رسيدن سهراب به دژ سپيد

          جهانجوى چون نامه شاه خواند            ازان جايگه تيز لشكر براند

         كسى را نبد پاى با او بجنگ            اگر شير پيش آمدى گر پلنگ‏

         دژى بود كش خواندندى سپيد            بران دژ بد ايرانيان را اميد

         نگهبان دژ رزم ديده هجير            كه با زور و دل بود و با دار و گير

         هنوز آن زمان گستهم خرد بود            بخردى گراينده و گرد بود

         يكى خواهرش بود گرد و سوار            بدانديش و گردنكش و نامدار

         چو سهراب نزديكى دژ رسيد            هجير دلاور سپه را بديد

         نشست از بر باد پاى چو گرد            ز دژ رفت پويان بدشت نبرد

         چو سهراب جنگ آور او را بديد            بر آشفت و شمشير كين بر كشيد

         ز لشكر برون تاخت بر سان شير            بپيش هجير اندر آمد دلير

         چنين گفت با رزم ديده هجير            كه تنها بجنگ آمدى خيره خير

         چه مردى و نام و نژاد تو چيست            كه زاينده را بر تو بايد گريست‏

         هجيرش چنين داد پاسخ كه بس            بتركى نبايد مرا يار كس‏

         هجير دلير و سپهبد منم            سرت را هم اكنون ز تن بر كنم‏

         فرستم بنزديك شاه جهان            تنت را كنم زير گل در نهان‏

         بخنديد سهراب كين گفت و گوى            بگوش آمدش تيز بنهاد روى‏

         چنان نيزه بر نيزه بر ساختند            كه از يكدگر باز نشناختند

         يكى نيزه زد بر ميانش هجير            نيامد سنان اندر و جايگير

         سنان باز پس كرد سهراب شير            بن نيزه زد بر ميان دلير

         ز زين برگرفتش بكردار باد            نيامد همى زو بدلش ايچ ياد

         ز اسپ اندر آمد نشست از برش            همى خواست از تن بريدن سرش‏

         بپيچيد و برگشت بر دست راست            غمى شد ز سهراب و زنهار خواست‏

         رها كرد ازو چنگ و زنهار داد            چو خشنود شد پند بسيار داد

         ببستش ببند آنگهى رزمجوى            بنزديك هومان فرستاد اوى‏

         بدژ در چو آگه شدند از هجير            كه او را گرفتند و بردند اسير

         خروش آمد و ناله مرد و زن            كه كم شد هجير اندر آن انجمن‏

فرستادن افراسياب بارمان و هومان را به نزديك سهراب‏

          خبر شد بنزديك افراسياب            كه افگند سهراب كشتى بر آب‏

         هنوز از دهن بوى شير آيدش            همى راى شمشير و تير آيدش‏

         زمين را بخنجر بشويد همى            كنون رزم كاوس جويد همى‏

         سپاه انجمن شد برو بر بسى            نيايد همى يادش از هر كسى‏

         سخن زين درازى چه بايد كشيد            هنر برتر از گوهر ناپديد

         چو افراسياب آن سخنها شنود            خوش آمدش خنديد و شادى نمود

         ز لشكر گزيد از دلاور سران            كسى كو گرايد بگرز گران‏

         ده و دو هزار از دليران گرد            چو هومان و مر بارمان را سپرد

         بگردان لشكر سپهدار گفت            كه اين راز بايد كه ماند نهفت‏

         چو روى اندر آرند هر دو بروى            تهمتن بود بى‏گمان چاره جوى‏

         پدر را نبايد كه داند پسر            كه بندد دل و جان بمهر پدر

         مگر كان دلاور گو سالخورد            شود كشته بر دست اين شير مرد

         ازان پس بسازيد سهراب را            ببنديد يك شب برو خواب را

         برفتند بيدار دو پهلوان            بنزديك سهراب روشن روان‏

