آمدن افراسياب به نزديك پدر خود

          برفت از لب رود نزد پشنگ            زبان پر ز گفتار و كوتاه چنگ‏

         بدو گفت كاى نامبردار شاه            ترا بود ازين جنگ جستن گناه‏

         يكى آنكه پيمان شكستن ز شاه            بزرگان پيشين نديدند راه‏

         نه از تخم ايرج جهان پاك شد            نه زهر گزاينده ترياك شد

         يكى كم شود ديگر آيد بجاى            جهان را نمانند بى‏كدخداى‏

         قباد آمد و تاج بر سر نهاد            بكينه يكى نو در اندر گشاد

         سوارى پديد آمد از تخم سام            كه دستانش رستم نهادست نام‏

         بيامد بسان نهنگ دژم            كه گفتى زمين را بسوزد بدم‏

         همى تاخت اندر فراز و نشيب            همى زد بگرز و بتيغ و ركيب‏

         ز گرزش هوا شد پر از چاك چاك            نيرزيد جانم بيك مشت خاك‏

         همه لشكر ما بهم بر دريد            كس اندر جهان اين شگفتى نديد

         درفش مرا ديد بر يك كران            بزين اندر آورد گرز گران‏

         چنان بر گرفتم ز زين خدنگ            كه گفتى ندارم بيك پشّه سنگ‏

         كمربند بگسست و بند قباى            ز چنگش فتادم نگون زير پاى‏

         بدان زور هرگز نباشد هژبر            دو پايش بخاك اندر و سر بابر

         سواران جنگى همه همگروه            كشيدندم از پيش آن لخت كوه‏

         تو دانى كه شاهى دل و چنگ من            بجنگ اندرون زور و آهنگ من‏

         بدست وى اندر يكى پشّه‏ام             و زان آفرينش پر انديشه‏ام‏

         يكى پيل تن ديدم و شير چنگ            نه هوش و نه دانش نه راى و درنگ‏

         عنان را سپرده بران پيل مست            يكى گرزه گاوپيكر بدست‏

         همانا كه كوپال سيصد هزار            زدندش بران تارك ترگ دار

         تو گفتى كه از آهنش كرده‏اند            ز سنگ و ز رويش بر آورده‏اند

         چه درياش پيش و چه ببر بيان            چه درّنده شير و چه پيل ژيان‏

         همى تاخت يكسان چو روز شكار            ببازى همى آمدش كارزار

         چنو گر بدى سام را دستبرد            بتركان نماندى سرافراز گرد

         جز از آشتى جستنت راى نيست            كه با او سپاه ترا پاى نيست‏

         زمينى كجا آفريدون گرد            بدانگه بتور دلاور سپرد

         بمن داده بودند و بخشيده راست            ترا كين پيشين نبايست خواست‏

         تو دانى كه ديدن نه چون آگهيست            ميان شنيدن هميشه تهيست‏

         گلستان كه امروز باشد ببار            تو فردا چنى گل نيايد بكار

         از امروز كارى بفردا ممان            كه داند كه فردا چه گردد زمان‏

         ترا جنگ ايران چو بازى نمود            ز بازى سپه را درازى فزود

         نگر تا چه مايه ستام بزر            هم از ترگ زرّين و زرّين سپر

         همان تازى اسپان زرّين لگام            همان تيغ هندى بزرّين نيام‏

         ازين بيشتر نامداران گرد            قباد اندر آمد بخوارى ببرد

         چو كلباد و چون بارمان دلير            كه بودى شكارش همه نرّه شير

         خزروان كجا زال بشكست خرد            نمودش بگرز گران دستبرد

         شماساس كين توز لشكر پناه            كه قارن بكشتش بآوردگاه‏

         جزين نامداران كين صد هزار            فزون كشته آمد گه كارزار

         بتر زين همه نام و ننگ شكست            شكستى كه هرگز نشايدش بست‏

         گر از من سر نامور گشته شد            كه اغريرث پر خرد كشته شد

         جوانى بدو نيكئى روزگار            من امروز را دى گرفتم شمار

         كه پيش آمدندم همان سركشان            پس پشت هر يك درفشى كشان‏

         بسى ياد دادندم از روزگار            دمان از پس و من دوان زار و خوار

         كنون از گذشته مكن هيچ ياد            سوى آشتى ياز با كى‏قباد

         گرت ديگر آيد يكى آروزى            بگرد اندر آيد سپه چار سوى‏

         بيك دست رستم كه تابنده هور            گه رزم با او نتابد بزور

         بروى دگر قارن رزم زن            كه چشمش نديدست هرگز شكن‏

