پيام فرستادن رستم به نزد شاه هاماوران

يكى مرد بيدار جوينده راه            فرستاد نزديك كاوس شاه‏

         بنزديك سالار هاماوران            بشد نامدارى ز كند آوران‏

         يكى نامه بنوشت با گيرودار            پر از گرز و شمشير و پر كارزار

         كه بر شاه ايران كمين ساختى            بپيوستن اندر بد انداختى‏

         نه مردى بود چاره جستن بجنگ            نرفتن برسم دلاور پلنگ‏

         كه در جنگ هرگز نسازد كمين            اگر چند باشد دلش پر ز كين‏

         اگر شاه كاوس يابد رها            تو رستى ز چنگ و دم اژدها

         و گرنه بياراى جنگ مرا            بگردن بپيماى هنگ مرا

         فرستاده شد نزد هاماوران            بدادش پيام يكايك سران‏

         چو پيغام بشنيد و نامه بخواند            ز كردار خود در شگفتى بماند

         چو بر خواند نامه سرش خيره شد            جهان پيش چشمش همه تيره شد

         چنين داد پاسخ كه كاوس كى            بهامون دگر نسپرد نيز پى‏

         تو هر گه كه آيى به بربرستان            نبينى مگر تيغ و گرز گران‏

         همين بند و زندانت آراستست            اگر رايت اين آرزو خواستست‏

         بيايم بجنگ تو من با سپاه            برين گونه سازيم آيين و راه‏

         چو بشنيد پاسخ گو پيل تن            دليران لشكر شدند انجمن‏

         سوى راه دريا بيامد بجنگ            كه بر خشك بر بود ره با درنگ‏

         بكشتى و زورق سپاهى گران            بشد تا سر مرز هاماوران‏

         بتاراج و كشتن نهادند روى            ز خون روى كشور شده جوى جوى‏

         خبر شد بشاه هماور ازين            كه رستم نهادست بر رخش زين‏

         ببايست ناگاهش آمد بجنگ            نبد روزگار سكون و درنگ‏

         چو بيرون شد از شهر خود با سپاه            بروز درخشان شب آمد سياه‏

         چپ و راست لشكر بياراستند            بجنگ اندرون نامور خواستند

         گو پيل تن گفت جنگى منم            بآورد گه بر درنگى منم‏

         بر آورد گرز گران را بدوش            برانگيخت رخش و بر آمد خروش‏

         چو ديدند لشكر بر و يال اوى            بچنگ اندرون گرز و گوپال اوى‏

         تو گفتى كه دلشان بر آمد ز تن            ز هولش پراگنده شد انجمن‏

         همان شاه با نامور سركشان            ز رستم چو ديدند يك يك نشان‏

         گريزان بيامد بهاماوران            ز پيش تهمتن سپاهى گران‏

         چو بنشست سالار با راى زن            دو مرد جوان خواست از انجمن‏

         بدان تا فرستد هم اندر زمان            بمصر و ببربر چو باد دمان‏

         يكى نامه هر يك بچنگ اندرون            نوشته بدرد دل از آب خون‏

         كزين پادشاهى بدان نيست دور            بهم بود نيك و بد و جنگ و سور

         گرايدونك باشيد با من يكى            ز رستم نترسم بجنگ اندكى‏

         و گرنه بدان پادشاهى رسد            درازست بر هر سويى دست بد

         چو نامه بنزديك ايشان رسيد            كه رستم بدين دشت لشكر كشيد

         همه دل پر از بيم برخاستند            سپاهى ز كشور بياراستند

         نهادند سر سوى هاماوران            زمين كوه گشت از كران تا كران‏

         سپه كوه تا كوه صف بر كشيد            پى مور شد بر زمين ناپديد

         چو رستم چنان ديد نزديك شاه            نهانى بر افگند مردى براه‏

         كه شاه سه كشور برآراستند            برين گونه از جاى برخاستند

         اگر جنگ را من بجنبم ز جاى            ندانند سر را بدين كين ز پاى‏