         بپيش اندرون هديه شهريار            ده اسپ و ده استر بزين و ببار

         ز پيروزه تخت و ز بيجاده تاج            سر تاج زر پايه تخت عاج‏

         يكى نامه با لابه و دلپسند            نبشته بنزديك آن ارجمند

         كه گر تخت ايران بچنگ آورى            زمانه بر آسايد از داورى‏

         ازين مرز تا آن بسى راه نيست            سمنگان و ايران و توران يكيست‏

         فرستمت هر چند بايد سپاه            تو بر تخت بنشين و بر نه كلاه‏

         بتوران چو هومان و چون بارمان            دلير و سپهبد نبد بى‏گمان‏

         فرستادم اينك بفرمان تو            كه باشند يك چند مهمان تو

         اگر جنگ جويى تو جنگ آورند            جهان بر بدانديش تنگ آورند

         چنين نامه و خلعت شهريار            ببردند با ساز چندان سوار

         بسهراب آگاهى آمد ز راه            ز هومان و از بارمان و سپاه‏

         پذيره بشد با نيا همچو باد            سپه ديد چندان دلش گشت شاد

         چو هومان و را ديد با يال و كفت            فرو ماند هومان ازو در شگفت‏

         بدو داد پس نامه شهريار            ابا هديه و اسپ و استر ببار

زادن سهراب از مادرش تهمينه‏

          چو نه ماه بگذشت بر دخت شاه            يكى پورش آمد چو تابنده ماه‏

         تو گفتى گو پيل تن رستمست            و گر سام شيرست و گر نيرمست‏

         چو خندان شد و چهره شاداب كرد            ورا نام تهمينه سهراب كرد

         چو يك ماه شد همچو يك سال بود            برش چون بر رستم زال بود

         چو سه ساله شد زخم چوگان گرفت            بپنجم دل تير و پيكان گرفت‏

         چو ده ساله شد زان زمين كس نبود            كه يارست با او نبرد آزمود

         بر مادر آمد بپرسيد ز وى            بدو گفت گستاخ با من بگوى‏

         كه من چون ز همشيرگان برترم            همى باسمان اندر آيد سرم‏

         ز تخم كيم و ز كدامين گهر            چه گويم چو پرسد كسى از پدر

         گر اين پرسش از من بماند نهان            نمانم ترا زنده اندر جهان‏

         بدو گفت مادر كه بشنو سخن            بدين شادمان باش و تندى مكن‏

         تو پور گو پيل تن رستمى            ز دستان سامى و از نيرمى‏

         ازيرا سرت ز آسمان برترست            كه تخم تو زان نامور گوهرست‏

         جهان آفرين تا جهان آفريد            سوارى چو رستم نيامد پديد

         چو سام نريمان بگيتى نبود            سرش را نيارست گردون بسود

         يكى نامه از رستم جنگ جوى            بياورد و بنمود پنهان بدوى‏

         سه ياقوت رخشان بسه مهره زر            از ايران فرستاده بودش پدر

         بدو گفت افراسياب اين سخن            نبايد كه داند ز سر تا ببن‏

         پدر گر شناسد كه تو زين نشان            شدستى سرافراز گردنكشان‏

         چو داند بخواندت نزديك خويش            دل مادرت گردد از درد ريش‏

         چنين گفت سهراب كاندر جهان            كسى اين سخن را ندارد نهان‏

         بزرگان جنگ آور از باستان            ز رستم زنند اين زمان داستان‏

         نبرده نژادى كه چونين بود            نهان كردن از من چه آيين بود

         كنون من ز تركان جنگ آوران            فراز آورم لشكرى بى‏كران‏

         برانگيزم از گاه كاوس را            از ايران ببرّم پى طوس را

         برستم دهم تخت و گرز و كلاه            نشانمش بر گاه كاوس شاه‏

         از ايران بتوران شوم جنگ جوى            ابا شاه روى اندر آرم بروى‏