         سه ديگر چو كشواد زرّين كلاه            كه آمد به آمل ببرد آن سپاه‏

         چهارم چو مهراب كابل خداى            كه دستور شاهست و زابل خداى‏

جنگ رستم با افراسياب

چو رستم بديد آنك قارن چه كرد            چه گونه بود ساز ننگ و نبرد

         بپيش پدر شد بپرسيد ازوى            كه با من جهان پهلوانا بگوى‏

         كه افراسياب آن بد انديش مرد            كجا جاى گيرد بروز نبرد

         چه پوشد كجا بر فرازد درفش            كه پيداست تابان درفش بنفش‏

         من امروز بند كمرگاه اوى            بگيرم كشانش بيارم بروى‏

         بدو گفت زال اى پسر گوش دار            يك امروز با خويشتن هوش دار

         كه آن ترك در جنگ نر اژدهاست            در آهنگ و در كينه ابر بلاست‏

         درفشش سياهست و خفتان سياه            ز آهنش ساعد ز آهن كلاه‏

         همه روى آهن گرفته بزر            نشانى سيه بسته بر خود بر

         ازو خويشتن را نگه‏دار سخت            كه مردى دليرست و پيروز بخت‏

         بدو گفت رستم كه اى پهلوان            تو از من مدار ايچ رنجه روان‏

         جهان آفريننده يار منست            دل و تيغ و بازو حصار منست‏

         برانگيخت آن رخش رويينه سم            بر آمد خروشيدن گاودم‏

         چو افراسيابش بهامون بديد            شگفتيد ازان كودك نارسيد

         ز تركان بپرسيد كين اژدها            بدين گونه از بند گشته رها

         كدامست كين را ندانم بنام            يكى گفت كين پور دستان سام‏

         نبينى كه با گرز سام آمدست            جوانست و جوياى نام آمدست‏

         بپيش سپاه آمد افراسياب            چو كشتى كه موجش برآرد ز آب‏

         چو رستم ورا ديد بفشارد ران            بگردن برآورد گرز گران‏

         چو تنگ اندر آورد با او زمين            فرو كرد گرز گران را بزين‏

         ببند كمرش اندر آورد چنگ            جدا كردش از پشت زين پلنگ‏

         همى خواست بردنش پيش قباد            دهد روز جنگ نخستينش داد

         ز هنگ سپهدار و چنگ سوار            نيامد دوال كمر پايدار

         گسست و بخاك اندر آمد سرش            سواران گرفتند گرد اندرش‏

         سپهبد چو از چنگ رستم بجست            بخائيد رستم همى پشت دست‏

         چرا گفت نگرفتمش زير كش            همى بر كمر ساختم بند خوش‏

         چو آواى زنگ آمد از پشت پيل            خروشيدن كوس بر چند ميل‏

         يكى مژده بردند نزديك شاه            كه رستم بدرّيد قلب سپاه‏

         چنان تا بر شاه تركان رسيد            درفش سپهدار شد ناپديد

         گرفتش كمربند و بفگند خوار            خروشى ز تركان بر آمد بزار

         ز جاى اندر آمد چو آتش قباد            بجنبيد لشگر چو دريا ز باد

         بر آمد خروشيدن دار و كوب            درخشيدن خنجر و زخم چوب‏

         بران ترگ زرّين و زرّين سپر            غمى شد سر از چاك چاك تبر

         تو گفتى كه ابرى بر آمد ز كنج            ز شنگرف نيرنگ زد بر ترنج‏

         ز گرد سواران دران پهن دشت            زمين شش شد و آسمان گشت هشت‏

         هزار و صد و شصت گرد دلير            بيك زخم شد كشته چون نرّه شير

         برفتند تركان ز پيش مغان            كشيدند لشگر سوى دامغان‏

         و زان جا بجيحون نهادند روى            خليده دل و با غم و گفت و گوى‏

         شكسته سليح و گسسته كمر            نه بوق و نه كوس و نه پاى و نه سر

كشته شدن نوذر به دست افراسياب

          سوى شاه تركان رسيد آگهى            كزان نامداران جهان شد تهى‏

         دلش گشت پر آتش از درد و غم            دو رخ را بخون جگر داد نم‏

         بر آشفت و گفتا كه نوذر كجاست            كزو ويسه خواهد همى كينه خواست‏

         چه چاره است جز خون او ريختن            يكى كينه نو بر انگيختن‏

         بدژخيم فرمود كو را كشان            ببر تا بياموزد او سر فشان‏

         سپهدار نوذر چو آگاه شد            بدانست كش روز كوتاه شد

         سپاهى پر از غلغل و گفت و گوى            سوى شاه نوذر نهادند روى‏

         ببستند بازوش با بند تنگ            كشيدندش از جاى پيش نهنگ‏