         نبايد كزين كين بتو بد رسد            كه كار بد از مردم بد رسد

         مرا تخت بربر نيايد بكار            اگر بد رسد بر تن شهريار

         فرستاده بشنيد و آمد دوان            بنزديك كاوس كى شد نهان‏

         پيام تهمتن همه باز راند            چو بشنيد كاوس خيره بماند

         چنين داد پاسخ كه منديش ازين            نه گسترده از بهر من شد زمين‏

         چنين بود تا بود گردان سپهر            كه با نوش زهرست با جنگ مهر

         و ديگر كه دارنده يار منست            بزرگى و مهرش حصار منست‏

         تو رخش درخشنده را ده عنان            بياراى گوشش بنوك سنان‏

         از يشان يكى زنده اندر جهان            ممان آشكارا نه اندر نهان‏

         فرستاده پاسخ بياورد زود            بر رستم زال زر شد چو دود

         تهمتن چو بشنيد گفتار اوى            بسيچيد و زى جنگ بنهاد روى‏

كار كى‏ كاوس به شهر بربرستان و ديگر داستانها

          از ان پس چنين كرد كاوس راى            كه در پادشاهى بجنبد ز جاى‏

         از ايران بشد تا بتوران و چين            گذر كرد ازان پس بمكران زمين‏

         ز مكران شد آراسته تا زره            ميانها نديد ايچ رنج از گره‏

         پذيرفت هر مهترى باژ و ساو            نكرد آزمون گاو با شير تاو

         چنين هم گرازان ببربر شدند            جهانجوى با تخت و افسر شدند

         شه بربرستان بياراست جنگ            زمانه دگرگونه‏تر شد برنگ‏

         سپاهى بيامد ز بربر برزم            كه برخاست از لشكر شاه بزم‏

         هوا گفتى از نيزه چون بيشه گشت            خور از گرد اسپان پر انديشه گشت‏

         ز گرد سپه پيل شد ناپديد            كس از خاك دست و عنان را نديد

         بزخم اندر آمد همى فوج فوج            بران سان كه بر خيزد از آب موج‏

         چو گودرز گيتى بران گونه ديد            عمود گران از ميان بر كشيد

         بزد اسپ با نامداران هزار            ابا نيزه و تير جوشن گذار

         بر آويخت و بدريد قلب سپاه            دمان از پس اندر همى رفت شاه‏

         تو گفتى ز بربر سوارى نماند            بگرداندرون نيزه دارى نماند

         بشهر اندرون هر كه بد سالخورد            چو برگشته ديدند باد نبرد

         همه پيش كاوس شاه آمدند            جگر خسته و پر گناه آمدند

         كه ما شاه را چاكر و بنده‏ايم            همه باژ را گردن افگنده‏ايم‏

         بجاى درم زرّ و گوهر دهيم            سپاسى ز گنجور بر سر نهيم‏

         ببخشود كاوس و بنواختشان            يكى راه و آيين نو ساختشان‏

         و زان جايگه بانگ سنج و دراى            بر آمد ابا ناله كرّه ناى‏

         چو آمد بر شهر مكران گذر            سوى كوه قاف آمد و باختر

         چو آگاهى آمد بريشان ز شاه            نيايش كنان بر گرفتند راه‏

         پذيره شدندش همه مهتران            بسر بر نهادند باژ گران‏

         چو فرمان گزيدند بگرفت راه            بى‏آزار رفتند شاه و سپاه‏

         سپه را سوى زابلستان كشيد            بمهمانى‏ء پور دستان كشيد

         ببد شاه يك ماه در نيمروز            گهى رود و مى خواست گه باز و يوز

         برين بر نيامد بسى روزگار            كه بر گوشه گلستان رست خار

         كس از آزمايش نيابد جواز            نشيب آيدش چون شود بر فراز

         چو شد كار گيتى بران راستى            پديد آمد از تازيان كاستى‏