         بگيرم سر تخت افراسياب            سر نيزه بگذارم از آفتاب‏

         چو رستم پدر باشد و من پسر            نبايد بگيتى كسى تاجور

         چو روشن بود روى خورشيد و ماه            ستاره چرا بر فرازد كلاه‏

         ز هر سو سپه شد برو انجمن            كه هم با گهر بود و هم تيغ زن‏

آمدن تهمينه دختر شاه سمنگان به نزد رستم‏

          چو يك بهره از تيره شب در گذشت            شباهنگ بر چرخ گردان بگشت‏

         سخن گفتن آمد نهفته براز            در خوابگه نرم كردند باز

         يكى بنده شمعى معنبر بدست            خرامان بيامد ببالين مست‏

         پس پرده اندر يكى ماه روى            چو خورشيد تابان پر از رنگ و بوى‏

         دو ابرو كمان و دو گيسو كمند            ببالا بكردار سرو بلند

         روانش خرد بود و تن جان پاك            تو گفتى كه بهره ندارد ز خاك‏

         از او رستم شير دل خيره ماند            برو بر جهان آفرين را بخواند

         بپرسيد زو گفت نام تو چيست            چه جويى شب تيره كام تو چيست‏

         چنين داد پاسخ كه تهمينه‏ام            تو گويى كه از غم بدو نيمه‏ام‏

         يكى دخت شاه سمنگان منم            ز پشت هژبر و پلنگان منم‏

         بگيتى ز خوبان مرا جفت نيست            چو من زير چرخ كبود اندكيست‏

         كس از پرده بيرون نديدى مرا            نه هرگز كس آوا شنيدى مرا

         بكردار افسانه از هر كسى            شنيدم همى داستانت بسى‏

         كه از شير و ديو و نهنگ و پلنگ            نترسى و هستى چنين تيز چنگ‏

         شب تيره تنها بتوران شوى            بگردى بران مرز و هم نغنوى‏

         بتنها يكى گور بريان كنى            هوا را بشمشير گريان كنى‏

         هر آن كس كه گرز تو بيند بچنگ            بدرّد دل شير و چنگ پلنگ‏

         برهنه چو تيغ تو بيند عقاب            نيارد بنخچير كردن شتاب‏

         نشان كمند تو دارد هژبر            ز بيم سنان تو خون بارد ابر

         چو اين داستانها شنيدم ز تو            بسى لب بدندان گزيدم ز تو

         بجستم همى كفت و يال و برت            بدين شهر كرد ايزد آبشخورت‏

         تراام كنون گر بخواهى مرا            نبيند جزين مرغ و ماهى مرا

         يكى آنك بر تو چنين گشته‏ام            خرد را ز بهر هوا كشته‏ام‏

         و ديگر كه از تو مگر كردگار            نشاند يكى پورم اندر كنار

         مگر چون تو باشد بمردى و زور            سپهرش دهد بهره كيوان و هور

         سه ديگر كه اسپت بجاى آورم            سمنگان همه زير پاى آورم‏

         چو رستم بر انسان پرى چهره ديد            ز هر دانشى نزد او بهره ديد

         و ديگر كه از رخش داد آگهى            نديد ايچ فرجام جز فرّهى

         بفرمود تا موبدى پر هنر            بيايد بخواهد و را از پدر

         چو بشنيد شاه اين سخن شاد شد            بسان يكى سرو آزاد شد

         بدان پهلوان داد آن دخت خويش            بدان سان كه بودست آيين و كيش‏

         بخشنودى و راى و فرمان اوى            بخوبى بياراست پيمان اوى‏

         چو بسپرد دختر بدان پهلوان            همه شاد گشتند پير و جوان‏

         ز شادى بسى زر بر افشاندند            ابر پهلوان آفرين خواندند

         كه اين ماه نو بر تو فرخنده باد            سر بدسگالان تو كنده باد

         چو انباز او گشت با او براز            ببود آن شب تيره دير و دراز