         بدشت آوريدندش از خيمه خوار            برهنه سر و پاى و برگشته كار

         چو از دور ديدش زبان برگشاد            ز كين نياگان همى كرد ياد

         ز تور و ز سلم اندر آمد نخست            دل و ديده از شرم شاهان بشست‏

         بدو گفت هر بد كه آيد سزاست            بگفت و بر آشفت و شمشير خواست‏

         بزد گردن خسرو تاج دار            تنش را بخاك اندر افگند خوار

         شد آن يادگار منوچهر شاه            تهى ماند ايران ز تخت و كلاه‏

         ايا دانشى مرد بسيار هوش            همه چادر آزمندى مپوش‏

         كه تخت و كله چون تو بسيار ديد            چنين داستان چند خواهى شنيد

         رسيدى بجايى كه بشتافتى            سر آمد كزو آرزو يافتى‏

         چه جويى ازين تيره خاك نژند            كه هم بازگرداندت مستمند

         كه گر چرخ گردان كشد زين تو            سرانجام خاكست بالين تو

         پس آن بستگان را كشيدند خوار            بجان خواستند آنگهى زينهار

         چو اغريرث پر هنر آن بديد            دل او ببر در چو آتش دميد

         همى گفت چندين سر بى‏گناه            ز تن دور ماند بفرمان شاه‏

         بيامد خروشان بخواهشگرى            بياراست با نامور داورى‏

         كه چندين سرافراز گرد و سوار            نه با ترگ و جوشن نه در كارزار

         گرفتار كشتن نه والا بود            نشيبست جايى كه بالا بود

         سزد گر نيايد بجانشان گزند            سپارى هميدون بمن‏شان ببند

         بريشان يكى غار زندان كنم            نگهدارشان هوشمندان كنم‏

         بسارى بزارى بر آرند هوش            تو از خون بكش دست و چندين مكوش‏

         ببخشيد جان‏شان بگفتار اوى            چو بشنيد با درد پيكار اوى‏

         بفرمودشان تا بسارى برند            بغلّ و بمسمار و خوارى برند

         چو اين كرده شد ساز رفتن گرفت            زمين زير اسپان نهفتن گرفت‏

         ز پيش دهستان سوى رى كشيد            از اسپان برنج و بتك خوى كشيد

         كلاه كيانى بسر بر نهاد            بدينار دادن در اندر گشاد

گرفتار شدن نوذر به دست افراسياب

          چو بشنيد نوذر كه قارن برفت            دمان از پسش روى بنهاد و تفت‏

         همى تاخت كز روز بد بگذرد            سپهرش مگر زير پى نسپرد

         چو افراسياب آگهى يافت ز وى            كه سوى بيابان نهادست روى‏

         سپاه انجمن كرد و پويان برفت            چو شير از پسش روى بنهاد و تفت‏

         چو تنگ اندر آمد بر شهريار            همش تاختن ديد و هم كارزار

         بدان سان كه آمد همى جست راه            كه تا بر سر آرد سرى بى‏كلاه‏

         شب تيره تا شد بلند آفتاب            همى گشت با نوذر افراسياب‏

         ز گرد سواران جهان تار شد            سرانجام نوذر گرفتار شد

         خود و نامداران هزار و دويست            تو گفتى كشان بر زمين جاى نيست‏

         بسى راه جستند و بگريختند            بدام بلا هم بر آويختند

         چنان لشكرى را گرفته ببند            بياورد با شهريار بلند

         اگر با تو گردون نشيند براز            هم از گردش او نيابى جواز

         همو تاج و تخت بلندى دهد            همو تيرگى و نژندى دهد

         بدشمن همى ماند و هم بدوست            گهى مغز يابى ازو گاه پوست‏

         سرت گر بسايد بابر سياه            سرانجام خاك است از و جايگاه‏

         و زان پس بفرمود افراسياب            كه از غار و كوه و بيابان و آب‏

         بجوييد تا قارن رزم زن            رهايى نيابد ازين انجمن‏

         چو بشنيد كو پيش ازان رفته بود            ز كار شبستان بر آشفته بود

         غمى گشت ازان كار افراسياب            ازو دور شد خورد و آرام و خواب‏

         كه قارن رها يافت از وى بجان            بران درد پيچيد و شد بدگمان‏

         چنين گفت با ويسه نامور            كه دل سخت گردان بمرگ پسر

         كه چو قارن كاوه جنگ آورد            پلنگ از شتابش درنگ آورد

         ترا رفت بايد ببسته كمر            يكى لشكرى ساخته پر هنر

                       