         يكى با گهر مرد با گنج و نام            درفشى برافراخت از مصر و شام‏

         ز كاوس كى روى برتافتند            در كهترى خوار بگذاشتند

         چو آمد بشاه جهان آگهى            كه انباز دارد بشاهنشهى‏

         بزد كوس و برداشت از نيمروز            سپه شاد دل شاه گيتى فروز

         همه بر سپرها نبشتند نام            بجوشيد شمشيرها در نيام‏

         سپه را ز هامون بدريا كشيد            بدان سو كجا دشمن آمد پديد

         بى‏اندازه كشتى و زورق بساخت            بر آشفت و بر آب لشكر نشاخت‏

         همانا كه فرسنگ بودى هزار            اگر پاى با راه كردى شمار

         همى راند تا در ميان سه شهر            ز گيتى برين گونه جويند بهر

         بدست چپش مصر و بربر براست            زره در ميانه بر آن سو كه خواست‏

         به پيش اندرون شهر هاماوران            بهر كشورى در سپاهى گران‏

         خبر شد بديشان كه كاوس شاه            بر آمد ز آب زره با سپاه‏

         هم آواز گشتند يك با دگر            سپه را سوى بربر آمد گذر

         يكى گشت چندان يل تيغ زن            به بربرستان در شدند انجمن‏

         سپاهى كه دريا و صحرا و كوه            شد از نعل اسپان ايشان ستوه‏

         نبد شير درّنده را خوابگاه            نه گور ژيان يافت بر دشت راه‏

         پلنگ از بر سنگ و ماهى در آب            هم اندر هوا ابر و پرّان عقاب‏

         همى راه جستند و كى بود راه            دد و دام را بر چنان رزمگاه‏

         چو كاوس لشكر بخشكى كشيد            كس اندر جهان كوه و صحرا نديد

         جهان گفتى از تيغ و ز جوشن است            ستاره ز نوك سنان روشن است‏

         ز بس خود زرّين و زرّين سپر            بگردن بر آورده رخشان تبر

         تو گفتى زمين شد سپهر روان            همى بارد از تيغ هندى روان‏

         ز مغفر هوا گشت چون سندروس            زمين سربسر تيره چون آبنوس‏

         بدرّيد كوه از دم گاودم            زمين آمد از سمّ اسپان بخم‏

         ز بانگ تبيره به بربرستان            تو گفتى زمين گشت لشكرستان‏

         بر آمد ز ايران سپه بوق و كوس            برون رفت گرگين و فرهاد و طوس‏

         و زان سوى گودرز كشواد بود            چو گيو و چو شيدوش و ميلاد بود

         فگندند بر يال اسپان عنان            بزهر آب دادند نوك سنان‏

         چو بر كوهه زين نهادند سر            خروش آمد و چاك چاك تبر

         تو گفتى همى سنگ آهن كنند            و گر آسمان بر زمين برزنند

         بجنبيد كاوس در قلب‏گاه            سپاه اندر آمد به پيش سپاه‏

         جهان گشت تارى سراسر ز گرد            بباريد شنگرف بر لاژورد

         تو گفتى هوا ژاله بارد همى            به سنگ اندرون لاله كارد همى‏

         ز چشم سنان آتش آمد برون            زمين شد بكردار درياى خون‏

         سه لشكر چنان شد ز ايرانيان            كه سر باز نشناختند از ميان‏

         نخستين سپهدار هاماوران            بيفگند شمشير و گرز گران‏

         غمى گشت و ز شاه زنهار خواست            بدانست كان روزگار بلاست‏

         به پيمان كه از شهر هاماوران            سپهبد دهد ساو و باژ گران‏

         ز اسپ و سليح و ز تخت و كلاه            فرستد بنزديك كاوس شاه‏

         چو اين داده باشد برو بگذرد            سپاهش بر و بوم او نسپرد

         ز گوينده بشنيد كاوس كى            برين گفتها پاسخ افگند پى‏

         كه يك سر همه در پناه منيد            پرستنده تاج و گاه منيد