         چو خورشيد تابان ز چرخ بلند            همى خواست افگند رخشان كمند

         ببازوى رستم يكى مهره بود            كه آن مهره اندر جهان شهره بود

         بدو داد و گفتش كه اين را بدار            اگر دختر آرد ترا روزگار

         بگير و بگيسوى او بر بدوز            بنيك اختر و فال گيتى فروز

         ور ايدونك آيد ز اختر پسر            ببندش ببازو نشان پدر

         ببالاى سام نريمان بود            بمردى و خوى كريمان بود

         فرود آرد از ابر پرّان عقاب            نتابد بتندى بر او آفتاب‏

         همى بود آن شب بر ماه روى            همى گفت از هر سخن پيش اوى‏

         چو خورشيد رخشنده شد بر سپهر            بياراست روى زمين را بمهر

         بپدرود كردن گرفتش ببر            بسى بوسه دادش بچشم و بسر

         پرى چهره گريان ازو بازگشت            ابا انده و درد انباز گشت‏

         بر رستم آمد گرانمايه شاه            بپرسيدش از خواب و آرامگاه‏

         چو اين گفته شد مژده دادش برخش            برو شادمان شد دل تاج بخش‏

         بيامد بماليد و زين بر نهاد            شد از رخش رخشان و از شاه شاد

آمدن رستم به شهر سمنگان‏

          چو نزديك شهر سمنگان رسيد            خبر زو بشاه و بزرگان رسيد

         كه آمد پياده گو تاج بخش            بنخچيرگه زو رميدست رخش‏

         پذيره شدندش بزرگان و شاه            كسى كو بسر بر نهادى كلاه‏

         بدو گفت شاه سمنگان چه بود            كه يارست با تو نبرد آزمود

         درين شهر ما نيكخواه توايم            ستاده بفرمان و راه توايم‏

         تن و خواسته زير فرمان تست            سر ارجمندان و جان آن تست‏

         چو رستم بگفتار او بنگريد            ز بدها گمانيش كوتاه ديد

         بدو گفت رخشم بدين مرغزار            ز من دور شد بى‏لگام و فسار

         كنون تا سمنگان نشان پى است            و ز آنجا كجا جويبار و نى است‏

         ترا باشد ار بازجويى سپاس            بباشم بپاداش نيكى شناس‏

         گر ايدونك ماند ز من ناپديد            سران را بسى سر ببايد بريد

         بدو گفت شاه اى سزاوار مرد            نيارد كسى با تو اين كار كرد

         تو مهمان من باش و تندى مكن            بكام تو گردد سراسر سخن‏

         يك امشب بمى شاد داريم دل            و ز انديشه آزاد داريم دل‏

         نماند پى رخش فرّخ نهان            چنان باره نامدار جهان‏

         تهمتن بگفتار او شاد شد            روانش ز انديشه آزاد شد

         سزا ديد رفتن سوى خان او            شد از مژده دلشاد مهمان او

         سپهبد بدو داد در كاخ جاى            همى بود در پيش او بر بپاى‏

         ز شهر و ز لشكر مهانرا بخواند            سزاوار با او بشادى نشاند

         گسارنده باده آورد ساز            سيه چشم و گلرخ بتان طراز

         نشستند با رودسازان بهم            بدان تا تهمتن نباشد دژم‏

         چو شد مست و هنگام خواب آمدش            همى از نشستن شتاب آمدش‏

         سزاوار او جاى آرام و خواب            بياراست و بنهاد مشك و گلاب‏

آمدن رستم به نخجيرگاه‏

ز گفتار دهقان يكى داستان            بپيوندم از گفته باستان‏

ز موبد برين گونه بر داشت ياد            كه رستم يكى روز از بامداد

غمى بد دلش ساز نخچير كرد            كمر بست و تركش پر از تير كرد

سوى مرز توران چو بنهاد روى            چو شير دژاگاه نخچير جوى‏

چو نزديكى مرز توران رسيد            بيابان سراسر پر از گور ديد

