رزم بارمان و قباد و كشته شدن قباد

سپيده چو از كوه سر بر كشيد            طلايه بپيش دهستان رسيد

         ميان دو لشكر دو فرسنگ بود            همه ساز و آرايش جنگ بود

         يكى ترك بُد نام او بارمان            همى خفته را گفت بيدار مان‏

         بيامد سپه را همى بنگريد            سراپرده شاه نوذر بديد

         بشد نزد سالار توران سپاه            نشان داد از ان لشكر و بارگاه‏

         و زان پس بسالار بيدار گفت            كه ما را هنر چند بايد نهفت‏

         بدستورى شاه من شيروار            بجويم از ان انجمن كارزار

         ببينند پيدا ز من دستبرد            جز از من كسى را نخوانند گرد

         چنين گفت اغريرث هوشمند            كه گر بارمان را رسد زين گزند

         دل مرزبانان شكسته شود            برين انجمن كار بسته شود

         يكى مرد بى‏نام بايد گزيد            كه انگشت ازان پس نبايد گزيد

         پر آژنگ شد روى پور پشنگ            ز گفتار اغريرث آمدش ننگ‏

         بروى دژم گفت با بارمان            كه جوشن بپوش و بزه كن كمان‏

         تو باشى بران انجمن سر فراز            بانگشت دندان نيايد بگاز

         بشد بارمان تا بدشت نبرد            سوى قارن كاوه آواز كرد

         كزين لشكر نوذر نامدار            كه دارى كه با من كند كارزار

         نگه كرد قارن بمردان مرد            ازان انجمن تا كه جويد نبرد

         كس از نامدارانش پاسخ نداد            مگر پير گشته دلاور قباد

         دژم گشت سالار بسيار هوش            ز گفت برادر بر آمد بجوش‏

         ز خشمش سرشك اندر آمد بچشم            از آن لشكر گشن بد جاى خشم‏

         ز چندان جوان مردم جنگجوى            يكى پير جويد همى رزم اوى‏

         دل قارن آزرده گشت از قباد            ميان دليران زبان برگشاد

         كه سال تو اكنون بجايى رسيد            كه از جنگ دستت ببايد كشيد

         توئى مايه‏ور كدخداى سپاه            همى بر تو گردد همه راى شاه‏

         بخون گر شود لعل مويى سپيد            شوند اين دليران همه نااميد

         شكست اندر آيد بدين رزم‏گاه            پر از درد گردد دل نيك خواه‏

         نگه كن كه با قارن رزم‏زن            چه گويد قباد اندران انجمن‏

         بدان اى برادر كه تن مرگ راست            سر رزم‏زن سودن ترگ راست‏

         ز گاه خجسته منوچهر باز            از امروز بودم تن اندر گداز

         كسى زنده بر آسمان نگذرد            شكارست و مرگش همى بشكرد

         يكى را بر آيد بشمشير هوش            بدانگه كه آيد دو لشكر بجوش‏

         تنش كرگس و شير درّنده راست            سرش نيزه و تيغ برنده راست‏

         يكى را ببستر بر آيد زمان            همى رفت بايد ز بن بى‏گمان‏

         اگر من روم زين جهان فراخ            برادر بجايست با برز و شاخ‏

         يكى دخمه خسروانى كند            پس از رفتنم مهربانى كند

         سرم را بكافور و مشك و گلاب            تنم را بدان جاى جاويد خواب‏

         سپار اى برادر تو پدرود باش            هميشه خرد تار و تو پود باش‏

         بگفت اين و بگرفت نيزه بدست            بآوردگه رفت چون پيل مست‏

         چنين گفت با رزم زن بارمان            كه آورد پيشم سرت را زمان‏

         ببايست ماندن كه خود روزگار            همى كرد با جان تو كارزار

         چنين گفت مر بارمان را قباد            كه يك چند گيتى مرا داد داد

         بجايى توان مرد كايد زمان            بيايد زمان يك زمان بى‏گمان‏

         بگفت و بر انگيخت شبديز را            بداد آرميدن دل تيز را

         ز شبگير تا سايه گسترد هور            همى اين بران آن برين كرد زور

         بفرجام پيروز شد بارمان            بميدان جنگ اندر آمد دمان‏

         يكى خشت زد بر سرين قباد            كه بند كمرگاه او برگشاد

         ز اسپ اندر آمد نگونسار سر            شد آن شير دل پير سالار سر

         بشد بارمان نزد افراسياب            شكفته دو رخسار با جاه و آب‏

         يكى خلعتش داد كاندر جهان            كس از كهتران نستد آن از مهان‏

         چو او كشته شد قارن رزمجوى            سپه را بياورد و بنهاد روى‏

         دو لشكر بكردار درياى چين            تو گفتى كه شد جنب جنبان زمين‏

         درخشيدن تيغ الماس‏گون            شده لعل و آهار داده بخون‏

         بگرد اندرون همچو درياى آب            كه شنگرف بارد برو آفتاب‏