جنگ نوذر با افراسياب سديگر بار

          ازان پس بياسود لشكر دو روز            سه ديگر چو بفروخت گيتى فروز

         نبد شاه را روزگار نبرد            ببيچارگى جنگ بايست كرد

         ابا لشكر نوذر افراسياب            چو درياى جوشان بُد و رود آب‏

         خروشيدن آمد ز پرده سراى            ابا ناله كوس و هندى دراى‏

         تبيره بر آمد ز درگاه شاه            نهادند بر سر ز آهن كلاه‏

         بپرده سراى رد افراسياب            كسى را سر اندر نيامد بخواب‏

         همه شب همى لشكر آراستند            همى تيغ و ژوپين بپيراستند

         زمين كوه تا كوه جوشن وران            برفتند با گرزهاى گران‏

         نبد كوه پيدا ز ريگ و ز شخ            ز دريا بدريا كشيدند نخ‏

         بياراست قارن بقلب اندرون            كه با شاه باشد سپه را ستون‏

         چپ شاه گرد تليمان بخاست            چو شاپور نستوه بر دست راست‏

         ز شبگير تا خور ز گردون بگشت            نبد كوه پيدا نه دريا نه دشت‏

         دل تيغ گفتى ببالد همى            زمين زير اسپان بنالد همى‏

         چو شد نيزه‏ها بر زمين سايه‏دار            شكست اندر آمد سوى مايه‏دار

         چو آمد ببخت اندرون تيرگى            گرفتند تركان برو چيرگى‏

         بران سو كه شاپور نستوه بود            پراگنده شد هرك انبوه بود

         همى بود شاپور تا كشته شد            سر بخت ايرانيان گشته شد

         از انبوه تركان پرخاش جوى            بسوى دهستان نهادند روى‏

         شب و روز بد بر گذرهاش جنگ            بر آمد برين نيز چندى درنگ‏

         چو نوذر فروهشت پى در حصار            برو بسته شد راه جنگ سوار

         سواران بياراست افراسياب            گرفتش ز جنگ درنگى شتاب‏

         يكى نامور ترك را كرد ياد            سپهبد كروخان ويسه نژاد

         سوى پارس فرمود تا بر كشيد            براه بيابان سر اندر كشيد

         كزان سو بد ايرانيان را بنه            بجويد بنه مردم بدتنه‏

         چو قارن شنود آنكه افراسياب            گسى كرد لشكر بهنگام خواب‏

         شد از رشك جوشان و دل كرد تنگ            بر نوذر آمد بسان پلنگ‏

         كه توران شه آن ناجوانمرد مرد            نگه كن كه با شاه ايران چه كرد

         سوى روى پوشيدگان سپاه            سپاهى فرستاد بى‏مر براه‏

         شبستان ما گر بدست آورد            برين نامداران شكست آورد

         بننگ اندرون سر شود ناپديد            بدنب كروخان ببايد كشيد

         ترا خوردنى هست و آب روان            سپاهى بمهر تو دارد روان‏

         همى باش و دل را مكن هيچ بد            كه از شهرياران دليرى سزد

         كنون من شوم بر پى اين سپاه            بگيرم بريشان ز هر گونه راه‏

         بدو گفت نوذر كه اين راى نيست            سپه را چو تو لشكر آراى نيست‏

         ز بهر بنه رفت گستهم و طوس            بدانگه كه بر خاست آواى كوس‏

         بدين زودى اندر شبستان رسد            كند ساز ايشان چنانچون سزد

         نشستند بر خوان و مى خواستند            زمانى دل از غم بپيراستند

         پس آنگه سوى خان قارن شدند            همه ديده چون ابر بهمن شدند

         سخن را فگندند هر گونه بن            بران بر نهادند يك سر سخن‏

         كه ما را سوى پارس بايد كشيد            نبايد برين جايگاه آرميد

         چو پوشيده رويان ايران سپاه            اسيران شوند از بد كينه خواه‏

         كه گيرد بدين دشت نيزه بدست            كرا باشد آرام و جاى نشست‏

         چو شيدوش و كشواد و قارن بهم            زدند اندرين راى بر بيش و كم‏

         چو نيمى گذشت از شب دير ياز            دليران برفتن گرفتند ساز

         بدين روى دژدار بد گژدهم            دليران بيدار با او بهم‏

         و زان روى دژ بارمان و سپاه            ابا كوس و پيلان نشسته براه‏

         كزو قارن رزم زن خسته بود            بخون برادر كمر بسته بود

         بر آويخت چون شير با بارمان            سوى چاره جستن ندادش زمان‏

         يكى نيزه زد بر كمربند اوى            كه بگسست بنياد و پيوند اوى‏

         سپه سر بسر دل شكسته شدند            همه يك ز ديگر گسسته شدند

         سپهبد سوى پارس بنهاد روى            ابا نامور لشكر جنگ جوى‏

                       