بر افروخت چون گل رخ تاج بخش            بخنديد و ز جاى بركند رخش‏

بتير و كمان و بگرز و كمند            بيفگند بر دشت نخچير چند

ز خاشاك و ز خار و شاخ درخت            يكى آتشى برفروزيد سخت‏

چو آتش پراگنده شد پيل تن            درختى بجست از در بابزن‏

يكى نره گورى بزد بر درخت            كه در چنگ او پرّ مرغى نسخت‏

چو بريان شد از هم بكند و بخورد            ز مغز استخوانش برآورد گرد

بخفت و بر آسود از روزگار            چمان و چران رخش در مرغزار

سواران تركان تنى هفت و هشت            بران دشت نخچيرگه برگذشت‏

يكى اسپ ديدند در مرغزار            بگشتند گرد لب جويبار

چو بر دشت مر رخش را يافتند            سوى بند كردنش بشتافتند

گرفتند و بردند پويان بشهر            همى هر يك از رخش جستند بهر

چو بيدار شد رستم از خواب خوش            بكار آمدش باره دستكش‏

بدان مرغزار اندرون بنگريد            ز هر سو همى بارگى را نديد

غمى گشت چون بارگى را نيافت            سراسيمه سوى سمنگان شتافت‏

همى گفت كاكنون پياده دوان            كجا پويم از ننگ تيره روان‏

چه گويند گردان كه اسپش كه برد            تهمتن بدين سان بخفت و بمرد

كنون رفت بايد به بيچارگى            سپردن بغم دل بيكبارگى‏

كنون بست بايد سليح و كمر            بجايى نشانش بيابم مگر

         همى رفت زين‏سان پر اندوه و رنج            تن اندر عنا و دل اندر شكنج‏

آغاز داستان سهراب‏

          اگر تند بادى برايد ز كنج            بخاك افگند نارسيده ترنج‏

         ستمكاره خوانيمش ار دادگر            هنرمند دانيمش ار بى‏هنر

         اگر مرگ دادست بيداد چيست            ز داد اين همه بانگ و فرياد چيست‏

         ازين راز جان تو آگاه نيست            بدين پرده اندر ترا راه نيست‏

         همه تا در آز رفته فراز            بكس بر نشد اين در راز باز

         برفتن مگر بهتر آيدش جاى            چو آرام يابد بديگر سراى‏

         دم مرگ چون آتش هولناك            ندارد ز برنا و فرتوت باك‏

         درين جاى رفتن نه جاى درنگ            بر اسپ فنا گر كشد مرگ تنگ‏

         چنان دان كه دادست و بيداد نيست            چو داد آمدش جاى فرياد نيست‏

         جوانى و پيرى بنزديك مرگ            يكى دان چو اندر بدن نيست برگ‏

         دل از نور ايمان گر آگنده            ترا خامشى به كه تو بنده‏

         برين كار يزدان ترا راز نيست            اگر جانت با ديو انباز نيست‏

         بگيتى دران كوش چون بگذرى            سرانجام نيكى بر خود برى‏

         كنون رزم سهراب رانم نخست            ازان كين كه او با پدر چون بجست‏

         گريختن افراسياب از رزمگاه‏

          تهمتن برانگيخت رخش از شتاب            پس پشت جنگ آور افراسياب‏

         چنين گفت با رخش كاى نيك يار            مكن سستى اندر گه كارزار

         كه من شاه را بر تو بى‏جان كنم            بخون سنگ را رنگ مرجان كنم‏

         چنان گرم شد رخش آتش گهر            كه گفتى بر آمد ز پهلوش پر

         ز فتراك بگشاد رستم كمند            همى خواست آورد او را ببند

         بترك اندر افتاد خمّ دوال            سپهدار تركان بدزديد يال‏

         و ديگر كه زير اندرش بادپاى            بكردار آتش بر آمد ز جاى‏

         بجست از كمند گو پيل تن            دهن خشك و ز رنج پر آب تن‏

         ز لشكر هرانكس كه بد جنگ ساز            دو بهره نيامد بخرگاه باز

