان تخم رُست

         نبايد كه بر خيره از عشق زال            همال سر افگنده گردد همال‏

         چو از دخت مهراب و از پور سام            بر آيد يكى تيغ تيز از نيام‏

         اگر تاب گيرد سوى مادرش            ز گفت پراگنده گردد سرش‏

         كند شهر ايران پر آشوب و رنج            بدو باز گردد مگر تاج و گنج‏

         همه موبدان آفرين خواندند            و را خسرو پاك دين خواندند

         بگفتند كز ما تو داناترى            ببايستها بر تواناترى‏

         همان كن كجا با خرد در خورد            دل اژدها را خرد بشكرد

         بفرمود تا نوذر آمدش پيش            ابا ويژگان و بزرگان خويش‏

         بدو گفت رو پيش سام سوار            بپرسش كه چون آمد از كار زار

         چو ديدى بگويش كزين سو گراى            ز نزديك ما كن سوى خانه راى‏

         هم آنگاه برخاست فرزند شاه            ابا ويژگان سر نهاده براه‏

         سوى سام نيرم نهادند روى            ابا ژنده پيلان پرخاش جوى‏

         چو زين كار سام يل آگاه شد            پذيره سوى پور كى شاه شد

         ز پيش پدر نوذر نامدار            بيامد بنزديك سام سوار

         همه نامداران پذيره شدند            ابا ژنده پيل و تبيره شدند

         رسيدند پس پيش سام سوار            بزرگان و كى نوذر نامدار

         پيام پدر شاه نوذر بداد            بديدار او سام يل گشت شاد

         چنين داد پاسخ كه فرمان كنم            ز ديدار او رامش جان كنم‏

         نهادند خوان و گرفتند جام            نخست از منوچهر بردند نام‏

         پس از نوذر و سام و هر مهترى            گرفتند شادى ز هر كشورى‏

         بشادى در آمد شب ديرباز            چو خورشيد رخشنده بگشاد راز

         خروش تبيره بر آمد ز در            هيون دلاور بر آورد پر

         سوى بارگاه منوچهر شاه            بفرمان او بر گرفتند راه‏

         منوچهر چون يافت زو آگهى            بياراست ديهيم شاهنشهى‏

         ز سارى و آمل بر آمد خروش            چو درياى سبز اندر آمد بجوش‏

         ببستند آيين ژوپين و ران            برفتند با خشتهاى گران‏

         سپاهى كه از كوه تا كوه مرد            سپر در سپر ساخته سرخ و زرد

         ابا كوس و با ناى روئين و سنج            ابا تازى اسپان و پيلان و گنج‏

         ازين گونه لشكر پذيره شدند            بسى با درفش و تبيره شدند

         چو آمد بنزديكى بارگاه            پياده شد و راه بگشاد شاه‏

      

   ‏