رزم افراسياب با نوذر ديگر بار

بر آسود پس لشكر از هر دو روى            برفتند روز دوم جنگجوى‏

         رده بر كشيدند ايرانيان            چنانچون بود ساز جنگ كيان‏

         چو افراسياب آن سپه را بديد            بزد كوس رويين و صف بر كشيد

         چنان شد ز گرد سواران جهان            كه خورشيد گفتى شد اندر نهان‏

         دهاده بر آمد ز هر دو گروه            بيابان نبود ايچ پيدا ز كوه‏

         بر انسان سپه بر هم آويختند            چو رود روان خون همى ريختند

         بهر سو كه قارن شدى رزمخواه            فرو ريختى خون ز گرد سياه‏

         كجا خاستى گرد افراسياب            همه خون شدى دشت چون رود آب‏

         سرانجام نوذر ز قلب سپاه            بيامد بنزديك او رزمخواه‏

         چنان نيزه بر نيزه انداختند            سنان يك بديگر بر افراختند

         كه بر هم نپيچد بران گونه مار            شهانرا چنين كى بود كارزار

         چنين تا شب تيره آمد بتنگ            برو خيره شد دست پور پشنگ‏

         از ايران سپه بيشتر خسته شد            و زان روى پيكار پيوسته شد

         ببيچارگى روى برگاشتند            بهامون بر افگنده بگذاشتند

         دل نوذر از غم پر از درد بود            كه تاجش ز اختر پر از گرد بود

         چو از دشت بنشست آواى كوس            بفرمود تا پيش او رفت طوس‏

         بشد طوس و گستهم با او بهم            لبان پر ز باد و روان پر ز غم‏

         بگفت آنك در دل مرا درد چيست            همى گفت چندى و چندى گريست‏

         از اندرز فرّخ پدر ياد كرد            پر از خون جگر لب پر از باد سرد

         كجا گفته بودش كه از ترك و چين            سپاهى بيايد بايران زمين‏

         از يشان ترا دل شود دردمند            بسى بر سپاه تو آيد گزند

         ز گفتار شاه آمد اكنون نشان            فراز آمد آن روز گردنكشان‏

         كس از نامه نامداران نخواند            كه چندين سپه كس ز تركان براند

         شما را سوى پارس بايد شدن            شبستان بياوردن و آمدن‏

         و زان جا كشيدن سوى زاوه كوه            بران كوه البرز بردن گروه‏

         ازيدر كنون زى سپاهان رويد            وزين لشكر خويش پنهان رويد

         ز كار شما دل شكسته شوند            برين خستگى نيز خسته شوند

         ز تخم فريدون مگر يك دو تن            برد جان ازين بى‏شمار انجمن‏

         ندانم كه ديدار باشد جزين            يك امشب بكوشيم دست پسين‏

         شب و روز داريد كارآگهان            بجوييد هشيار كار جهان‏

         ازين لشكر ار بد دهند آگهى            شود تيره اين فرّ شاهنشهى‏

         شما دل مداريد بس مستمند            كه بايد چنين بد ز چرخ بلند

         يكى را بجنگ اندر آيد زمان            يكى با كلاه مهى شادمان‏

         تن كشته با مرده يكسان شود            طپد يك زمان بازش آسان شود

         بدادش مران پندها چون سزيد            پس آن دست شاهانه بيرون كشيد

         گرفت آن دو فرزند را در كنار            فرو ريخت آب از مژه شهريار

                       