         اگر كشته بودند اگر خسته تن            گرفتار در دست آن انجمن‏

         ز پر مايه اسپان زرّين ستام            ز ترگ و ز شمشير زرّين نيام‏

         جزين هر چه پر مايه‏تر بود نيز            بايرانيان ماند بسيار چيز

         ميان باز نگشاد كس كشته را            نجستند مردان برگشته را

         بدان دشت نخچير باز آمدند            ز هر نيكويى بى‏نياز آمدند

         نوشتند نامه بكاوس شاه            ز تركان و ز دشت نخچيرگاه‏

         و زان كز دليران نشد كشته كس            زواره ز اسپ اندر افتاد و بس‏

         بران دشت فرخنده بر پهلوان            دو هفته همى بود روشن روان‏

         سيم را بدرگاه شاه آمدند            بديدار فرّخ كلاه آمدند

         چنين است رسم سراى سپنج            يكى زو تن آسان و ديگر برنج‏

         برين و بران روز هم بگذرد            خردمند مردم چرا غم خورد

         سخنهاى اين داستان شد ببن            ز سهراب و رستم سرايم سخن‏‏

رزم رستم با تورانيان‏

          چنين گفت پس گيو با پهلوان            كه اى نازش شهريار و گوان‏

         شوم ره بگيرم بافراسياب            نمانم كه آيد بدين روى آب‏

         سر پل بگيرم بدان بدگمان            بدارمش ازان سوى پل يك زمان‏

         بدان تا بپوشند گردان سليح            كه بر ما سر آمد نشاط و مزيح‏

         بشد تازيان تا سر پل دمان            بزه بر نهاده دو زاغ كمان‏

         چنين تا بنزديكى‏ء پل رسيد            چو آمد درفش جفا پيشه ديد

         كه بگذشته بود او ازين روى آب            بپيش سپاه اندر افراسياب‏

         تهمتن بپوشيد ببر بيان            نشست از بر ژنده پيل ژيان‏

         چو در جوشن افراسيابش بديد            تو گفتى كه هوش از دلش بر پريد

         ز چنگ و بر و بازو و يال او            بگردن برآورده گوپال او

         چو طوس و چو گودرز نيزه گذار            چو گرگين و چون گيو گرد و سوار

         چو بهرام و چون زنگه شاوران            چو فرهاد و برزين جنگ آوران‏

         چنين لشكرى سرفرازان جنگ            همه نيزه و تيغ هندى بچنگ‏

         همه يك سر از جاى برخاستند            بسان پلنگان بياراستند

         بدان گونه شد گيو در كارزار            چو شيرى كه گم كرده باشد شكار

         پس و پيش هر سو همى كوفت گرز            دو تا كرد بسيار بالاى برز

         رميدند ازو رزمسازان چين            بشد خيره سالار توران زمين‏

         ز رستم بترسيد افراسياب            نكرد ايچ بر كينه جستن شتاب‏

         پس لشكر اندر همى راند گرم            گوان را ز لشكر همى خواند نرم‏

         ز توران فراوان سران كشته شد            سر بخت گردنكشان گشته شد

         ز پيران بپرسيد افراسياب            كه اين دشت رزمست گر جاى خواب‏

         كه در رزم جستن دليران بديم            سگالش گرفتيم و شيران بديم‏

         كنون دشت روباه بينم همى            ز رزم آز كوتاه بينم همى‏

         ز مردان توران خنيده تويى            جهان جوى و هم رزمديده تويى‏

         سنان را بتندى يكى برگراى            برو زود زيشان بپرداز جاى‏

         چو پيروزگر باشى ايران تراست            تن پيل و چنگال شيران تراست‏

         چو پيران ز افراسياب اين شنيد            چو از باد آتش دلش بر دميد

         بسيچيد با نامور ده هزار            ز تركان دليران خنجر گذار

         چو آتش بيامد بر پيل تن            كزو بود نيروى جنگ و شكن‏