         پر از ناله كوس شد مغز ميغ            پر از آب شنگرف شد جان تيغ‏

         بهر سو كه قارن بر افگند اسپ            همى تافت آهن چو آذر گشسپ‏

         تو گفتى كه الماس مرجان فشاند            چه مرجان كه در كين همى جان فشاند

         ز قارن چو افراسياب آن بديد            بزد اسپ و لشكر سوى او كشيد

         يكى رزم تا شب بر آمد ز كوه            بكردند و نامد دل از كين ستوه‏

         چو شب تيره شد قارن رزمخواه            بياورد سوى دهستان سپاه‏

         بر نوذر آمد بپرده سراى            ز خون برادر شده دل ز جاى‏

         ورا ديد نوذر فرو ريخت آب            ازان مژّه سير ناديده خواب‏

         چنين گفت كز مرگ سام سوار            نديدم روان را چنين سوگوار

         چو خورشيد بادا روان قباد            ترا زين جهان جاودان بهر باد

         كزين رزم و ز مرگمان چاره نيست            ز مى را جز از گور گهواره نيست‏

         چنين گفت قارن كه تا زاده‏ام            تن پر هنر مرگ را داده‏ام‏

         فريدون نهاد اين كله بر سرم            كه بر كين ايرج زمين بسپرم‏

         هنوز آن كمربند نگشاده‏ام            همان تيغ پولاد ننهاده‏ام‏

         برادر شد آن مرد سنگ و خرد            سرانجام من هم برين بگذرد

         انوشه بدى تو كه امروز جنگ            بتنگ اندر آورد پور پشنگ‏

         چو از لشكرش گشت لختى تباه            از آسودگان خواست چندى سپاه‏

          مرا ديد با گرزه گاو روى            بيامد بنزديك من جنگجوى‏

         برويش بران گونه اندر شدم            كه با ديدگانش برابر شدم‏

         يكى جادوى ساخت با من بجنگ            كه با چشم روشن نماند آب و رنگ‏

         شب آمد جهان سر بسر تيره گشت            مرا بازو از كوفتن خيره گشت‏

         تو گفتى زمانه سرآيد همى            هوا زير خاك اندر آيد همى‏

         ببايست برگشتن از رزمگاه            كه گرد سپه بود و شب شد سياه‏

   ‏

                       

آمدن افراسياب به ايران زمين

چو دشت از گيا گشت چون پرنيان            ببستند گردان توران ميان‏

         سپاهى بيامد ز تركان و چين            هم از گرز داران خاور زمين‏

         كه آن را ميان و كرانه نبود            همان بخت نوذر جوانه نبود

         چو لشكر بنزديك جيحون رسيد            خبر نزد پور فريدون رسيد

         سپاه جهاندار بيرون شدند            ز كاخ همايون بهامون شدند

         براه دهستان نهادند روى            سپهدارشان قارن رزم جوى‏

         شهنشاه نوذر پس پشت اوى            جهانى سراسر پر از گفت و گوى‏

         چو لشكر بپيش دهستان رسيد            تو گفتى كه خورشيد شد ناپديد

         سراپرده نوذر شهريار            كشيدند بر دشت پيش حصار

         خود اندر دهستان نياراست جنگ            برين بر نيامد زمانى درنگ‏

         كه افراسياب اندر ايران زمين            دو سالار كرد از بزرگان گزين‏

         شماساس و ديگر خزروان گرد            ز لشكر سواران بديشان سپرد

         ز جنگ آوران مرد چون سى هزار            برفتند شايسته كارزار

         سوى زابلستان نهادند روى            ز كينه بدستان نهادند روى‏

         خبر شد كه سام نريمان بمرد            همى دخمه سازد و را زال گرد

         از ان سخت شادان شد افراسياب            بديد آنكه بخت اندر آمد بخواب‏

         بيامد چو پيش دهستان رسيد            برابر سراپرده بر كشيد

         سپه را كه دانست كردن شمار            برو چارصد بار بشمر هزار

         بجوشيد گفتى همه ريگ و شخ            بيابان سراسر چو مور و ملخ‏

         ابا شاه نوذر صد و چل هزار            همانا كه بودند جنگى سوار

         بلشكر نگه كرد افراسياب            هيونى برافگند هنگام خواب‏

         يكى نامه بنوشت سوى پشنگ            كه جستيم نيكى و آمد بچنگ‏

         همه لشكر نوذر ار بشكريم            شكارند و در زير پى بسپريم‏

         دگر سام رفت از در شهريار            همانا نيايد بدين كارزار

         ستودان همى سازدش زال زر            ندارد همى جنگ را پاى و پر

         مرا بيم از و بُد بايران زمين            چو او شد ز ايران بجوييم كين‏

         همانا شماساس در نيمروز            نشستست با تاج گيتى فروز

         بهنگام هر كار جستن نكوست            زدن راى با مرد هشيار و دوست‏

         چو كاهل شود مرد هنگام كار            از ان پس نيابد چنان روزگار

         هيون تكاور برآورد پر            بشد نزد سالار خورشيد فر

   ‏