رزم بارمان و قباد و كشته شدن قباد

سپيده چو از كوه سر بر كشيد            طلايه بپيش دهستان رسيد

         ميان دو لشكر دو فرسنگ بود            همه ساز و آرايش جنگ بود

         يكى ترك بُد نام او بارمان            همى خفته را گفت بيدار مان‏

         بيامد سپه را همى بنگريد            سراپرده شاه نوذر بديد

         بشد نزد سالار توران سپاه            نشان داد از ان لشكر و بارگاه‏

         و زان پس بسالار بيدار گفت            كه ما را هنر چند بايد نهفت‏

         بدستورى شاه من شيروار            بجويم از ان انجمن كارزار

         ببينند پيدا ز من دستبرد            جز از من كسى را نخوانند گرد

         چنين گفت اغريرث هوشمند            كه گر بارمان را رسد زين گزند

         دل مرزبانان شكسته شود            برين انجمن كار بسته شود

         يكى مرد بى‏نام بايد گزيد            كه انگشت ازان پس نبايد گزيد

         پر آژنگ شد روى پور پشنگ            ز گفتار اغريرث آمدش ننگ‏

         بروى دژم گفت با بارمان            كه جوشن بپوش و بزه كن كمان‏

         تو باشى بران انجمن سر فراز            بانگشت دندان نيايد بگاز

         بشد بارمان تا بدشت نبرد            سوى قارن كاوه آواز كرد

         كزين لشكر نوذر نامدار            كه دارى كه با من كند كارزار

         نگه كرد قارن بمردان مرد            ازان انجمن تا كه جويد نبرد

         كس از نامدارانش پاسخ نداد            مگر پير گشته دلاور قباد

         دژم گشت سالار بسيار هوش            ز گفت برادر بر آمد بجوش‏

         ز خشمش سرشك اندر آمد بچشم            از آن لشكر گشن بد جاى خشم‏

         ز چندان جوان مردم جنگجوى            يكى پير جويد همى رزم اوى‏

         دل قارن آزرده گشت از قباد            ميان دليران زبان برگشاد

         كه سال تو اكنون بجايى رسيد            كه از جنگ دستت ببايد كشيد

         توئى مايه‏ور كدخداى سپاه            همى بر تو گردد همه راى شاه‏

         بخون گر شود لعل مويى سپيد            شوند اين دليران همه نااميد

         شكست اندر آيد بدين رزم‏گاه            پر از درد گردد دل نيك خواه‏

         نگه كن كه با قارن رزم‏زن            چه گويد قباد اندران انجمن‏

         بدان اى برادر كه تن مرگ راست            سر رزم‏زن سودن ترگ راست‏

         ز گاه خجسته منوچهر باز            از امروز بودم تن اندر گداز

         كسى زنده بر آسمان نگذرد            شكارست و مرگش همى بشكرد

         يكى را بر آيد بشمشير هوش            بدانگه كه آيد دو لشكر بجوش‏

         تنش كرگس و شير درّنده راست            سرش نيزه و تيغ برنده راست‏

         يكى را ببستر بر آيد زمان            همى رفت بايد ز بن بى‏گمان‏

         اگر من روم زين جهان فراخ            برادر بجايست با برز و شاخ‏

         يكى دخمه خسروانى كند            پس از رفتنم مهربانى كند

         سرم را بكافور و مشك و گلاب            تنم را بدان جاى جاويد خواب‏