         تهمتن بلبها برآورده كف            تو گفتى كه بستد ز خورشيد تف‏

         بر انگيخت اسپ و بر آمد خروش            بران سان كه دريا بر آيد بجوش‏

         سپر بر سر و تيغ هندى بمشت            ازان نامداران دو بهره بكشت‏

داستان جنگ هفت گردان‏

          چه گفت آن سراينده مرد دلير            كه ناگه بر آويخت با نرّه شير

         كه گر نام مردى بجويى همى            رخ تيغ هندى بشويى همى‏

         ز بدها نبايدت پرهيز كرد            كه پيش آيدت روز ننگ و نبرد

         زمانه چو آمد بتنگى فراز            هم از تو نگردد به پرهيز باز

         چو همره كنى جنگ را با خرد            دليرت ز جنگ آوران نشمرد

         خرد را و دين را رهى ديگرست            سخنهاى نيكو به بند اندرست‏

         كنون از ره رستم جنگجوى            يكى داستانست با رنگ و بوى‏

         شنيدم كه روزى گو پيل تن            يكى سور كرد از در انجمن‏

         بجايى كجا نام او بد نوند            بدو اندرون كاخهاى بلند

         كجا آذر تيز برزين كنون            بدانجا فرو زد همى رهنمون‏

         بزرگان ايران بدان بزمگاه            شدند انجمن نامور يك سپاه‏

         چو طوس و چو گودرز كشوادگان            چو بهرام و چون گيو آزادگان‏

         چو گرگين و چون زنگه شاوران            چو گستهم و خرّاد جنگ آوران‏

         چو برزين گردنكش تيغ زن            گرازه كجا بد سر انجمن‏

         ابا هر يك از مهتران مرد چند            يكى لشكرى نامدار ارجمند

         نياسود لشكر زمانى ز كار            ز چوگان و تير و نبيد و شكار

         بمستى چنين گفت يك روز گيو            برستم كه اى نامبردار نيو

         گرايدون كه راى شكار آيدت            چو يوز دونده بكار آيدت‏

         بنخچيرگاه رد افراسياب            بپوشيم تابان رخ آفتاب‏

         ز گرد سواران و از يوز و باز            بگيريم آرام روز دراز

         بگور تگاور كمند افگنيم            بشمشير بر شير بند افگنيم‏

         بدان دشت توران شكارى كنيم            كه اندر جهان يادگارى كنيم‏

         بدو گفت رستم كه بى‏كام تو            مبادا گذر تا سرانجام تو

         سحرگه بدان دشت توران شويم            ز نخچير و از تاختن نغنويم‏

         ببودند يك سر برين هم سخن            كسى راى ديگر نيفگند بن‏

         سحرگه چو از خواب برخاستند            بران آرزو رفتن آراستند

         برفتند با باز و شاهين و مهد            گرازنده و شاد تا رود شهد

         بنخچيرگاه رد افراسياب            ز يك دست ريگ و ز يك دست آب‏

         دگر سو سرخس و بيابانش پيش            گله گشته بر دشت آهو و ميش‏

         همه دشت پر خرگه و خيمه گشت            از انبوه آهو سراسيمه گشت‏

         ز درّنده شيران زمين شد تهى            به پرّنده مرغان رسيد آگهى‏

         تلى هر سويى مرغ و نخجير بود            اگر كشته گر خسته تير بود

         ز خنده نياسود لب يك زمان            ببودند روشن دل و شادمان‏

         بيك هفته زين گونه با مى بدست            گهى تاختن گه نشاط نشست‏

         بهشتم تهمتن بيامد پگاه            يكى راى شايسته زد با سپاه‏

         چنين گفت رستم بدان سركشان            بدان گرزداران مردم كشان‏

         كه از ما بافراسياب اين زمان            همانا رسيد آگهى بى‏گمان‏

         يكى چاره سازد بيايد بجنگ            كند دشت نخچير بر يوز تنگ‏

         ببايد طلايه بره بر يكى            كه چون آگهى يابد او اندكى‏