         سپار اى برادر تو پدرود باش            هميشه خرد تار و تو پود باش‏

         بگفت اين و بگرفت نيزه بدست            بآوردگه رفت چون پيل مست‏

         چنين گفت با رزم زن بارمان            كه آورد پيشم سرت را زمان‏

         ببايست ماندن كه خود روزگار            همى كرد با جان تو كارزار

         چنين گفت مر بارمان را قباد            كه يك چند گيتى مرا داد داد

         بجايى توان مرد كايد زمان            بيايد زمان يك زمان بى‏گمان‏

         بگفت و بر انگيخت شبديز را            بداد آرميدن دل تيز را

         ز شبگير تا سايه گسترد هور            همى اين بران آن برين كرد زور

         بفرجام پيروز شد بارمان            بميدان جنگ اندر آمد دمان‏

         يكى خشت زد بر سرين قباد            كه بند كمرگاه او برگشاد

         ز اسپ اندر آمد نگونسار سر            شد آن شير دل پير سالار سر

         بشد بارمان نزد افراسياب            شكفته دو رخسار با جاه و آب‏

         يكى خلعتش داد كاندر جهان            كس از كهتران نستد آن از مهان‏

         چو او كشته شد قارن رزمجوى            سپه را بياورد و بنهاد روى‏

         دو لشكر بكردار درياى چين            تو گفتى كه شد جنب جنبان زمين‏

         درخشيدن تيغ الماس‏گون            شده لعل و آهار داده بخون‏

         بگرد اندرون همچو درياى آب            كه شنگرف بارد برو آفتاب‏

         پر از ناله كوس شد مغز ميغ            پر از آب شنگرف شد جان تيغ‏

         بهر سو كه قارن بر افگند اسپ            همى تافت آهن چو آذر گشسپ‏

         تو گفتى كه الماس مرجان فشاند            چه مرجان كه در كين همى جان فشاند

         ز قارن چو افراسياب آن بديد            بزد اسپ و لشكر سوى او كشيد

         يكى رزم تا شب بر آمد ز كوه            بكردند و نامد دل از كين ستوه‏

         چو شب تيره شد قارن رزمخواه            بياورد سوى دهستان سپاه‏

         بر نوذر آمد بپرده سراى            ز خون برادر شده دل ز جاى‏

         ورا ديد نوذر فرو ريخت آب            ازان مژّه سير ناديده خواب‏

         چنين گفت كز مرگ سام سوار            نديدم روان را چنين سوگوار

         چو خورشيد بادا روان قباد            ترا زين جهان جاودان بهر باد

         كزين رزم و ز مرگمان چاره نيست            ز مى را جز از گور گهواره نيست‏

         چنين گفت قارن كه تا زاده‏ام            تن پر هنر مرگ را داده‏ام‏

         فريدون نهاد اين كله بر سرم            كه بر كين ايرج زمين بسپرم‏

         هنوز آن كمربند نگشاده‏ام            همان تيغ پولاد ننهاده‏ام‏

         برادر شد آن مرد سنگ و خرد            سرانجام من هم برين بگذرد

         انوشه بدى تو كه امروز جنگ            بتنگ اندر آورد پور پشنگ‏

         چو از لشكرش گشت لختى تباه            از آسودگان خواست چندى سپاه‏

          مرا ديد با گرزه گاو روى            بيامد بنزديك من جنگجوى‏

         برويش بران گونه اندر شدم            كه با ديدگانش برابر شدم‏

         يكى جادوى ساخت با من بجنگ            كه با چشم روشن نماند آب و رنگ‏

         شب آمد جهان سر بسر تيره گشت            مرا بازو از كوفتن خيره گشت‏

         تو گفتى زمانه سرآيد همى            هوا زير خاك اندر آيد همى‏

         ببايست برگشتن از رزمگاه            كه گرد سپه بود و شب شد سياه‏

   ‏

                       

آمدن افراسياب به ايران زمين

چو دشت از گيا گشت چون پرنيان            ببستند گردان توران ميان‏

         سپاهى بيامد ز تركان و چين            هم از گرز داران خاور زمين‏

         كه آن را ميان و كرانه نبود            همان بخت نوذر جوانه نبود

         چو لشكر بنزديك جيحون رسيد            خبر نزد پور فريدون رسيد

         سپاه جهاندار بيرون شدند            ز كاخ همايون بهامون شدند

         براه دهستان نهادند روى            سپهدارشان قارن رزم جوى‏

         شهنشاه نوذر پس پشت اوى            جهانى سراسر پر از گفت و گوى‏

         چو لشكر بپيش دهستان رسيد            تو گفتى كه خورشيد شد ناپديد

         سراپرده نوذر شهريار            كشيدند بر دشت پيش حصار

         خود اندر دهستان نياراست جنگ            برين بر نيامد زمانى درنگ‏

         كه افراسياب اندر ايران زمين            دو سالار كرد از بزرگان گزين‏

         شماساس و ديگر خزروان گرد            ز لشكر سواران بديشان سپرد

         ز جنگ آوران مرد چون سى هزار            برفتند شايسته كارزار

         سوى زابلستان نهادند روى            ز كينه بدستان نهادند روى‏

         خبر شد كه سام نريمان بمرد            همى دخمه سازد و را زال گرد

         از ان سخت شادان شد افراسياب            بديد آنكه بخت اندر آمد بخواب‏

         بيامد چو پيش دهستان رسيد            برابر سراپرده بر كشيد

         سپه را كه دانست كردن شمار            برو چارصد بار بشمر هزار

         بجوشيد گفتى همه ريگ و شخ            بيابان سراسر چو مور و ملخ‏

         ابا شاه نوذر صد و چل هزار            همانا كه بودند جنگى سوار

         بلشكر نگه كرد افراسياب            هيونى برافگند هنگام خواب‏

         يكى نامه بنوشت سوى پشنگ            كه جستيم نيكى و آمد بچنگ‏

         همه لشكر نوذر ار بشكريم            شكارند و در زير پى بسپريم‏

         دگر سام رفت از در شهريار            همانا نيايد بدين كارزار

         ستودان همى سازدش زال زر            ندارد همى جنگ را پاى و پر

         مرا بيم از و بُد بايران زمين            چو او شد ز ايران بجوييم كين‏

         همانا شماساس در نيمروز            نشستست با تاج گيتى فروز

         بهنگام هر كار جستن نكوست            زدن راى با مرد هشيار و دوست‏

         چو كاهل شود مرد هنگام كار            از ان پس نيابد چنان روزگار

         هيون تكاور برآورد پر            بشد نزد سالار خورشيد فر

   ‏