         بيايد دهد آگهى از سپاه            نبايد كه گيرد بد انديش راه‏

         گرازه بزه بر نهاده كمان            بيامد بران كار بسته ميان‏

         سپه را كه چون او نگهدار بود            همه چاره دشمنان خوار بود

         بنخچير و خوردن نهادند روى            نكردند كس ياد پرخاش جوى‏

         پس آگاهى آمد بافراسياب            از يشان شب تيره هنگام خواب‏

         ز لشكر جهان ديدگان را بخواند            ز رستم بسى داستانها براند

         و زان هفت گرد سوار دلير            كه بودند هر يك بكردار شير

         كه ما را ببايد كنون ساختن            بناگاه بردن يكى تاختن‏

         گر اين هفت يل را بچنگ آوريم            جهان پيش كاوس تنگ آوريم‏

         بكردار نخچير بايد شدن            بناگاه لشكر بر ايشان زدن‏

         گزين كرد شمشير زن سى هزار            همه رزمجو از در كارزار

         چنين گفت با نامداران جنگ            كه ما را كنون نيست جاى درنگ‏

         براه بيابان برون تاختند            همه جنگ را گردن افراختند

         ز هر سو فرستاد بى‏مر سپاه            بدان سركشان تا بگيرند راه‏

         گرازه چو گرد سپه را بديد            بيامد سپه را همه بنگريد

         بديد آنك شد روى گيتى سياه            درفش سپهدار توران سپاه‏

         از آنجا چو باد دمان گشت باز            تو گفتى بزخم اندر آمد گراز

         بيامد دمان تا به نخچيرگاه            تهمتن همى خورد مى با سپاه‏

         چنين گفت با رستم شير مرد            كه برخيز و از خرّمى باز گرد

         كه چندان سپاهست كاندازه نيست            ز لشكر بلندى و پستى يكيست‏

         درفش جفا پيشه افراسياب            همى تابد از گرد چون آفتاب‏

         چو بشنيد رستم بخنديد سخت            بدو گفت با ماست پيروز بخت‏

         تو از شاه تركان چه ترسى چنين            ز گرد سواران توران زمين‏

         سپاهش فزون نيست از صد هزار            عنان پيچ و بر گستوانور سوار

         بدين دشت كين بر گر از ما يكيست            همى جنگ تركان بچشم اندكيست‏

         شده هفت گرد سوار انجمن            چنين نامبردار و شمشير زن‏

         يكى باشد از ما و زيشان هزار            سپه چند بايد ز تركان شمار

         برين دشت اگر ويژه تنها منم            كه بر پشت گلرنگ در جوشنم‏

         چنو كينه خواهى بيايد مرا            از ايران سپاهى نبايد مرا

         تو اى مى‏گسار از مى بابلى            بپيماى تا سر يكى بلبلى‏

         بپيمود مى ساقى و داد زود            تهمتن شد از دادنش شاد زود

         بكف بر نهاد آن درخشنده جام            نخستين ز كاوس كى برد نام‏

         كه شاه زمانه مرا ياد باد            هميشه برو بومش آباد باد

         ازان پس تهمتن زمين داد بوس            چنين گفت كين باده بر ياد طوس‏

         سران جهاندار بر خاستند            ابا پهلوان خواهش آراستند

         كه ما را بدين جام مى جاى نيست            بمى با تو ابليس را پاى نيست‏

         مى و گرز يك زخم و ميدان جنگ            جز از تو كسى را نيامد بچنگ‏

         مى بابلى سرخ در جام زرد            تهمتن بروى زواره بخورد

         زواره چو بلبل بكف بر نهاد            هم از شاه كاوس كى كرد ياد

         بخورد و ببوسيد روى زمين            تهمتن بر و بر گرفت آفرين‏

         كه جام برادر برادر خورد            هژبر آنك او جام مى بشكرد